Bezpieczne użycie plastyfikatorów w farbach drukarskich

6 Dec 2016 14:43

Większoœć rozpuszczalnikowych farb fleksograficznych i wklęsłodrukowych przeznaczonych do drukowania opakowań zawiera plastyfikatory. Zwišzki te produkowane syntetycznie występujš w formie płynnej lub wysokolepkoœciowej i sš dodawane do będšcych w powszechnym użyciu farb do drukowania opakowań (zarówno na bazie nitrocelulozy, jak i poliwinylobutyralu Đ PVB). Jako dodatki modyfikujšce własnoœci żywic głównych plastyfikatory poprawiajš elastycznoœć farb przez ich zmiękczenie. Doskonale wpływajš na takie własnoœci farby jak odpornoœć na zarysowanie, zwiększanie przyczepnoœci, szybkie uwalnianie rozpuszczalników, zapobiegajšc jednoczeœnie zbyt szybkiemu zasychaniu farb na formach drukowych. W przypadku opakowań laminowanych plastyfikatory poprawiajš również siły wišzań laminatów. Plastyfikatory można podzielić na dwie grupy: plastyfikatory niskoczšsteczkowe (zwane też monomerycznymi) oraz plastyfikatory polimeryczne o wysokiej masie czšsteczkowej. Plastyfikatory monomeryczne były dotychczas standardem i stosowane sš do dzisiaj. Składajš się one ze stosunkowo małych molekuł zdolnych do migracji (masa czšsteczkowa standardowo 280-400) i nie zawsze wykazujš odpowiedniš stabilnoœć w czasie. Ich stosowanie wymaga rozpatrzenia następujšcych kwestii: a) Niskoczšsteczkowe ftalany i ich toksycznoœć dla płodu oraz wpływ na rozrodczoœć. W roku 2002 dwa monomeryczne plastyfikatory DEHP i DBP (ftalany dwubutylu) zostały uznane za toksyczne i sklasyfikowane jako majšce negatywny wpływ na zdolnoœci rozrodcze. Znalazły się one na liœcie wykluczeń Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Farb (EuPIA). Nie znalazł się na tej liœcie plastyfikator DEHA, który na rynku jest powszechnie używany jako alternatywa dla DEHP i DBP. Wiele lat temu SICPA zaczęła stopniowo wycofywać wspomniane zwišzki, dużo wczeœniej niż zostały one oficjalnie zaklasyfikowane jako toksyczne. Również trzeci plastyfikator DBP, wczeœniej w powszechnym użyciu, został zaliczony do grupy toksycznych. Jakiœ czas temu SICPA zaprzestała stosowania również tego zwišzku. b) Potencjalna migracja do żywnoœci. Migracja polega na przedostawaniu się zwišzków niskoczšsteczkowych z jednego medium do drugiego, np. z zadrukowanej folii do pakowanej żywnoœci. Substancje migrujšce mogš przenikać przez folie opakowaniowe do żywnoœci lub mogš się osadzać na odwrotnej stronie zadrukowanej wstęgi. Dotyczy to w szczególnoœci laminatów niezawierajšcych folii aluminiowej, powlekanych polietylenem kartonów na napoje, folii zadrukowanych powierzchniowo oraz wieczek na kubki. Zanieczyszczenie może wystšpić w przypadku produktów mrożonych, najczęœciej jednak pojawia się, gdy folia wraz z zapakowanš żywnoœciš jest podgrzewana w piekarniku, kuchence mikrofalowej, gotowana lub sterylizowana. Jeœli chodzi o zminimalizowanie ryzyka migracji, to plastyfikator DEHA jest dobrym wyborem. Wynika to z faktu, że ustalony górny limit migracji tego zwišzku wynosi 18 mg na kilogram żywnoœci. Stanowi to bezpieczny margines, ponieważ realne wartoœci migracji uzyskiwane w praktyce sš dużo niższe. Większe ryzyko migracji stwarza wiele innych plastyfikatorów niskoczšsteczkowych takich jak ftalany czy fosforany, dla których te limity sš dużo niższe. Przykładowo dla plastyfikatora dwufenylo-2-etylohexylofosforanu górny limit wynosi tylko 2,4 mg. c) Duża lotnoœć przy wysokich temperaturach Mimo że w temperaturze pokojowej i w temperaturach panujšcych w tunelach suszšcych maszyn drukujšcych plastyfikatory monomeryczne nie sš lotne, to w temperaturach powyżej 120ĄC mała ich częœć wyparowuje, co przy pewnych aplikacjach może stanowić problem. W tunelach suszšcych maszyn do zadruku aluminium opary plastyfikatorów monomerycznych mogš osadzać się (kondensować) na chłodniejszych częœciach tunelu suszšcego. Również w przypadku wysoko wydajnych szybkich maszyn pakujšcych, gdzie stosuje się wysokie temperatury zgrzewania (np. 250ĄC), mogš powstawać niepożšdane opary. Efekt ten może także wystšpić w przypadku plastyfikatora DEHA. Farby SICPA Đ technicznie zaawansowane rozwišzania z zachowaniem wymaganych standardów bezpieczeństwa Do opakowań żywnoœci i dla przemysłu farmaceutycznego SICPA za odpowiednie rozwišzanie uznaje plastyfikatory polimeryczne. Polimery te składajš się z relatywnie dużych molekuł (masa czšsteczkowa nie niższa niż 1000, zazwyczaj nawet pomiędzy 10 000 a 15 000), które nie posiadajš wspomnianych wad plastyfikatorów monomerycznych. W przypadku produkowanej przez firmę SICPA rodziny farb Access (żywica NC) i Focus (żywica PVB) wymienione wczeœniej toksyczne plastyfikatory nie sš stosowane. Dotyczy to w szczególnoœci takich serii jak Access Lam Đ do laminacji, Access Film Đ zadruk powierzchniowy folii z tworzyw sztucznych i Access Foil Đ do zadruku folii aluminiowej. Jak zapewnia producent, farby te charakteryzujš się nie tylko dobrš drukownoœciš, ale również posiadajš wysokie odpornoœci na zarysowanie, na wodę i zapewniajš dobre siły połšczeń laminatu. Sš jednoczeœnie bezpieczne pod względem migracji czšsteczek do opakowanego produktu. Także inne dodatki stosowane do produkcji wspomnianych serii farb zostały wyselekcjonowane pod kštem ograniczenia do minimum niepożšdanej migracji oraz negatywnego wpływu na smak czy zapach pakowanych produktów. Przykładowo stosowane sš tylko promotory adhezji niewydzielajšce acetyloacetonu. Artykuł dostarczony przez firmę SICPA Polska