Od 20 do 23 maja trwały tegoroczne Międzynarodowe Targi Ksišżki, odbywajšce się jak co roku w warszawskim Pałacu Kultury i Nauki. Uczestniczyło w nich 470 wystawców z 27 krajów, czyli niemal tylu, ilu w rekordowym roku 2000; wówczas liczba państw-uczestników wynosiła 28. Ogółem Targi odwiedziło ponad 42 tys. osób, z czego najwięcej w sobotę. Jest to o ponad 10 tys. zwiedzajšcych więcej niż w roku ubiegłym. Targom towarzyszyło ponad 400 imprez z udziałem blisko 300 autorów i uczestników dyskusji panelowych.
W inauguracji Targów uczestniczyli premier Marek Belka, ministrowie Barbara Labuda i Waldemar Dšbrowski; stronę rosyjskš reprezentował Michaił Sesławinski, przewodniczšcy Federalnej Agencji ds. Druku i rodków Masowego Przekazu. Podczas uroczystego otwarcia posłanie od prezydenta Aleksandra Kwaniewskiego, honorowego patrona Targów, odczytał minister Stanisław Ciosek, a przemówienia wygłosili minister Waldemar Dšbrowski i wiceminister Władimir Grigoriew. Gospodarzem obu uroczystoci była Magdalena lusarska, prezes Ars Polony Đ organizatora Targów.
Gociem honorowym tegorocznych targów była Rosja, a jej obecnoć pod hasłem ăRosja Đ odkrycie na nowoÓ zaznaczyła się tak mocno, jak chyba żadnego dotychczas państwa o tym statusie na MTK. Poczšwszy od zajmowanej powierzchni 1500 m2 (to rekord pod tym względem w dotychczasowej historii targów), poprzez niezwykle bogaty program towarzyszšcy, na który składały się cykl wystaw, koncert galowy, spektakl teatralny, spotkania z 30 pisarzami, aż poÉ ăRusskij desantÓ, czyli imprezę dyskotekowš w klubie Qult z najlepszymi moskiewskimi DJami. W ramach rosyjskiej ekspozycji na targach można było zobaczyć prawdziwe rarytasy, z których najcenniejszy to ăOktoichÓ, czyli pierwsza ksišżka wydrukowana cyrylicš, która powstała w drukarni Szwajpolta Fiola w Krakowie w 1491 roku (na wiecie jest jedynie 8 egzemplarzy tego dzieła). Eksponatu tego strzegło dwóch strażników Đ fakt chyba bez precedensu w historii Międzynarodowych Targów Ksišżki, usprawiedliwiony unikalnym charakterem ksišżki. Poza tym można było zobaczyć ăSonety krymskieÓ z dedykacjš Adama Mickiewicza w ramach wystawy ksišżek z kolekcji polskiego wydawcy Menachema Stholza, przygotowanej przez Klub Miłoników Ksišżek Miniaturowych. Pod hasłem ăPolska w rosyjskich wydaniachÓ pokazano tłumaczenia ksišżek polskich autorów od Słowackiego poprzez Witkacego i Gombrowicza aż po Stasiuka, Tokarczuk, Grocholę Đ to oczywicie tylko niektóre z wielu nazwisk (w Rosji w cišgu ostatnich 3 lat wydano ponad 200 tytułów polskich autorów). Z wydań rosyjskich zwracały uwagę m.in. kilkutomowa edycja powięcona plakatowi rosyjskiemu, bogato ilustrowane wydawnictwa historyczne, w tym historia dyplomacji czy arcyciekawa ăHistoria ŁubiankiÓ, a także monumentalny słownik współczesnych pisarzy rosyjskich. Swoistym ukoronowaniem uczestnictwa Rosji w targowej imprezie było ăuwolnienie ksišżekÓ, czyli rozdanie ostatniego dnia ponad 500 ksišżek z rosyjskich stoisk zwiedzajšcym w ramach popularnej ostatnio na wiecie akcji ăBookcrossingÓ.
Warto też wspomnieć o głonej już wystawie ăObnażeni dla StalinaÓ, czyli pokazie radzieckiej fotografii erotycznej lat 20. i 30. eksponowanej w warszawskiej Królikarni w ramach imprez towarzyszšcych.
Rosyjski program, choć bogaty, nie wyczerpywał oczywicie listy wszystkich targowych atrakcji.
Przez trzy dni targowe gocił Đ po raz pierwszy w Warszawie Đ Salon Berliński z grupš pisarzy niemieckich, zorganizowany przez Instytut Goethego oraz Stowarzyszenie Niemieckich Wydawców i Księgarzy Landu Berlin-Brandenburgia. Salon dotychczas kilkanacie razy był gociem Targów Ksišżki w Lipsku.
