Drukarki atramentowe sš obecnie najtańszymi i zarazem najpopularniejszymi urzšdzeniami drukujšcymi. Druk cyfrowy to jednak nie tylko drukarki, ale także papier, którego wybór ma istotny wpływ na jakoć odbitki.
Nowe trendy w dziedzinie poligrafii zmierzajš w kierunku wydruków kolorowych. Widoczne jest to także w biurach, gdzie niski koszt i szybki wydruk to czynniki pozytywnie wpływajšce na ăpodbijanieÓ rynku. Jednakże tzw. papiery uniwersalne, nadajšce się do kserokopiarek, nie sš odpowiednim podłożem do kolorowych wydruków [1-4]. Farby kolorowe majš inne właciwoci niż czarne, wymagajš zatem specjalnego papieru, którego najważniejszym parametrem jest stan powierzchni. W zwišzku z tym widoczna jest tendencja do ulepszania powłok papierów. Druk ink jet powinien wiernie odzwierciedlać kolory, a papier musi odznaczać się odpornociš na pylenie i cieranie. Kropla atramentu nałożona na papier powinna w krótkim czasie zostać przyjęta i utrwalona na powierzchni. Czas ten nie może być zbyt długi, gdyż farba mogłaby zbyt głęboko wniknšć w głšb papieru. Z drugiej strony zbyt krótki czas może spowodować złe połšczenie barw podstawowych, co w rezultacie może doprowadzić do otrzymania odbitki o innej gamie kolorów niż było to założone. Zastosowanie nieodpowiedniego podłoża może spowodować np. rozmazywanie się obrazu [5, 6]. Szacuje się, że w najbliższej przyszłoci rynek papierów będzie się rozwijał w kierunku produkcji papierów powlekanych, które w skali jakoci znajdujš się pomiędzy papierami niepowlekanymi a papierami fotograficznymi [7-9].
Mechanizm oddziaływania między farbš i podłożem jest procesem złożonym. Okazuje się, że niemożliwe jest opracowanie jednego podłoża dla całej gamy urzšdzeń ink jet. Stosujšc jeden papier na dwóch różnych urzšdzeniach można zauważyć różnice w barwie, odcieniu czy nasyceniu [10, 11]. Dlatego też w niniejszej pracy dokonano porównania właciwoci drukowych wybranych papierów przeznaczonych m.in. do drukowania metodš ink jet wraz z ocenš nadruków wykonanych na tych papierach z wykorzystaniem drukarki firmy Hewlett-Packard. Materiał do badań stanowiły dostępne na rynku papiery: 1. Polcopy 80 g/m2, 2. Pollux 80 g/m2, 3. Polspeed 80 g/m2, 4. Poljet 80 g/m2, 5. Computer print-out paper 70 g/m2, 6. Laser printing paper 80 g/m2, 7. AGFA nabłyszczany i satynowany 195 g/m2, 8. EPSON Photo Paper Quality Ink Jet Paper 194 g/m2, 9. TDK Premium nabłyszczany 215 g/m2.
Omówienie wyników badań
Uzyskane wyniki badań przedstawiono w dwóch grupach: pierwsza dotyczyła właciwoci drukowych badanych papierów, druga jakoci wydruków uzyskanych na tych papierach.
Właciwoci drukowe badanych papierów
Wród mierzonych wskaników wpływajšcych na jakoć druku znalazły się m.in.: gruboć, szorstkoć, chłonnoć, redni promień porów i stopień zaklejenia.
Parametrem odgrywajšcym istotnš rolę w procesie drukowania jest gruboć papieru. Wyniki badań wskazujš, że badane papiery charakteryzowały się równomiernš grubociš na całej powierzchni. W grupie papierów oznaczonych nr. 1-6 znacznš gruboć (0,13 mm) wykazywała próba nr 6 (tab. 1). Wyższa wartoć tego parametru wišzała się cile z podstawowym przeznaczeniem tego papieru do zadrukowywania w drukarkach laserowych, w których Đ jak wiadomo Đ papier powinien charakteryzować się wysokš sztywnociš, a co za tym idzie Đ odpowiedniš grubociš. Najmniejszš odległoć między przeciwległymi płaszczyznami papieru stwierdzono w przypadku próby nr 5 (0,088 mm), co korelowało z jej niższš, w porównaniu z pozostałymi produktami, gramaturš (70 g/m2). Fakt, że najgrubsze były papiery o nr. 7-9 (0,187-0,22 mm), wynikał z posiadania przez nie specjalnych powłok fotograficznych, których gruboć wpływa na zwiększenie ogólnej gruboci arkusza.
