Co to jest SPCczęć V
6 Dec 2016 14:42
Przykład konstruowania karty wartoci redniej i rozstępu (X Đ R)
Kontrolowanym parametrem mierzalnym jest umiejscowienie paska kodu kreskowego na opakowaniu, a więc jego odległoć od krawędzi pudełka tekturowego.
Wstępne dane (tab. 1) zostały zebrane z próbek pięcioelementowych (po pięć sztuk opakowań) pobieranych jedna za drugš w pięciominutowych odstępach czasu:
Ľ wstępne obliczanie redniej (x_) oraz rozstępu (R) dla każdej próbki;
Ľ obliczanie redniej procesu XĐĐ oraz redniego rozstępu RĐ;
Ľ obliczanie dolnej i górnej linii kontrolnej przy użyciu odpowiednich współczynników zależnych od licznoci próbki (tab. 2);
Ľ wykrelanie zmiennoci (rednich wartoci z próbek) wraz z liniami kontrolnymi obliczonymi powyżej dla procesu.
Z wykresów wynika, że proces umiejscawiania kodów na opakowaniach jest statystycznie uregulowany. Nie pojawiajš się ăsygnałyÓ Đ punkty poza liniami kontrolnymi, a więc zmiennoć wartoci analizowanego parametru powodowana jest przyczynami zwykłymi. To, że proces jest pod kontrolš, nie oznacza jednak, że jego zachowanie jest zadowalajšce. Proces może nie spełniać wymagań odbiorców, dlatego należy przystšpić do oceny zdolnoci procesu.
Przykładowo klient wymaga, aby odległoć paska kodu kreskowego od krawędzi opakowania wynosiła 3,2 [mm] z tolerancjš ą1,3 [mm].
Ľ Korzystamy z wzoru na obliczanie współczynnika Cp do okrelenia miary zdolnoci procesu
DLT = 1,9; GLT = 4,5.
GLT Đ górna granica tolerancji
DLT Đ dolna granica tolerancji
s Đ odchylenie standardowe oszacowane ze redniej zmiennoci wewnštrz próbek i jest zadane przez
Otrzymana wartoć Cp jest większa od jednoci i wskazuje, że szerokoć rozkładu jest nieco mniejsza niż szerokoć pola tolerancji, a więc proces umiejscawiania kodów jest wydolny. W praktyce jednak wartoć Cp powinna być równa co najmniej 1,33, gdyż jest powszechnie traktowana jako akceptowalne minimum.
Współczynnik Cp mierzy jedynie zwišzek między granicami tolerancji a rozrzutem procesu, natomiast umiejscowienie i wycentrowanie rozkładu procesu jest rozpatrywane przy użyciu współczynnika Cpk. Po obliczeniu Cpk (górnego i dolnego) szukamy mniejszej wartoci jednego z nich pod warunkiem, że nie będzie ona mniejsza od wartoci Cp. Współczynnik Cpk w zestawieniu z Cp może wskazywać na przesunięcie rozkładu odpowiednio względem górnej lub dolnej granicy tolerancji (rys. 3).
Ľ Obliczamy współczynniki Cpk Đ dolne i górne
Cpk = 0,40 (dolne)
Cp = 1,11 (górne)
Wartoć współczynnika Cpk Đ dolnego jest mniejsza od górnego i jednoczenie mniejsza od wartoci Cp,. Tak otrzymane wyniki wskazujš, że rednia wartoć rozkładu jest przesunięta w kierunku dolnej granicy tolerancji. Oznacza to, że pewien procent otrzymanych wyników z pomiarów odległoci kodu od krawędzi będzie przekraczał dolnš granicę tolerancji. W celu wyporodkowania rozkładu względem granic specyfikacji należy okrelić przyczyny zwykłe (stale obecne w danym procesie) powodujšce przesunięcie rozkładu i podjšć działania w celu ich wyeliminowania.
Konstruowanie i analiza pozostałych kart kontrolnych dla wartoci mierzalnych majš podobny schemat. Należy stosować inne wzory i współczynniki do obliczania linii kontrolnych i centralnych w zależnoci od zastosowanej karty. Wszelkie zagadnienia, sposoby obliczeń i przewodnik stosowania kart kontrolnych jako metody statystycznego sterowania procesem znajdujš się w normie PN-ISO 8258+AC1 pt. ăKarty Kontrolne ShewhardtaÓ.
Do wszelkich obliczeń oraz konstruowania kart można stosować powszechnie znany arkusz kalkulacyjny EXCEL bogaty w szereg możliwoci z zakresu analizy statystycznej (standardowe funkcje statystyczne, Analysis ToolPak, możliwoć definiowania własnych funkcji w VBA itp.).
W następnej częci Đ narzędzia do konstruowania kart kontrolnych przy alternatywnej ocenie właciwoci, przykład karty Đ analiza, lektura. cdn.