Druk wielkoformatowy zmienił oblicze reklamy zewnętrznej w naszym kraju. W codziennym życiu mamy do czynienia z wieloma przykładami tej technologii.
W cyfrowym druku wielkoformatowym proces produkcyjny jest krótszy, gdyż zostały wyeliminowane klasyczne procesy przygotowania negatywów bądź diapozytywów i form drukowych, a także korzystanie z usług DTP. Wykluczone zostały także koszty materiałowe związane z błonami fotograficznymi i formami drukowymi. Technologia cyfrowego druku wielkoformatowego sprawdza się najlepiej w przypadku jednostkowych lub niskonakładowych realizacji w dużym formacie, nieopłacalnych lub niemożliwych do wykonania tradycyjnymi technikami poligraficznymi.
Czym jest druk solwentowy?
Cyfrowy druk wielkoformatowy to technologia oparta na bezstykowym procesie drukowania. Wydruki solwentowe (rozpuszczalnikowe) to najczęściej spotykany rodzaj druku wielkoformatowego, który istnieje na rynku od ponad 10 lat. Ten rodzaj druku zrewolucjonizował wiele działów reklamy. Wcześniej druk solwentowy kojarzył się z wysokimi kosztami, ograniczoną paletą mediów oraz kiepską jakością, co było związane ze starszą generacją ploterów. Obecnie można uzyskać rozdzielczość wydruku nawet do 1440 dpi, co daje olbrzymie możliwości.
Technologia solwentowa opiera się na druku tuszami rozpuszczalnikowymi, które wnikają w zadrukowywany materiał, trwale się z nim wiążąc. Prace są drukowane bezpośrednio z pliku komputerowego.
Dla kogo?
Podstawowym przeznaczeniem druku solwentowego jest promocja i reklama. Daje on duże możliwości zastosowania zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczeń. Zakres zastosowań jest olbrzymi: tablice, billboardy, plansze, banery, plakaty, postery, siatki, nadruki na tekstyliach (flagi, odzież reklamowa, parasole itp.), oklejanie samochodów oraz pojazdów dostawczych i komunikacji miejskiej, a także mobili (przyczep reklamowych), oklejanie szyb (w sklepach, centrach handlowych, biurach itp.), reklamy podświetlane i świetlne (backlighty, citylighty, otoki, pylony, totemy, kasetony reklamowe oraz wielkoformatowe), reklama wewnętrzna – indoor (prezentery, ścianki wystawiennicze, roll-upy, plakaty wielkoformatowe, trybunki degustacyjne, x-banery, ekspozytory itp.).
Rodzaje
Wielkoformatowy druk solwentowy dzielimy na: twardy, ekosolwentowy oraz precyzyjny.
Druki wykonane agresywnymi farbami (tuszami) zawierającymi cykloheksanol (tzw. twardy solwent), wnikającymi głęboko w strukturę materiału, charakteryzują się wieloletnią trwałością i odpornością na warunki atmosferyczne (promieniowanie UV i wodę), ekstremalne różnice temperatur, a także w ograniczonym stopniu na ścieranie (kilkakrotnie większa wytrzymałość od wydruków ekosolwentowych). Druk jest mało precyzyjny w porównaniu z technikami omawianych poniżej. Niestety na wydrukach widoczny jest raster, tym mniejszy, im większa jest rozdzielczość głowic.
Natomiast w technologii ekosolwentowej drukowanie odbywa się farbami laktacyjnymi i jakość wydruków jest bardzo wysoka. Raster jest trudno zauważalny nieuzbrojonym okiem, widać łagodne przejście barw oraz bardzo dobrą rozdzielczość. W składzie farb nie ma cykloheksanolu. Zaletą ekosolwentu jest mniejsza szkodliwość dla środowiska w porównaniu z twardym solwentem, natomiast złą stroną tego rodzaju druku jest mniejsza odporność na warunki zewnętrzne.
Ostatnim rodzajem druku jest druk solwentowy precyzyjny, w którym stosuje się tusze niezawierające cykloheksanolu, a jednocześnie posiada on właściwości twardego solwentu. Raster jest niewidoczny dla ludzkiego oka, wydruki charakteryzują się całkowitą odpornością na warunki atmosferyczne do ok. 5 lat bez dodatkowych zabezpieczeń (laminowanie itp.).
Nośniki
W druku solwentowym stosuje się media nieprzyczepne dla tuszy wodnych. Ich wielkość jest nieograniczona; wszystko zależy od potrzeb. Bogactwo mediów pozwala na osiągnięcie prawie dowolnego ostatecznego rezultatu. Można drukować na następujących nośnikach: blue back, papier do podświetleń, frontlit – frontlight (baner), blockout, backlight, mesh – siatka PVC, materiał flagowy, folia samoprzylepna, papier i in.