Pierwszego dnia Targów na stoisku WSiP odbyło się interesujšce spotkanie z prezesem Janem Rurańskim, podczas którego m.in. promowano projekt ăPublikacje na życzenieÓ realizowany we współpracy z firmš Xteam jako alternatywę dla kserowania podręczników, demonstrujšc pracę maszyny Xerox do druku cyfrowego. Projekt przewiduje uruchomienie sieci punktów druku na żšdanie, gdzie można będzie uzyskać zamówionš ksišżkę (np. zbiór artykułów, fragmentów innych prac bšd rozdziałów w formie swoistej antologii) wydrukowanš i oprawionš w cišgu kilku minut.
Swoje 10-lecie obchodziło w czasie Targów wydawnictwo wiat Ksišżki działajšce w ramach Grupy Bertelsmanna; z tej okazji na stoisku serwowano urodzinowego szampana. Ciekawym wydarzeniem był też recital piosenek Agnieszki Osieckiej promujšcy jej ksišżkę ăNie narzekajmy na klimatÓ, która ukazała się nakładem tego wydawnictwa.
Zwracała uwagę niewielka liczba drukarń; z roku na rok jest ich na Targach coraz mniej. W tegorocznej edycji wzięły udział drukarnia Abedik z Poznania, Opolgraf, Drukarnia i Księgarnia w. Wojciecha oraz Đ po raz pierwszy Đ Winkowski Sp. z o.o.
Z cyklu spotkań profesjonalnych zainteresowaniem cieszyły się spotkania z wydawcami z Unii Europejskiej oraz seminarium zorganizowane przez stowarzyszenie włoskich wydawców nt. rodków unijnych przeznaczonych na wspieranie projektów współpracy pomiędzy wydawcami z różnych krajów Europy. Tu warto wspomnieć, że tegoroczne Targi odbywały się pod auspicjami Komitetu Integracji Europejskiej.
Interesujšce było spotkanie dotyczšce konsekwencji wprowadzenia 22% VAT na usługi drukarskie bez ustanowienia przepisów obowišzujšcych w okresie przejciowym. Prezes Białostockich Zakładów Graficznych Antonina Kuchlewska przedstawiła ten problem z punktu widzenia drukarń, które w marcu realizowały niezwykle dużo zleceń, ponieważ wydawcy spieszyli się, aby zdšżyć przed wprowadzeniem VAT. Tymczasem decydujšcy okazał się termin płatnoci i jeli przypadał on w maju, to VAT już był doliczany nawet za prace wykonane kilka miesięcy wczeniej. Zagrożeniem dla płynnoci finansowej drukarń jest również koniecznoć odprowadzania VATu w momencie wystawienia faktury, podczas gdy zapłata za niš następuje na ogół dużo póniej. Poza tym jest bardzo prawdopodobne, że wydrukowanie ksišżki za granicš okaże się tańsze niż w kraju, czego skutkiem będzie odpływ zleceń z krajowych drukarń. Wydawcy, dla których koniecznoć płacenia VAT stanowi również duże obcišżenie finansowe (zwłaszcza dla małych oficyn i wydawnictw akademickich), sugerowali, aby organizacje branżowe Đ w tym Polska Izba Druku, której prezes Jerzy Hoppe uczestniczył w spotkaniu Đ wystšpiły do władz o zmianę kwalifikacji działalnoci drukarń ze wiadczenia usług na sprzedaż towaru, traktujšc jako towar gotowš ksišżkę. Wówczas VAT jest dużo niższy. Rozwišzanie takie jest podobno stosowane w innych krajach.
O nowych sposobach promocji i sprzedaży polskich ksišżek za granicš mówiono w czasie spotkania zorganizowanego przez Fundację Kultury i Ars Polonę. Możliwoci takie zapewnia amerykańska firma BookSurge, współpracujšca z wydawnictwami i drukarniami na całym wiecie, a także z księgarniš internetowš Amazon.com. Polegajš one na zamieszczaniu oferty poszczególnych tytułów na stronach internetowych BookSurge, a w przypadku wpływania zamówień (nawet na pojedyncze egzemplarze) firma wyszukuje drukarnię znajdujšcš się najbliżej siedziby zamawiajšcego, co znacznie obniża koszty, gdyż materiały do druku sš przekazywane w postaci cyfrowej. W Polsce wyłšcznym przedstawicielem BookSurge jest firma Grzegorza Boguty.
W czasie Targów odbyło się też Walne Zgromadzenie Polskiej Izby Ksišżki.
Tradycyjnie podczas MTK wręczano liczne nagrody branżowe, w tym PTWK dla najpiękniejszych ksišżek roku, Fundacji Kultury Polskiej za promocję polskiej ksišżki, Polskiej Izby Druku za najlepszš jakoć w poligrafii (piszemy o tym poniżej). Po raz drugi przyznano nagrody ăPodporiuszaÓ w konkursie literatury faktu tygodnika ăNewsweek PolskaÓ. Ogłoszono też nominacje do Nagrody NIKE.
Za rok jubileuszowa, 50. edycja Międzynarodowych Targów Ksišżki, której gociem honorowym będzie Szwajcaria.
Zdjęcie: ăWydawcaÓ
