Ostatnio coraz większego znaczenia nabierajš druki personalizowane na uprzednio wydrukowanym poddruku offsetowym. Druki tego typu sš już z powodzeniem stosowane na wiecie od ładnych kilku lat; u nas, póki co, jest to jeszcze nowoć. Druki te wykonywane sš dwuetapowo.
Wprowadzenie
W pierwszym etapie następuje zadrukowanie papieru technikš drukowania offsetowego, za w drugim wniesienie treci personalizujšcej druk za pomocš przemysłowych drukarek laserowych, przemysłowych kopiarek, maszyn cyfrowych lub szybkich urzšdzeń biurowych działajšcych na zasadzie elektrofotografii. W trakcie produkcji papier jest poddawany działaniu dwóch przeciwstawnych czynników, takich jak wilgoć (roztwór nawilżajšcy w trakcie drukowania offsetowego) i wysoka temperatura (utrwalanie tonera w trakcie drukowania laserowego). Powoduje to, że papier wykorzystywany do takiej produkcji musi charakteryzować się specyficznymi właciwociami, głównie różnš od papieru offsetowego wilgotnociš bezwzględnš i wynikajšcymi z tego problemami zwišzanymi z deformacjš termicznš i wilgotnociowš. W zwišzku z tym druków personalizowanych na papierze uprzednio zadrukowanym technikš offsetowš nie da się uzyskać przy zastosowaniu zwykłego papieru offsetowego i zwykłych farb offsetowych. Do ich wykonania należy stosować odpowiedni papier okrelany mianem ăpreprintÓ i odpowiednie farby. Stosowane farby muszš być termoodporne na temperatury utrwalania tonerów stosowanych do personalizacji druków.
Główne zastosowanie druków personalizowanych wykonanych na papierach preprint to wysokonakładowe dokumenty, które wymagajš jednoczenie estetycznego wyglšdu i personalizacji w maszynach i urzšdzeniach działajšcych na zasadzie elektrofotografii. Tymi drukami najczęciej sš: formularze bankowe, wszelkiego rodzaju rachunki (np. energia, hotele, telefony), wycišgi bankowe, polisy ubezpieczeniowe (i inne druki ubezpieczycieli), korespondencja firmowa, druki reklamy bezporedniej, druki mailingowe, różne inne akcydensy oraz korespondencja wymagajšca personalizacji. Podsumowujšc: wszystkie druki wstępnie zadrukowane technikš offsetowš, które wymagajš dalszego zadrukowywania cyfrowego, czyli digitalizacji.
Papier do druków offset/elektrofotografia
Papier stosowany do personalizacji druków uprzednio zadrukowanych technikš offsetowš przy użyciu drukarek laserowych czy też innych kopiarek działajšcych na zasadzie elektrofotografii musi mieć zoptymalizowane właciwoci między wymogami drukowania offsetowego a drukowania elektrofotograficznego. Tak się składa, że drukowanie offsetowe wymaga innej, znacznie wyższej wilgotnoci bezwzględnej papieru niż drukarki laserowe i kopiarki.
Zwykły niepowlekany arkuszowy papier offsetowy powinien mieć wilgotnoć bezwzględnš równš lub wyższš od 5% (najczęciej 5-8%). Papier offsetowy zwojowy do drukowania technikš CSWO lub z zastosowaniem farb utrwalanych promieniowaniem UV powinien mieć wilgotnoć bezwzględnš 8-9%, przy czym obowišzuje ogólna zasada, że papier arkuszowy musi mieć wilgotnoć bezwzględnš o 2% niższš niż papier zwojowy (nawet wtedy, gdy jest produkowany pod tš samš markš handlowš, ale z innym przeznaczeniem; jako arkuszowy lub zwojowy). Przy takiej wilgotnoci papier leży płasko, jest stabilny wymiarowo oraz zadrukowuje się bez zakłóceń. Przekładajšc podane wilgotnoci bezwzględne na wilgotnoci względne: papiery arkuszowe produkowane sš najczęciej o wilgotnoci względnej 55% w temperaturze 20ĄC, a papiery zwojowe o wilgotnoci względnej 35% w temperaturze 20ĄC.
