W literaturze fachowej do okrelania procesu otrzymywania odbitek wykorzystywane sš różne terminy (ădrukowanieÓ, ădrukÓ, ăproces drukowaniaÓ, ăproces drukarskiÓ, ătłoczenieÓ, ăreprodukowanieÓ i in.). Majš one takie samo znaczenie, ale ich tłumaczenie często się różni i nie jest dokładne.
Badaniem procesu drukowania, a także opracowaniem terminów zajmowali się wybitni naukowcy: P.O. Rebinder, E.T. Łazarenko, W.S. Łapatuchin, P.O. Popriaduchin, M.I. Siniakow, M.I. Spichnulin, J.I. Czechman, E. Hermanies, A. Zettlemoyer, S. Karttunen, E. Rupp i in.
W.W. Popow [1] podaje następujšcš definicję procesu drukowania: ăPodstawš poligraficznego pomnożenia obrazów Đ jako techniki drukowania Đ jest zasada tłoczenia, za pomocš którego otrzymujemy wielokrotnie identyczne odbitkiÓ.
M.I. Siniakow [2] powišzuje docisk (przy drukowaniu) z procesem przenoszenia farby: ăW procesie drukowania odbywa się nanoszenie farby na formę i przenoszenie jej pod wpływem cinienia (docisku) z formy na papierÓ.
P.O. Popriaduchin [3] definiuje proces drukowania następujšco: ăW przemyle poligraficznym procesem drukowania nazywa się wielokrotne otrzymywanie identycznych odbitekÓ.
W podręczniku ăTechnologia drukowaniaÓ [4] przyjęto następujšcš definicję: ăDrukowanie Đ jest procesem wielokrotnego otrzymywania odbitek, posiadajšcych odpowiednie parametry jakociowe, za pomocš przenoszenia farby z formy drukowej (bezporednio lub porednio) na zadrukowywane podłoże. Otrzymany przy tym obraz nazywany jest drukiemÓ.
Według norm niemieckich DIN: ăDrukowanie Đ jest zwielokrotnieniem obrazu za pomocš przenoszenia farby drukowej lub innego rodka barwišcego na zadrukowywane podłoże z formy drukowej albo innego czynnika obrazujšcego drukowany obrazÓ (Od tłumacza Đ jest to tzw. forma drukowa niematerialna).
M.I. Spichnulin [5] podaje następujšcš definicję: ăProcesem drukarskim (drukowaniem) nazywa się proces otrzymywania na jakiejkolwiek powierzchni odbitek z formy drukowej, która zawiera obraz graficzny, za pomocš działania energetycznegoÓ.
Ostatnia definicja najbardziej odpowiada rzeczywistoci, bo przedstawia proces drukowania jako metodę odwzorowywania i pomnożenia obrazów oryginalnych czy kodowanych. Nie wišże ona drukowania z urzšdzeniami technicznymi, przy użyciu których odbywa się jego wykonanie, ale podkrela znaczenie działania energetycznego.
O niezbędnoci klasyfikacji sposobów drukowania mówi się już od dawna. Pierwsze próby były robione jeszcze w XIX stuleciu. Podstawš tej pierwszej klasyfikacji była zasada przestrzennego podziału formy drukowej na elementy drukujšce i niedrukujšce, z punktu widzenia różnic konstrukcyjnych ich rozmieszczenia na formie (wypukły, wklęsły).
Z upływem czasu pojawiały się nowe metody drukowania i zasada ta nie mogła nadal pozostawać podstawš klasyfikacji. W XX wieku wielokrotnie próbowano stworzyć ogólnš klasyfikację sposobów drukowania. W latach 60.-70. w Zwišzku Radzieckim i za granicš były przeprowadzane próby opracowania współczesnej klasyfikacji na podstawie nowych cech i zasad, ale do dnia dzisiejszego nie udało się opracować ogólnie przyjętej klasyfikacji sposobów i metod drukowania. Tak na przykład termin ădrukowanie płaskieÓ bierze swoje poczštki z bezporednich technik drukowania Đ wiatłodruku i litografii. Wraz z rozwojem poredniej (offsetowej) zasady drukowania przy użyciu takiego typu form pojawił się termin ădrukowanie offsetoweÓ, który stał się ogólnie stosowany. Ten termin nie ma jednak powišzania z przestrzennym rozdzieleniem powierzchni formy drukowej na elementy drukujšce i niedrukujšce; oprócz tego problem pogłębia się przez to, że zasada drukowania poredniego kontaktowego (offsetowego) ma zastosowanie także w innych sposobach drukowania: wypukłym i wklęsłym, a także w cyfrowych sposobach drukowania.
