Lakiery olejowe są najprostsze do stosowania na maszynach arkuszowych. Wykorzystuje się je najczęściej w celu zabezpieczania druków przed oddziaływaniem sił i obciążeń mechanicznych. Rzadziej używane są w celach zdobienia druków, ponieważ przy ich zastosowaniu nie można osiągnąć zbyt atrakcyjnych efektów wizualnych. W procesie drukowania stosuje się je identycznie jak farby, aplikując z zespołu farbowego maszyny drukującej.
Schnięcie chemiczne
Po procesie wsiąkania rozpoczyna się kolejny etap schnięcia warstwy lakieru.
Schnięcie chemiczne jest procesem sieciowania pod wpływem tlenu z powietrza, prowadzącym do powstania stabilnej i odpornej warstwy lakieru. Ten rodzaj utrwalania nazywany jest również schnięciem oksydacyjnym.
Oleje roślinne i alkidy posiadają podwójne wiązania w swoich kwasach tłuszczowych, które pod wpływem reakcji z tlenem z powietrza rozpadają się. Substancje biorące udział w tym procesie łączą się pod wpływem tlenu z powietrza w trójwymiarową siatkę, w której cząstki żywic są mocno związane. Po procesie sieciowania część wiązań podwójnych pozostaje jednak wolna i podlegając dalszym reakcjom wydziela gazy, głównie w formie aldehydów. Powstające aldehydy nie są szkodliwe dla zdrowia, powodują jednak silne zaburzenie zapachu warstwy lakieru.
Niektórzy producenci lakierów opracowali nowe rodzaje produktów o minimalnym zapachu własnym.
Aby proces schnięcia olejów przebiegał szybko, do lakierów dodaje się różnego rodzaju suszki. Jeśli dobierze się suszkę we właściwy sposób i w odpowiedniej proporcji, to czas schnięcia lakierów można znacznie skrócić.
Oleje roślinne różnią się między sobą ilością podwójnych wiązań, a tym samym mają wpływ na przebieg i szybkość procesu schnięcia. Do produkcji lakierów olejowych, ze względu na bardzo dużą ilość wiązań, a tym samym bardzo szybkie schnięcie, stosuje się najczęściej olej drzewny.
Właściwości lakierów olejowych
Ilość nanoszonego lakieru
Lakier olejowy aplikuje się z zespołu farbowego maszyny drukującej, co ogranicza znacznie możliwość nadawania większych jego ilości.
Podczas procesu lakierowania trudno jest dokładnie określić i skontrolować ilość przenoszonego na podłoże lakieru. W praktyce stosuje się dwie metody:
– ocenę wizualną powierzchni bezpośrednio po drukowaniu,
– pomiar połysku warstwy.
Należy uwzględnić fakt, że połysk warstwy lakieru bardzo szybko zmniejsza się po jego nałożeniu na podłoże, niezależnie od tego, czy lakierowanie odbywa się metodą mokro na mokro, czy też metodą mokro na sucho.
Mierząc połysk lakieru w równych odstępach czasowych można zaobserwować, że w ciągu pierwszych 2-3 godzin maleje on o ok. 10 proc. Jest to przedział czasowy, w którym podczas procesu schnięcia lakier przechodzi ze stanu płynnego w stały.
Żółknięcie lakierowanych druków od spodu w warunkach stosu
Pod pojęciem kontaktowego żółknięcia druków należy rozumieć strefowe, częściowe żółknięcie spodu papieru w tych miejscach, w których w warunkach stosu zadrukowana strona wchodzi w kontakt ze stroną niezadrukowaną.
Skłonność do żółknięcia jest spowodowana specyfiką środków wiążących stosowanych przy produkcji lakierów. Dobiera się je co prawda tak, aby powstawało możliwie jak najmniej żółknących produktów rozpadu, jednak nie da się tego zjawiska całkowicie wykluczyć. Podczas schnięcia lakierów powstają związki chemiczne, które niekiedy mogą zniszczyć cały nakład. Zawierają one lub tworzą ketony bądź dwuketony odpowiedzialne za żółknięcie spodniej strony druków po lakierowaniu.
Żółknięcie kontaktowe zależy ponadto w dużym stopniu od jakości warstwy powlekającej papier.
Żółknięcie lakieru po drukowaniu
Podczas polimeryzacji spowodowanej utlenianiem powstają nie tylko produkty rozpadu, lecz także zabarwione związki chemiczne w warstwie lakieru. Wskutek tego zmniejsza się biel podłoża drukowego, co może powodować zafałszowania tonalne farb nadrukowanych pod warstwą lakieru. Stopień zażółcenia jest zależny także od czasu ekspozycji druku na światło.
Na wykresie przedstawiono względną zmianę stopnia bieli, mierzoną zgodnie z normą DIN 53 145 jako funkcję odporności na działanie światła. Wraz ze wzrostem czasu ekspozycji na działanie światła następuje wyraźny wzrost zażółcenia warstwy lakieru. cdn.
Ewa Rajnsz
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
