W ostatnich latach postęp technologii poligraficznych jest niewiarygodnie szybki. Ronie liczba dostawców urzšdzeń i materiałów. Cišgle zwiększa się i ewoluuje oferta poszczególnych dostawców. Nic też dziwnego, że coraz częciej spotykamy się z problemem, jak sprawdzić, które urzšdzenie poligraficzne jest lepsze, a które gorsze? Paradoksalnie w miarę postępu technicznego stawianie takiego pytania jest coraz bardziej zasadne.
W większoci odmian sprzętu poligraficznego, a szczególnie w urzšdzeniach dla prepressu, doskonalenie rozwišzań technicznych odbywa się dwutorowo. Po pierwsze: prace badawcze majš na celu takie udoskonalenie sprzętu, by produkt był wykonywany lepiej i szybciej. Po drugie: zmiany konstrukcyjne często majš na celu obniżenie ceny urzšdzenia, co niewštpliwie wpływa na wzrost jego atrakcyjnoci handlowej. Nie można oczywicie (przynajmniej zazwyczaj) zrobić urzšdzenia bardzo dobrego i bardzo taniego. Dlatego większoć produktów to owoc pewnego kompromisu. Niestety, dokonujšc wyboru urzšdzenia nigdy nie mamy pewnoci, która z opcji zwyciężyła przy konstruowaniu danego modelu.
Taka walka sprzecznoci bardzo wyranie uwidacznia się na rynku skanerów profesjonalnych. W ostatnich miesišcach miałem okazję przetestować kilka skanerów najwyższej klasy, stanowišcych tzw. okręty flagowe dla swych producentów. Przetestowałem 6 modeli skanerów: Primescan 6200 firmy Heidelberg, Eversmart Supreme firmy CreoScitex (obecnie CREO), Celsis 6250 firmy Fuji, Cezane firmy Dainippon Screen, ScanMate F14 firmy PurupEskofot i Agfa XY15; cały materiał zdjęciowy umieszczony w tym artykule (z koniecznoci mocno okrojony) został zeskanowany na tych włanie skanerach.
Na podstawie analizy zebranego, bardzo obszernego materiału można wysnuć wiele ciekawych wniosków. Nie chcę tu jednak przeprowadzać bezporedniego porównania wymienionych urzšdzeń. Chciałbym raczej zwrócić uwagę Państwa na pewne parametry, które możemy, a nawet powinnimy porównywać oceniajšc dany skaner.
A więc dajmy kilka rad osobom, które chcš sprawdzić, co potrafi ich skaner lub planujš jego zakup.
1. Nie porównuj parametrów technicznych zawartych w materiałach reklamowych
Podstawowe dane techniczne umieszczane zazwyczaj w specyfikacji technicznej sš trudne do zweryfikowania i rozsšdnego porównania. Teoretycznie podawane parametry sš takie same dla skanerów różnych producentów: rozdzielczoć, dynamika, dokładnoć, powtarzalnoć. W rzeczywistoci wielkoci te możemy mierzyć na co najmniej kilka różnych sposobów. Zastosowanie okrelonego sposobu pomiarów daje różne wyniki. Parametry te nie odzwierciedlajš również tak trudnych do zmierzenia czynników, jak: dokładnoć wykonania mechaniki, klasa użytych obiektywów i innych elementów optycznych, klasa użytych filtrów, jakoć fotopowielaczy lub elementów CCD i jeszcze kilku innych. Dlatego nie porównuj parametrów Đ porównuj skany wykonane na różnych skanerach.
2. Nie oceniaj skanów wykonanych tylko na jednym skanerze
Jest to jeden z najczęciej popełnianych błędów i przyznaję, że sam kilkakrotnie się na nim ăzłapałemÓ. Kiedy mamy do czynienia ze skanerami wysokiej klasy, wykonane na nich skany sš zawsze poprawne, powiem więcej Đ dobre. Testujšc skaner zazwyczaj patrzymy na sposób odtwarzania elementów zdjęcia w wiatłach i głębokich cieniach. Popatrzcie, proszę, na ilustrację numer 1. Przedstawia ona trzy skany wykonane na trzech różnych skanerach pracujšcych na ustawieniach typowych (bez jakiejkolwiek ręcznej lub automatycznej korekty kolorystycznej, programowego wyostrzania itp.). Przy powiększeniu 400% widać, jak duże mogš być różnice w generowanym obrazie. Okazuje się, że diametralnie różne sš zdolnoć skanerów do odtwarzania szczegółów zdjęcia (np. struktury skóry) oraz uzyskiwana ziarnistoć ilustracji.
