Skąd pochodzi i jak się zmienia zapach książek

30 mar 2016 14:33

W swoich badaniach nad raportem dotyczącym lektury wydań papierowych i cyfrowych przez studentów amerykańska profesor lingwistyki i autorka książek Naomi Baron wskazuje na fizyczny związek między lekturą i uczuciami, które ona wywołuje. Zapach odgrywa tu istotną rolę. „Kiedy pytałam słowackich studentów, co najbardziej lubią w lekturze wydań papierowych, jeden na dziesięciu wymieniał zapach książek” - wyjaśnia prof. Baron w wywiadzie dla dwutygodnika „New Republic”. Zapach ten jest trudny do zdefiniowania, bowiem zmienia się zależnie od dzieła; różnią się pod tym względem zwłaszcza książki stare i nowe. Andy Brunning, brytyjski profesor chemii, zainteresował się tym zagadnieniem na swoim blogu compoundchem.com. Wyjaśnia on, dlaczego zapach książek zmienia się wraz z upływem czasu. Jeśli chodzi o książki nowe, wielka różnorodność składników stosowanych w procesie ich wytwarzania powoduje, że zapach każdej z nich jest inny. Brunning określa trzy główne źródła zapachu: papier i produkty chemiczne używane w produkcji książki, farby drukarskie oraz dodatki stosowane w procesie oprawy. W przypadku starych książek na zmianę zapachu wpływa głównie degradacja produktów chemicznych. W miarę upływu czasu chemiczne składniki papieru takie jak lignina, polimer nadający papierowi pewną sztywność czy też celuloza degradują się. Lignina pod wpływem utleniania przetwarza się w kwasy, które rozkładają celulozę. To również lignina sprawia, że z czasem papier lekko żółknie. Dobre jakościowo papiery zawierają niewiele ligniny w przeciwieństwie do papierów gorszego gatunku takich jak papiery gazetowe. Pośród składników wpływających na zapach starych książek prof. Brunning wymienia także aldehyd benzoesowy (benzaldehyd), który nadaje im woń migdałów, etylobenzen i toluen emitujące zapachy „słodkie” oraz 2-etyloheksanol, wprowadzający nutę „lekko kwiatową”. Na podstawie graphiline.com opracowała IZ