Ostatnie lata przyniosły wiele nowych rozwiązań w zakresie ograniczenia lub też całkowitego wyeliminowania izopropanolu z roztworów zwilżających i coraz więcej drukarń z powodzeniem drukuje nawet wysokojakościowe prace bez dodatku alkoholu.
Alkohol izopropylowy jest lotnym rozpuszczalnikiem, którego stosowanie w roztworze zwilżającym podczas drukowania przynosi wiele korzyści. Jednak z drugiej strony stałe parowanie powoduje nasycanie powietrza oparami, które są wdychane bezpośrednio przez osoby obsługujące maszynę. Opary te mogą powodować bóle głowy, zaburzenia układu krążenia, wywoływać podrażnienia oczu i dróg oddechowych, wpływać negatywnie na różne organy.
Znaczącym problemem jest także niszczący wpływ izopropanolu na niższą warstwę atmosfery. Fakt ten stał się głównym powodem zaostrzenia norm i przepisów ograniczających stosowanie alkoholu izopropylowego w niektórych krajach, a co za tym idzie emisji jego par do atmosfery.
Aby zredukować lub wyeliminować izopropanol z drukowania, w dodatkach do roztworów zwilżających stosuje się substancje zawierające grupy hydroksylowe w kombinacji ze specjalnymi środkami powlekającymi, tak aby mogły zastąpić działanie alkoholu w zakresie regulacji napięcia powierzchniowego, lepkości środka i właściwości jego przenoszenia.
Ważnym kryterium doboru surowców jest wymóg, aby dodatkowe substancje nie parowały w trakcie drukowania, nie były trujące ani zagrażające zdrowiu człowieka lub środowisku.
Poszczególne środki do redukcji lub eliminacji alkoholu różnią się składem chemicznym. Stosuje się w nich specyficzne środki powierzchniowo czynne, odpowiednie kombinacje substancji regulujących napięcie powierzchniowe i komponenty odpowiedzialne za sterowanie zdolnością do emulgowania.
Przestawienie procesu drukowania na druk bez udziału alkoholu może na początku stwarzać pewne problemy. Dlatego też dobrze jest, jeśli redukcja alkoholu izopropylowego następuje stopniowo.
Ponadto należy zadbać o odpowiednie dostosowanie maszyny do zmienionych warunków drukowania.
Optymalne warunki techniczne, jakie powinna spełniać maszyna, to:
n posiadać system stabilnego chłodzenia środka zwilżającego w zakresie 8-12°C;
n gwarantować chłodzenie zespołu farbowego i rozcieraczy w celu zapewnienia stabilności konsystencji farby drukarskiej, jej ciągliwości i zdolności przyjmowania środka zwilżającego. Zalecana wartość to ok. 28°C;
n posiadać wałki wodne wykonane z hydrofilnych materiałów, gwarantujące równomierne, minimalne przenoszenie środka zwilżającego i nieprzyjmowanie farby, a także nietransportowanie jej drobinek do zespołu wodnego. Zdecydowanie najlepsze zachowanie wykazują wałki ceramiczne, bowiem przenoszą cieńszą i bardziej równomierną warstwę roztworu. W ostatnich czasach opracowano nowe mieszanki gum do oblewania wałków, pozwalające na zdecydowanie lepszy transfer roztworu. Szczególnie narażony na oddziaływanie chemiczne roztworu zwilżającego jest wałek duktorowy, dlatego też jakość gumy powinna być prawidłowo dobrana, zgodnie z zaleceniami producenta dodatków;
n być wyposażona w odpowiedni zespół wodny. Praktyczne doświadczenia dowodzą, że druk bez alkoholu może przysparzać więcej problemów na maszynach ze zintegrowanymi zespołami wodnymi i w tym przypadku właściwszym rozwiązaniem jest ograniczenie ilości izopropanolu, a nie jego całkowita eliminacja.
Ważnym parametrem jest również dokładne wyregulowanie maszyny, szczególnie wałków zwilżających, a także dokładne dozowanie dodatku do roztworu zwilżającego. Zwłaszcza przy starszych instalacjach dozujących mogą się pojawić problemy z dokładnym podawaniem dodatku, głównie w zakresie od 0 do 5 proc.
Zasadnicze dla całego procesu drukowania bez udziału alkoholu jest zapewnienie stabilnej jakości wody wodociągowej stosowanej do przygotowania roztworu zwilżającego. Może być to problematyczne w przypadku poboru wody ze źródeł, które nie zapewniają stałych jej parametrów. Najwłaściwszą metodą gwarantującą taką stabilność jest uzdatnianie wody metodą odwrotnej osmozy.