Kolejna ilustracja (fot. 2) pokazuje inny newralgiczny element skanowanego zdjęcia, tzn. element bardzo ciemny. Umieszczono obok siebie ten sam fragment zeskanowany na dwóch różnych skanerach. Widzimy, że zdolnoć odtwarzania szczegółów w cieniach jest różna. Zdjęcie po stronie lewej, w którym szczegóły w cieniach sš lepiej widoczne, zostało zeskanowane przy użyciu skanera, którego zapisana w specyfikacji technicznej dynamika jest wyranie mniejsza niż skanera, na którym wykonano zdjęcie po stronie prawej. Teoretycznie powinno więc być odwrotnie.
Ilustracja 3 (na następnej stronie) pokazuje kanał CYAN tej samej ilustracji. Proszę zwrócić uwagę na otoczkę ciemnych elementów (rys. 3b). Mamy tu do czynienia z poważnym błędem skanowania, który na zeskanowanym zdjęciu może objawić się jako zielonkawy cień dookoła ciemnych elementów lub solaryzacja (jasna otoczka ciemnych fragmentów zdjęcia).
3. Bardzo dokładnie obejrzyj oprogramowanie i sprawd możliwoć kalibracji oraz zastosowania koniecznych w Twojej pracy ustawień
W ostatnich latach poziom oprogramowania skanujšcego wyrównał się i ustabilizował na bardzo wysokim poziomie. Zdarza się jednak, że skaner dostarcza się z oprogramowaniem, które samo nie przetwarza skanowanego zdjęcia, a jedynie steruje wewnętrznymi mechanizmami skanera. Jest to rozwišzanie być może dobre, lecz nie pozwala na korzystanie z dobrodziejstw najnowszych rozwišzań soft-ware'owych, jak choćby colour management. Zdarza się także, iż oprogramowanie wyposażono w tak zaawansowane funkcje automatyki skanowania, że ăwišżšÓ one ręce wykwalifikowanemu skanerzycie nie pozwalajšc mu na ingerencję przy skanowaniu najtrudniejszych oryginałów. Powoduje to, że system jest bardzo wydajny dla większoci oryginałów, lecz te najtrudniejsze sš wykonywane z gorszš jakociš, aniżeli można by było się spodziewać. Czasami oprogramowanie skanujšce przystosowane jest do konkretnej techniki drukowania (np. offset) i przestawienie go na skanowanie dla innej techniki może okazać się bardzo trudne. Jednym słowem, zapoznaj się dokładnie z cechami software'u i oceń, czy sprawdzi się ono przy produkcji, jakš wykonujesz.
4. Nie wybieraj skanera ănajlepszegoÓ Đ postaw na system, który najlepiej spełni wymagania Twojej firmy.
W przypadku skanerów nie istnieje wyrób idealny. Poszczególne modele różniš się między sobš jakociš skanów, wydajnociš, możliwociami. Wybór ich jest bardzo szeroki i handlowcy przecigajš się w udowadnianiu wyższoci swojego wyrobu nad wyrobami konkurencji. Chwilami dochodzi wręcz do sytuacji absurdalnych, gdy uwypukla się jakie technologiczne niuanse i przedstawia się je jako cechę niezbędnš skanera.
Moim zdaniem to, w jaki sposób skaner jest ărozwišzanyÓ technologicznie, nie ma istotnego znaczenia. Istotne natomiast jest, czy dane rozwišzania techniczne możemy wykorzystać w praktyce. Dla przykładu: coraz częciej stosowana w skanerach płaskich dodatkowa czwarta linijka CCD (poza typowymi trzema RGB) stanowi argument in plus tylko w przypadku, gdy będziemy chcieli używać skanera do digitalizacji prac na filmach (funkcja copy dot). W przeciwnym razie jest zupełnie bezużyteczna. Nieważne, ile układów optycznych posiada skaner Đ ważne, aby miał okrelonš rozdzielczoć na okrelonym obszarze skanowania.
W chwili, gdy toczy się szeroko zakrojona dyskusja na temat jakoci w poligrafii, a jednoczenie sytuacja na rynku usług poligraficznych nie należy do najłatwiejszych, szczególnie ważne jest, aby sprzęt został dobrany stosownie do potrzeb firmy. W obliczu coraz bardziej zaciętej walki pomiędzy dostawcami potencjalny użytkownik lub klient może czuć się lekko zagubiony. I włanie od dostawców sprzętu w dużej mierze zależy, czy odbiorca ich produktów otrzyma dokładne i wiarygodne informacje.
Ale ta zaostrzona konkurencja ma i swoje dobre strony. Teraz możemy od dostawców i producentów urzšdzeń żšdać precyzyjnej informacji i dowodów, czy dany skaner odpowiada naszym potrzebom. Nie zapominajmy więc o tym i nie bójmy się z tych możliwoci korzystać.