L.A. Kazarowicki [6] zaproponował jako podstawę klasyfikacji sposobów drukowania wykorzystanie nie przestrzennego rozdzielenia elementów drukujšcych i niedrukujšcych, ale ich rozgraniczenia w procesie drukowania oraz charakteru odwzorowania za ich pomocš półtonów. On też wyznaczył dwie główne cechy sposobów drukowania. Według pierwszej wszystkie sposoby drukowania dzielš się na dwie grupy: drukowanie z mechanicznym rozgraniczeniem i drukowanie z fizykochemicznym rozgraniczeniem elementów drukujšcych i niedrukujšcych. Do pierwszej grupy należš sposoby drukowania, w których elementy drukujšce i niedrukujšce majš jednakowš molekularnš strukturę, do drugiej Đ te, które majš różne molekularne właciwoci. Według drugiej cechy klasyfikacyjnej (charakter odwzorowania półtonów) L. A. Kazarowicki wyróżnia również dwie podgrupy. Do pierwszej należš sposoby z cišgłym odwzorowaniem tonów, do drugiej Đ z dyskretnym. Ale również ten sposób klasyfikacji nie spowodował znaczšcych zmian w znanej już wczeniej klasyfikacji i nie został ogólnie uznany.
I. S. Antokolski [7] proponuje równolegle z cechš przestrzennego rozdzielenia formy wykorzystywać (jako dodatkowš cechę klasyfikacji) sposób przenoszenia farby z formy na papier w procesie drukowania. Przeanalizowane zostały sposoby bezporednie i porednie, a również, jako perspektywa Đ bezkontaktowy sposób drukowania.
W Niemczech, w Wyższej Szkole Technicznej w Darmstadt, zaproponowano klasyfikację sposobów drukowania w szerszym zakresie [8]. Wszystkie metody drukowania podzielono na szeć grup-sposobów drukowania:
Ľ wypukły (klasyczny typograficzny, typooffsetowy, fleksograficzny);
Ľ płaski (litograficzny, offsetowy, wiatłodruk);
Ľ wklęsły (rotograwiura rastrowana, autotypia wklęsła);
Ľ bezfarbowy (tłoczenie: foliš wielowarstwowš, lepe tłoczenie Đ bezfarbowe;
Ľ sitodruk (z form płaskich, rotacyjny, risografia);
Ľ inne (kserografia, magnetografia, druk laserowy).
Pytanie jednak pozostaje otwarte. Wyżej podana klasyfikacja nie wprowadziła niczego nowego do wyjanienia podstaw systematyzacji.
Przez Polskš Komisję Normalizacyjnš Przemysłu Poligraficznego [8] został opracowany system klasyfikacji sposobów drukowania, w którym w sposób bardziej konkretny i lakoniczny dokonano podziału głównych wariantów technologii na podstawowe sposoby drukowania i techniki pochodne, ale jako podstawę wykorzystano te same przestrzenno-konstrukcyjne cechy.
Najpełniejszš, ale bardzo skomplikowanš klasyfikację sposobów drukowania zaproponował W. S. Łapatuchin [8], który przyjšł 4 nowe kryteria podziału (sposób powstania informacji drukowanej, sposób przenoszenia farby, zasada drukowania i sposób otrzymania obrazu drukowanego) oraz jednš cechę dodatkowš (najbardziej charakterystycznš). Przy takiej klasyfikacji każda metoda drukowania ma swój indeks cyfrowy.
Na przykład drukowanie offsetowe (płaskie) z nawilżaniem pod numerem 1.2.1.1.1. posiada pięć zasadniczych cech:
Główne:
1. Wielocykliczny (powtarzalny);
0.2. Poredni (offsetowy);
0.0.1 Drukowanie za pomocš stabilnej formy;
0.0.0.1. Posiada fizykochemiczny podział elementów drukujšcych i niedrukujšcych na formie.
Dodatkowa:
0.0.0.0.1. Nawilżanie elementów niedrukujšcych w trakcie drukowania.
System klasyfikacji sposobów drukowania opracowany przez W. S. Łapatuchina [8] obejmuje 45 wariantów produkowania druków i wyróżnia 3 zasadnicze możliwoci przenoszenia obrazu na zadrukowywane podłoże: bezporedniš (za pomocš kontaktu), poredniš i bezkontaktowš.
Taki system klasyfikacji obejmował nie tylko wszystkie istniejšce sposoby drukowania i ich techniki pochodne, ale również perspektywiczne kierunki rozwoju drukowania. Ten system posiadał także szereg cech negatywnych: był za bardzo skomplikowany, a głównie Đ nie uwzględniał typu działania energetycznego w procesie drukowania, dlatego nie został rozpowszechniony.
Jednakże klasyfikacja W. S. Łapatuchina uzyskała szeroki rozgłos dzięki temu, że opierała się na tłumaczenie terminu ăpoligrafiaÓ jako jednego z głównych sposobów powielania informacji i zawierała wiele po raz pierwszy wprowadzonych do teorii drukarstwa pojęć i terminów oraz powišzań pomiędzy wszystkimi sposobami drukowania. Podstawš klasyfikacji sš cechy, które umożliwiajš obiektywnš ocenę możliwoci klasyfikacji współczesnych i przyszłych sposobów drukowania z punktu widzenia skutecznoci końcowego rezultatu drukowania Đ druku. cdn.
