Ponieważ farba jest podstawą każdego druku, to właściwości farb muszą być dostosowane do wymagań stawianych przez technikę drukowania offsetowego, tak aby zapewnić ich właściwe przenoszenie poprzez formę drukową na podłoże.
Pylenie i chlapanie farby. W czasie procesu drukowania niektóre farby wykazują skłonność do pylenia i chlapania, co powoduje zabrudzenie maszyny i elementów znajdujących się w pobliżu. Zjawiska te są uciążliwe i uwidaczniają się szczególnie podczas drukowania na szybkobieżnych maszynach drukujących.
Podczas rozdzielania się warstwy farby tworzy ona najpierw nitki, które następnie się rozrywają. Jeśli w specyficznych warunkach dojdzie do tzw. podwójnego rozerwania nitki farby, to uwolnią się tym samym cząsteczki, które pod wpływem sił odśrodkowych zostaną odrzucone na zewnątrz.
Skłonność do pylenia zależy od rodzaju spoiwa zastosowanego do produkcji farby i związana jest ściśle z jej lepkością, elastycznością, strukturą i ciągliwością.
Aby zapobiec występowaniu zjawiska pylenia, do produkcji powinno się stosować spoiwa o wyższej lepkości, a farba w swoim składzie powinna zawierać duży udział ciał stałych, w tym pigmentów.
Farba, która wykazuje skłonność do pylenia, charakteryzuje się na ogół niską lepkością, zbyt ubogą strukturą i wysoką ciągliwością.
Niższą skłonność do pylenia wykazują farby wysoko tiksotropowe, czyli takie, które pod wpływem ruchu posiadają zdolność przejściowego zmieniania swojego stanu ze stałego w płynny i ponownego powracania do początkowej struktury.
Chlapaniem nazywa się odrywanie pojedynczych cząstek od masy farby, ale pod wpływem obecności w jej strukturze roztworu zwilżającego. Farba w trakcie drukowania znajduje się w stałym kontakcie z roztworem i przyjmuje jego część tworząc emulsję. Powoduje to redukcję jej lepkości i ciągliwości. Jeśli roztworu w farbie jest zbyt wiele, to zaburzone zostaje właściwe rozdzielanie się warstwy farby i może powodować odrywanie się pojedynczych cząstek farby.
Skłonność do chlapania nasila się wraz ze wzrostem ilości roztworu przyjętego przez farbę.
Emulgowanie. Emulsja to ogólnie mieszanka substancji oleistej i wodnej.
Podczas procesu drukowania farba znajduje się w ciągłym kontakcie z roztworem zwilżającym pomimo tego, że posiada ona hydrofobowy charakter i odpycha wodę. Jednak pod wpływem sił powstających w maszynie roztwór zostaje wciśnięty w strukturę farby i tworzy z nią emulsję typu woda w farbie.
Szacuje się, że farba przyjmuje 10-20 proc. nanoszonego na formę drukową roztworu zwilżającego. Powoduje to zmianę jej właściwości reologicznych takich jak obniżenie lepkości i ciągliwości, a także podwyższenie granicy płynięcia.
Przyjmuje się, że na 1 kg farby zastosowanej do druku zużywa się 1,25 kg roztworu zwilżającego (część roztworu paruje).
Bardzo ważne jest, aby farba przyjmowała roztwór tylko w niewielkim, ograniczonym zakresie i tworzyła z nim swoistą równowagę, zależną od napięcia granicznego pomiędzy farbą i roztworem. Ponadto równowaga ta powinna stabilizować się w miarę szybko, tak aby można było w jak najkrótszym czasie uzyskać z maszyny odbitki właściwej jakości.
Zdolność farby do szybkiego ustalania stabilnej równowagi zależy głównie od zastosowanych do jej produkcji spoiw, ale w pewnym stopniu także od pigmentów i wypełniaczy.
Oczywiście kluczową rolę dla procesu emulgowania w trakcie drukowania odgrywają parametry roztworu zwilżającego.
Ilość podawanego roztworu musi być dostosowana do ilości farby przekazywanej na formę. Maszynista dokonuje regulacji na podstawie własnych doświadczeń i obserwacji powierzchni formy drukowej. Każda zmiana ilości podawanej farby musi powodować również regulację podawania roztworu zwilżającego.
Zdolność farby do tworzenia właściwej równowagi z roztworem zwilżającym umożliwia prawidłowe drukowanie, dlatego musi być ona stale kontrolowana i utrzymywana na stabilnym poziomie.
Jeśli farba przyjmie roztwór ponad dopuszczalną normę i nadmiernie zemulguje, to spowoduje wiele problemów i uniemożliwi wysokojakościowy druk. Może wystąpić tonowanie, brudzenie, chlapanie, tworzenie się śladów wodnych, wypływanie farby w kałamarzu wodnym, niedostateczne przenoszenie itp. Nadmierne zemulgowanie powoduje ponadto problemy z utrwalaniem się warstwy i może uniemożliwić dalsze procesy produkcyjne.
Ponieważ zemulgowana farba nie może być prawidłowo przekazywana pomiędzy wałkami, powoduje zawsze na odbitce wrażenie obniżonej intensywności barwy. cdn.
Ewa Rajnsz
Artykuł sponsorowany
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