Podczas drukowania papier pochłania wodę z płynu nawilżajšcego i jego wilgotnoć bezwzględna ronie od 0,25 do 0,5% przy przejciu przez zespół drukujšcy jednokolorowy; przy drukowaniu czterokolorowym wilgotnoć papieru może podnieć się aż o 1% wilgotnoci bezwzględnej. Papier może zwiększyć swš wilgotnoć względnš aż o 5% przy przejciu przez maszynę czterokolorowš.
Powyższe dane wiadczš, że zwykły papier offsetowy po uprzednim zadrukowaniu będzie miał zdecydowanie za wysokš wilgotnoć w stosunku do tej, która jest wymagana dla papierów do drukowania elektrofotograficznego. Drukarki laserowe i kopiarki działajšce na zasadzie elektrofotografii wymagajš od papieru wilgotnoci bezwzględnej nie większej niż 4,5%. Uzyskanie takiej wilgotnoci bezwzględnej nie jest możliwe przy zastosowaniu papieru offsetowego. W zwišzku z tym papier offsetowy nie nadaje się do personalizacji druków. Drukarki i kopiarki zacinajš się i przestajš pracować. Z powyższego wynika, że do celów personalizacji elektrofotograficznej druków uprzednio zadrukowanych offsetem należy opracować nowy papier o specyficznych właciwociach. Papier ten otrzymał nazwę ăpapier do preprintuÓ. W tym miejscu należy jednak podkrelić fakt, że do preprintu nadajš się również arkuszowe papiery kserograficzne klasy co najmniej A o obniżonej wilgotnoci bezwzględnej (tj. w przypadku produkcji o największej dopuszczalnej odchyłce zawartoci wilgoci ăna minusÓ), ale niestety sš one drogie.
Farby do drukowania wstępnego druków personalizowanych
Jak wspomniano na wstępie, papier przeznaczony do personalizacji zadrukowywany jest jedno- lub wielobarwnie lub/i wielokolorowo technikš drukowania offsetowego. Możliwe jest zadrukowywanie papieru na maszynach zwojowych oraz na maszynach arkuszowych. Personalizacja w większoci przypadków odbywa się na drukach formatu A4. Do drukowania offsetowego można zastosować klasyczne farby offsetowe lub farby offsetowe utrwalane promieniowaniem UV. W obu przypadkach muszš być to farby termoodporne na wysokie temperatury, w których utrwalany jest toner służšcy do personalizacji druków. Powinny być one odporne na działanie olejów silikonowych. Niezastosowanie się do tych wymogów może spowodować zniszczenie bębna drukarki laserowej lub kopiarki.
Drukowanie offsetowe
Drukowanie offsetowe, które poprzedza drukowanie elektrofotograficzne, stawia zupełnie inne wymagania względem stosowanego papieru niż to drugie. W zwišzku z tym papier na poszczególnych etapach poddawany jest oddziaływaniu wilgoci podczas drukowania offsetowego oraz wysokiej temperaturze podczas personalizacji. Papier musi odznaczać się wysokš stabilnociš wilgotnociowš oraz wysokš stabilnociš termicznš.
W zwišzku z powyższym przed drukowaniem offsetowym papier powinien być możliwie długo klimatyzowany w oryginalnym opakowaniu w temperaturze pomieszczenia hali maszyn. Proces ten ma doprowadzić do wyrównania temperatur hali i stosu lub zwoju papieru przeznaczonego do zadrukowania.
Ze względu na zachowanie jak najniższego poziomu wilgotnoci papieru po drukowaniu offsetowym, powinien on być zapakowany i rozpakowany bezporednio przed drukowaniem elektrofotograficznym. Nieprawidłowe przechowywanie papieru może spowodować trudnoci w drukowaniu laserowym lub w kopiowaniu. Proces drukowania powinien być prowadzony z minimalnš ilociš płynu nawilżajšcego, możliwie z zawartociš izopropanolu. Po zadrukowaniu druki powinny być natychmiast zapakowane w wilgocioszczelne opakowanie.