Należy również uwzględnić zmienione przenoszenie roztworu zwilżającego. Zalecane jest zwiększenie obrotów duktora, nie oznacza to jednak zwiększenia ilości środka na formie drukowej. Wałki wodne na skutek zmienionych warunków przenoszenia muszą obracać się szybciej w celu dostarczenia takiej samej ilości środka.
Istotne jest również, aby drukować na granicy tonowania i nie dostarczać więcej środka zwilżającego niż jest to niezbędne. W krytycznych przypadkach niezbędny może okazać się dodatek nieznacznych ilości alkoholu (3-5 proc.).
Problemem, na który trzeba zwrócić uwagę, jest zwiększona skłonność do nadmiernego emulgowania farby. Istnieje w takim przypadku niebezpieczeństwo tonowania, wahań gęstości optycznej lub gromadzenia się farby w zespole zwilżającym. Należy koniecznie stosować farby przeznaczone do drukowania bez alkoholu.
Odmienna dynamika przepływu środka zwilżającego może powodować powstawanie zjawiska tworzenia się delikatnych pasów biegnących w kierunku drukowania, szczególnie na szybkobieżnych maszynach drukujących. Jest to spowodowane nierównomiernym rozdziałem środka zwilżającego na wałkach. W celu uzyskania poprawy należy mocniej dostawić wałki wodne.
Mocno utrudnione jest drukowanie na podłożach o bardzo niskiej wsiąkliwości.
Problematyczne może być także drukowanie farbami metalicznymi ze względu na specyfikę pigmentów stosowanych do ich produkcji. cdn.
Artykuł sponsorowany
Fragment książki Ewy Rajnsz pt. „Barwy druku. Offset arkuszowy”
Zjawisko korozji w maszynach offsetowych
Ciągły kontakt z roztworem wodnym powoduje, że maszyna drukująca narażona jest stale na korozję. Szczególnie zagrożone są galwanicznie niklowane cylindry płytowe, pierścienie przeciwmurzeniowe, a także elementy maszyny wykonane ze stali maszynowej (rdzenie wałków, łożyska). Duże znaczenie ma odporność na korozję poszczególnych materiałów, jednak ważną rolę odgrywa charakterystyka roztworu zwilżającego. Jest ona zależna przede wszystkim od wartości pH, przewodności elektrycznej, zawartości jonów korozyjnych i jakości stosowanego dodatku do środka zwilżającego.
Ponieważ w ostatnich latach dąży się do redukcji alkoholu w procesie drukowania, istnieje uzasadniona obawa przed stosowaniem agresywnie działających dodatków do roztworów zwilżających, które mogą powodować podatność części maszyn na korozję.
Aby temu zapobiec, producenci maszyn i instytut Fogra podjęli razem z producentami dodatków do roztworów zwilżających wspólną inicjatywę, mającą na celu opracowanie wytycznych dotyczących płynów zwilżających i określenia wartości granicznych ich parametrów.
Zalecana wartość pH środków zwilżających powinna wynosić 4,8-5,3. Stężenie jonów korozyjnych może wynosić maksymalnie:
dla chlorków 25 mg/l,
dla siarczanów 50 mg/l,
dla azotanów 20 mg/l.
Przewodność elektryczna powinna wynosić maksymalnie 1700 µS/cm.
Dodatek do roztworu zwilżającego, który będzie posiadał certyfikat antykorozyjny, musi spełniać powyższe wymagania. Ponadto musi być poddany testom oddziaływania antykorozyjnego na nikiel i stal. Przeprowadza je niezależny instytut, który po pomyślnym rezultacie testów
i zaakceptowaniu ich przez producentów maszyn wydaje stosowny dokument.
Dyrektywy dotyczące korozji i metod pomiarowych dodatków do środków zwilżających dotyczą wszystkich technik drukowania. Dla druku arkuszowego, heatsetowego i gazetowego obowiązują jednak różne wartości graniczne.
Zasadne jest stosowanie wyłącznie certyfikowanych dodatków do środków zwilżających.
Woda źródlana i wodociągowa zawierają często większą niż dopuszczona koncentrację korozyjnych jonów chlorków, siarczanów i azotanów. Wiadomo, że jakość wody nie jest stabilna i podlega wahaniom w zależności m.in. od pory roku, a różnice stopni twardości wody powodują zmiany wartości pH roztworu zwilżającego.
Stała jakość używanej wody i prawidłowe dozowanie certyfikowanego dodatku do środka zwilżającego stanowią podstawę właściwej ochrony maszyny drukującej przed korozją. Jednak dla kompleksowego programu ochrony konieczne są również regularna konserwacja maszyny, szczególnie w zakresie pielęgnacji cylindrów i pierścieni przeciwmurzeniowych, oraz stosowanie środków czyszczących i konserwujących, zawierających inhibitory korozji. Należy bezwzględnie przestrzegać przepisów eksploatacyjnych określonych przez producenta.
Artykuł sponsorowany
