51. Międzynarodowe Targi Książki, odbywające się w Warszawie w dniach 18-21 maja, których gościem honorowym były Niemcy, miały wyjątkowy charakter. Świadczyć o tym mogła choćby obecność na uroczystości ich otwarcia - po raz pierwszy w historii MTK - prezydentów Polski i Niemiec wraz z małżonkami oraz wielu innych osobistości.
W tegorocznej edycji uczestniczyła rekordowa liczba blisko 700 wydawców z 30 krajów (w tym 227 z Polski), którzy przedstawiali swoją ofertę na powierzchni 12 tys. m2. Targi odwiedziło ponad 44 tys. gości (o 2 tys. więcej niż w roku ubiegłym, choć po raz pierwszy nie było kolejek do kas w niedzielę pomimo kiepskiej pogody). Jak zwykle bogaty był program imprez towarzyszących (blisko 400), z których większość została przygotowana przez gościa honorowego.
Organizatorem niemieckiego wystąpienia były Frankfurckie Targi Książki we współpracy z warszawskim Instytutem Goethego, niemiecką fundacją S. Fischer Stiftung oraz polskim Instytutem Książki i wieloma innymi instytucjami. Cały projekt został sfinansowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP oraz Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej. Honorowy patronat nad 51. MTK objęli prezydent RP Lech Kaczyński i prezydent RFN Horst Kšhler.
Prezydent Kšhler podkreślał podczas uroczystości otwarcia, że targowa prezentacja będzie stanowiła jednocześnie zakończenie i podsumowanie Roku Polsko-Niemieckiego. Mówił też m.in. o znajomości literatury polskiej w Niemczech, także utworów autorów najmłodszych, jak Dorota Masłowska. Cytował również Adama Mickiewicza.
Prezydent Kaczyński zrewanżował się stwierdzeniem, że znajomość niemieckiej powieści, poezji romantycznej i filozofii, zwłaszcza filozofii społecznej, stanowi kanon polskiego inteligenta. Powiedział także, że współpraca Polski i Niemiec to obecnie współpraca krajów podwójnie sprzymierzonych i że młodzież polska powinna w większym stopniu uczyć się... języka niemieckiego.
Niemcy reprezentowało ponad 80 wydawców i instytucji oraz 19 autorów z noblistą Gźnterem Grassem i Hansem Magnusem Enzensbergerem; dwaj wymienieni autorzy uczestniczyli w wieczorze poezji wspólnie z Tadeuszem Różewiczem oraz rozmowach polsko-niemieckich z udziałem m.in. Ryszarda Kapuścińskiego, Adama Krzemińskiego, Piotra Sommera i Julii Zeh. Wspomnieniom Gźntera Grassa (którego prezydent Niemiec określił jako „pisarza niemiecko-polskiego”) i Tadeusza Różewicza z ich wieloletniej znajomości - od 1958 roku Đ podczas rozmowy prowadzonej na stoisku niemieckim przysłuchiwało się blisko 200 osób!
O wielostronnych aspektach niemieckiej prezentacji, której motto brzmiało: „Z drugiej strony - Von der anderen Seite” mówili już na przedtargowej konferencji ambasador Niemiec w Polsce, dr Reinhard Schweppe oraz reprezentująca Frankfurckie Targi Książki Iris Klose. Polska goszcząc Niemcy będzie miała okazję - jak podkreślał w czasie tej konferencji Andrzej Pieniak, dyrektor MTK - zrewanżować się za gościnę w czasie targów we Frankfurcie w 2000 roku, kiedy to byliśmy gościem honorowym.
Szczególne zainteresowanie na obszernym, 360-metrowym stoisku niemieckim wzbudzała wystawa „Co nas dzieli, co nas łączy - 60 lat historii polsko-niemieckiej w książce”. Podczas targów wyprzedano wszystkie książki z oferty księgarni Omnibus stanowiącej również część tego stoiska; zaskakujące, jak poinformowali organizatorzy, było zainteresowanie książkami z Niemiec w języku oryginału.