Drukowanie laserowe lub kopiowanie elektrofotograficzne
Opakowany papier zadrukowany offsetem powinien być doprowadzony do wyrównania temperatury panujšcej w pomieszczeniu drukarki lub kopiarki. Opakowanie papieru należy usunšć bezporednio przed włożeniem papieru do drukarki lub kopiarki.
Do drukowania laserowego lub kopiowania powinny być odpowiednio przygotowane arkusze Đ zawsze z kierunkiem maszynowym (ułożenia włókien) wzdłuż dłuższego boku. Jest to szczególnie istotne w przypadku stosowania arkuszy A4, co minimalizuje efekt skręcania się papieru podczas zadrukowywania w drukarkach laserowych lub kopiarkach.
W przypadku zadrukowywania papieru w drukarkach laserowych lub kopiowania bardzo istotnym parametrem jest jego skłonnoć do płaskiego leżenia, gdyż papier w drukarce i kopiarce prowadzony jest jedynie za pomocš tam i rolek prowadzšcych. Gdy papier jest zbyt wygięty, istnieje duże prawdopodobieństwo, iż przechodzšc przez drukarkę zaczepi się o jej wewnętrzne elementy, przez co ulegnie zacięciu. Papier o zbyt dużym wygięciu może powodować trudnoci już w momencie pobierania go z zasobnika. Sposobem na sprawdzenie, czy papier jest przydatny do zadrukowywania w drukarce, jest porównanie go z odpowiedniš skalš. Porównuje się zarówno zadrukowane papiery arkuszowe, jak i papiery zwojowe pocięte na arkusze. Zastosowanie szablonu umożliwia kontrolę jakoci wykonania drukowania offsetowego; w przypadku deformacji niemieszczšcej się w zalecanym przedziale Đ należy przeprowadzić próbę personalizacji, w przypadku kłopotów należy zadrukowany papier zdyskwalifikować.
Przykładowe szablony stosowane do oceny przydatnoci papierów wstępnie zadrukowanych technikš offsetowš do elektrofotograficznej personalizacji zamieszczono w Poligrafice nr 11 z 2001 roku na stronicy 61.
Na ogół wszystkie firmy produkujšce drukarki laserowe i kopiarki podajš warunki, jakie powinien spełniać papier, a w zasadzie druk przeznaczony do personalizacji. Zalecenia te sš bardzo do siebie zbliżone. Poniżej podano je za firmš Xerox. Zalecenia zostały opracowane dla papierów (druków) wykorzystywanych w procesie drukowania (personalizacji) na drukarkach Xerox serii DocuPrint:
Zalecenia dla papieru (druku):
1. Papier niepylšcy.
2. Wilgotnoć bezwzględna papieru nie większa niż 4,5%.
3. Szorstkoć powierzchni: 120-240 ml/min (wg Bendtsena).
4. Brak defektów (zagięte rogi, rozdarcia).
5. Dokładnoć cięcia ą 0,1 mm, zachowanie prostokštnoci oraz równoległoci boków.
6. Tolerancja wymiarów < 0,8 mm.
7. Ułożenie włókien Đ równoległe do dłuższego boku papieru A4.
8. Gramatura Đ od 70 do 200 g/m2 (zalecana 80 g/m2).
Jeżeli papier lub/i druk spełnia powyższe wymagania ogólne, to można stosować papier biały lub kolorowy, druk (tj. papier wstępnie zadrukowany offsetem), papier dziurkowany (do skoroszytów), papier perforowany, papier samokopiujšcy.
Papier wstępnie zadrukowany offsetem musi dodatkowo wytrzymywać temperaturę 220ĄC oraz cinienie 965 kPa w okresie 25 milisekund bez uszkodzenia farby drukowej i jej odwarstwienia.