Rozdzielczość drukowania
Poniżej przedstawimy proces przygotowania prac począwszy od zamysłu artystycznego do gotowego wydruku. Stosowane w druku inkjet rastry modulowane częstotliwościowo (stochastyczne) są odporne na utratę płynności przejść tonalnych przy niskich rozdzielczościach. O poziomie szarości decyduje położenie, a nie płynna zmiana wielkości plamki (co wymaga wysokiej rozdzielczości). W związku z tym nie ma potrzeby obawiać się nawet małych rozdzielczości drukowania. W przypadku zamówienia realizowanego na maszynie solwentowej można przyjąć, że dla prac o powierzchni do 1 m2 wystarczająca będzie rozdzielczość 100 dpi, natomiast powyżej 10 m2 (billboardy) nawet 25 dpi.
Jak definiować kolory?
Wszystkie kolory obiektów występujących w projekcie powinny być zdefiniowane w standardzie CMYK, RGB bądź wg wzornika Pantone. Większość firm używa standardu Pantone, gdyż uzyskuje się lepsze odwzorowanie kolorów.
Przygotowanie plików
Do tego celu wykorzystuje się następujące progarmy: CorelDraw (np. przy grafice i tekstach jednocześnie), Corel PhotoPaint, Adobe Photoshop (np. przy montażu zdjęć), Adobe Illustrator, Adobe InDesign. Stworzony projekt jest generowany w postaci pliku graficznego w formacie: jpg, pdf, ps, eps bądź tiff. Pliki powinny być bez kompresji i spłaszczone, w przeciwnym wypadku ploter drukowałby warstwy po kolei.
Proces drukowania
Za pomocą głowicy pobierany jest atrament z zasobników i rozprowadzany na powierzchni podłoża drukowego. Od prędkości głowicy uzależniona jest jakość wydruku, przy czym im jest ona mniejsza, tym lepszy wydruk otrzymujemy. Głowica przesuwa się wzdłuż osi (oś X), a ruch po osi Y uzyskiwany jest poprzez przesuw zadrukowywanego podłoża. Maksymalna szerokość stosowanego materiału zależy od typu plotera i może wynosić od ok. 85 cm do nawet kilku metrów.
Druk solwentowy jest technologią kropelkową. Drukowanie zmienną kroplą polega na przesłaniu do głowicy odpowiednio długich impulsów elektrycznych, które w rezultacie wywołują powstanie kropel o różnych rozmarach. Ploter dobiera rozmiar kropli w zależności od zastosowanej rozdzielczości. Dzięki temu uzyskujemy równomierne krycie, bez zlewania się kropel czy pozostawienia niezadrukowanych obszarów. Materiał zadrukowywany jest w sposób ciągły, a długość wydruku uzależniona jest jedynie od długości roli.
Wykończenie
W zależności od ekspozycji i przeznaczenia danego produktu zostaje wybrana technika wykończenia. Istnieje wiele sposobów wykończeń druków, m.in. laminowanie, które dodatkowo zabezpiecza wydruki (folia matowa, błyszcząca). Przy większych formatach jak plakaty czy fotografie wielkoformatowe wydruki laminuje się na zimno folią ochronną UV. Można także naklejać wydruki na podłoże typu PVC twarde i spienione, pianki kartonowe, tekturę, blachę itp. W przypadku grafik, zdjęć lub wydruków, które nie są samoprzylepne, nakleja się je na podłoża za pomocą folii dwustronnie samoprzylepnej, a następnie całość jest klejona. Stosowana jest także oprawa w ramki w celu podniesienia estetyki wydruku. Możliwe jest łączenie pojedynczych pasów w większe całości przez zgrzewanie. Za pomocą zgrzewarki można wzmocnić krawędzie nośników, wykonać tunele montażowe (rękawy) itp. Zgrzewanie i oczkowanie banerów służy estetycznemu wykończeniu pracy i umożliwieniu łatwego montażu.
Druk solwentowy a dyrektywy unijne
Zgodnie z przepisami z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych tusz solwentowy jest klasyfikowany jako niebezpieczny i wymaga oznakowania opakowań jednostkowych znakami i napisami ostrzegawczymi zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu ministra zdrowia z dnia 2 września 2003.
Główną tendencją, która wynika z wymagań ochrony środowiska, jest odejście od tuszy solwentowych produkowanych na bazie cykloheksanolu, które są szkodliwe dla zdrowia ludzkiego i nieprzyjazne środowisku. Zgodnie z unijnymi dyrektywami dotyczącymi ograniczeń w wykorzystywaniu tego składnika po 2007 roku nie będzie można w Polsce sprzedawać maszyn wykorzystujących twardy solwent, rynek wymusza więc zmianę technologii drukowania.