Jednym ze szczególnych gości obecnych na targach był Andreas Langenscheidt, współwłaściciel i prezes zarządu międzynarodowej grupy wydawniczej Langenscheidt, która obchodzi w tym roku jubileusz 150-lecia. Na zorganizowanej z tej okazji konferencji prasowej przedstawił historię firmy założonej przez jego pradziadka Gustava Langenscheidta w 1856 roku: od wydania pierwszego encyklopedycznego słownika języka francuskiego w 1880 i pierwszych płyt gramofonowych do nauki języka na początku XX wieku po założenie w 1995 r. spółki córki Hamburger Medienhaus GmbH zajmującej się dystrybucją mediów elektronicznych i uruchomienie serwisu tłumaczeń w internecie (1997) oraz poprzez SMS (1999). Obecnie w skład Grupy Langenscheidt wchodzi 38 firm z 11 krajów, w tym 25 wydawnictw. W 2000 roku powstało wydawnictwo Langenscheidt Polska, którego oferta w 2004 obejmowała 500 tytułów. Jego dyrektorem generalnym jest Grażyna Szarszewska, a prezesem zarządu oraz dyrektorem marketingu i sprzedaży dr Matti Schusseler.
Poza wydarzeniami związanymi z wystąpieniem Niemiec na targowych gości czekało wiele innych atrakcji, m.in. wizyta Richarda Watta, autora książki „Gorzka chwała - Polska i jej los”, obecność Krzysztofa Pendereckiego, który podpisywał swój wywiad-rzekę „Rozmowy lusławickie”, spotkania w Kawiarni Literackiej MTK oraz imprezy przygotowane przez włoski Instytut Handlu Zagranicznego i Włoski Instytut Kultury (w tym kursujący po Warszawie tramwaj „Italia”). Gościem specjalnym targów był hiszpański autor bestsellerów Jose Carlos Somoza, a rekordy w rozdawaniu autografów jak zwykle pobił Sławomir Mrożek.
Na kilku stoiskach widoczne były książki Dana Browna i jego licznych naśladowców (to w związku m.in. z premierą, także polską, filmu „Kod da Vinci”). Uwagę - zwłaszcza najmłodszych i najstarszych zwiedzających - przyciągało stoisko obchodzącego 85-lecie najstarszego polskiego wydawnictwa Naszej Księgarni, gdzie głównym elementem wystroju był wykonany z okazji jubileuszu reprint „Pyzy na polskich dróżkach” Hanny Januszewskiej (Pyza spopularyzowana została także przez telewizyjną „Dobranockę”).
Na targach nie mogło zabraknąć akcentów związanych ze zbliżającym się mundialem. Najbardziej widocznym było urządzenie do gry w piłkarzyki i fotele w kształcie piłek futbolowych ustawione na stoisku niemieckim, gdzie pierwszego dnia imprezy odbył się 7-godzinny turniej z udziałem uczniów niemiecko-polskiej szkoły; przy okazji można było obejrzeć kilkadziesiąt tytułów książek związanych z futbolem prezentowanych przez wydawców niemieckich. Swoich sił w grze w piłkarzyki spróbowali także obaj prezydenci przy aplauzie swoich małżonek i osób towarzyszących. Z kolei wydawnictwo Zysk i S-ka wraz z „Przeglądem Sportowym” zorganizowali konferencję „Biało-czerwone mundiale”.
Tradycyjnie podczas targów zostały wręczone nagrody w konkursie PTWK na „Najpiękniejszą Książkę Roku” (listę nagrodzonych zamieściliśmy w majowej Poligrafice), Nagroda im. Jerzego Kuryłowicza oraz - po raz pierwszy - Nagroda Fundacji Allianz Kulturstiftung dla tłumaczy z Europy Środkowo-Wschodniej. Ogłoszono też nominacje do Nagrody Literackiej Nike.
Podczas uroczystości nagradzania za najpiękniejsze książki roku nagrody odebrali też przedstawiciele drukarń - laureatów I części „Rankingu drukarń dziełowych”, czyli uznanych za najlepsze przez wydawców (wyniki tej części konkursu zamieszczamy oddzielnie).
Przy tej okazji należy stwierdzić, że w MTK uczestniczy coraz mniej drukarń, choć ich przedstawiciele są obecni na targach. W tym roku tylko dwa rodzime zakłady poligraficzne miały swoje stoiska: Drukarnia Naukowo-Techniczna (wspólnie z Polską Agencją Prasową, której jest oddziałem) oraz Opolgraf. Pojawia się natomiast więcej firm papierniczych; do obecnego już w roku ubiegłym Arctic Paper dołączyły Map Polska, gdzie dr Stefan Jakucewicz podpisywał swoje książki wydane w serii Ecco-Teka, oraz Papyrus Sp. z o.o. Wszystkie firmy promowały m.in. papiery objętościowe do produkcji książek, które mają w swoich ofertach.
Na zakończenie tej z konieczności skrótowej relacji z targów przypomnijmy, że kolejna ich edycja odbędzie się w dniach 17-20 maja 2007. Nie wiadomo jeszcze, jaki kraj będzie gościem honorowym, choć wymieniana jest Ukraina.