Papier o powierzchni chropowatej powoduje utrudnienia podczas drukowania. Z otrzymanych danych (tab. 1) wynika, że w grupie papierów o nr. 1-6 najmniej szorstkš powierzchniš (3,86 cm3/m2) charakteryzowała się próba nr 2, co korelowało ze stosunkowo wysokš jej gładkociš (108,4 s). Najbardziej szorstkš powierzchnię (4,91 cm3/m2) miał natomiast papier nr 6, który odznaczał się niskš gładkociš (69,5 s). W grupie papierów fotograficznych stosunkowo niewielkš szorstkoć powierzchni rzędu 0,96 cm3/m2 wykazywał papier nr 7, za najbardziej szorstkš powierzchnię posiadała próba nr 8 (4,37 cm3/m2).
Z poligraficznego punktu widzenia chłonnoć jest bardzo ważnym parametrem, gdyż okrela predyspozycje danego wytworu do chłonięcia atramentu podczas procesu drukowania. Z danych przedstawionych w tabeli 1 wynika, że wród papierów o nr. 1-6 najniższš chłonnoć kropli oleju wykazywała próba nr 4, za najwyższš próba nr 6. Niewielka odpornoć na działanie kropli oleju papieru nr 6 (31,82 mm-1) cile korelowała z dużymi rednimi promieniami porów (0,116 ľm), niskš gładkociš i wysokš szorstkociš powierzchni. W grupie papierów fotograficznych najmniej chłonne były papiery z nr. 7 i 9 (odpowiednio 7,07 i 7,08 mm-1). Znacznš chłonnoć powierzchniowš wykazywał papier nr 8 (27,16 mm-1); wišzało się to nie tylko z wysokimi wartociami liczbowymi rednich promieni porów (0,129 ľm), niskš gładkociš (72,8 s) i wysokš szorstkociš (4,37 cm2/m3), ale prawdopodobnie także z charakterystykš naniesionej powłoki.
Dla papierów przeznaczonych do druku atramentowego równie ważnym parametrem jest odpornoć na przenikanie i rozlewanie się cieczy. W grupie papierów o nr. 1-6 największym stopniem zaklejenia (16,2 g/m2) charakteryzowała się próba nr 1, za najmniejszym (28,2 g/m2) próba nr 2 (tab. 1). W grupie papierów fotograficznych najniższš wartoć liczbowš wskanika Cobb60 stwierdzono w odniesieniu do papieru nr 7 (14,2 g/m2), natomiast stosunkowo wysokie wartoci uzyskały próby o nr. 8 i 9 (odpowiednio 43,8 i 44,6 g/m2). Specyfika powłok fotograficznych naniesionych na powierzchnie badanych papierów o nr. 7-9 była różna, co oznacza, że mogły one wykazywać właciwoci hydrofobowe bšd hydrofilowe, decydujšc tym samym o szybkoci absorpcji atramentu w podłoże papierowe.
Białoć papieru, zwłaszcza do druku kolorowego, powinna być możliwie wysoka w celu uzyskania dobrego kontrastu, rozdzielczoci i jakoci barw. Z danych przedstawionych w tabeli 1 wynika, że w grupie papierów o nr. 1-6 najwyższš białoć rzędu 97,3% wykazywała próba nr 4, a najniższš (91,5%) próba nr 5.
Pomiar białoci papierów o nr. 1-6 przeprowadzono ze strony filcowej (A) i sitowej (B). Uzyskane wyniki wskazujš, że różnice między stronš A i B zawierały się w granicach od 0,9 do 2,1 %. Białoć papierów fotograficznych mieciła się w przedziale od 88 do 92% ISO.
Do pełnej oceny białoci badanych papierów zastosowano pomiar stopnia bieli (białoć wg CIE) oraz pomiar tzw. odchylenia cieniowego okrelajšcego odcień papieru na linii barwy czerwonaĐzielona (tab. 1). Stopień bieli badanych papierów o nr. 1-6 był wysoki: rzędu 109-131%. W omawianej grupie papierów wszystkie próby wykazywały odcień czerwonawy, to znaczy, że uzyskane wartoci mieciły się w przedziale od -3 do 0. Badane papiery charakteryzowały się niewielkš dwustronnociš wynoszšcš od 0,3% dla papieru nr 6 do 2,2% dla papierów nr 1 i 4 (tab. 1). cdn.