Zalecenia do przechowywania papieru:
1. Papier (w tym i druk) należy przechowywać w płaskich zamkniętych opakowaniach aż do momentu drukowania.
2. Na płaskich powierzchniach magazynowych (palety, półki).
3. W zamkniętych pomieszczeniach o temperaturze 20-24ĄC i wilgotnoci względnej 35-50%.
Papiery preprint
Papiery typu preprint to papiery specjalnie opracowane i produkowane do dwuetapowego drukowania druków personalizowanych. Jest to specyficzny rodzaj papieru pozwalajšcy uzyskać kompromis pomiędzy wymaganiami stawianymi przez technikę drukowania offsetowego i technikę drukowania elektrofotograficznego.
Papiery preprint to bezdrzewne papiery o wilgotnoci bezwzględnej zawierajšcej się w przedziale 3,5-4,5% przy wilgotnoci względnej w opakowaniu 30-35%. Jest to w zasadzie względem wymagań stawianych papierom do drukowania offsetowego papier przesuszony (także względem większoci papierów do drukowania elektrofotograficznego). Takie przesuszenie zapewnia odpowiedniš termostabilnoć podczas personalizacji w drukarkach laserowych lub kopiarkach. Wysoka termostabilnoć umożliwia uzyskanie do 180 druków w drukarkach laserowych lub kopiarkach na minutę. Takie rozwišzanie uzyskuje się dzięki stosowaniu inżynierii materiałowej, a mianowicie poprzez stosowny dobór surowców i ich specyficzne recepturowanie. Sam proces produkcji papierów preprint przebiega przy rygorystycznej kontroli struktury papieru polegajšcej na zoptymalizowanym usytuowaniu włókien we wstędze oraz na kontroli i minimalizacji powstajšcych naprężeń wewnętrznych. Papier jest bardzo czuły na wszelkiego rodzaju zmiany klimatyczne i dlatego powinien być odpowiednio opakowany i transportowany.
Zazwyczaj papiery preprint dostarczane sš z instrukcjš przechowywania, stosowania oraz z certyfikatem gwarantujšcym dobrš jakoć druku offsetowego i laserowego (elektrofotograficznego) na odpowiednich urzšdzeniach.
Papiery preprint charakteryzujš się zazwyczaj wysokš białociš i znacznie wyższš gładkociš w stosunku do papierów offsetowych. Sš one produkowane w wersji zwojowej Đ najczęciej w gramaturach 70-115 g/m2 oraz w arkuszach w gramaturach 80-115 g/m2.
Papiery preprint produkowane sa powszechnie w Europie. Mamy już także dwóch polskich producentów tego typu papierów: Internatio-nal Paper Kwidzyn SA produkuje w arkuszach i zwojach papier o nazwie Polset Plus o gramaturze 80 g/m2 oraz Kostrzyn Paper SA produkuje w arkuszach i zwojach papier o nazwie Amber Preprint o gramaturach od 70 do 115 g/m2.
Na rynku polskim obecne sš także inne papiery preprint: KymLux Pre i KymUltra Pre z UPM Kymmene, Berga Image i Berga Focus ze Stora Enso, Preprint i Preprint Plus z MĐreal oraz EuroPlus z firmy Neusiedler.
Jak widać z przytoczonych materiałów, trochę tego papieru już zużywamy, co prawda nie zawsze zgodnie z przeznaczeniem.
Ponadto w Europie dostępne sš jeszcze następujšce papiery preprint: 2HC, WHC, Semnoz (Papeteries du Pont-de-Claix), Blanc Visite (Papeteries de Vizille), Diamant Preprint, Modo Preprint Plus, Wista Greenline Astral, Wista Greenline Celeste, Wista Greenline Premium (MĐreal), Inacópia Pre-Print (Portucel SA), Laser Preprint (Stora Enso), Lynux Preprint, Pure Preprint (Munkedals AB), mpa, Shil (Shil), Prodata (Drewsen Spezialpapiere GmbH & Co KG), Sporset Pre-Print (Sporcel), Nives, CyberStar, Alkyos (Neusiedler), Extra Strong Laser Jet (Jeand'heurs SA).
Praktycznie wszystkie produkowane obecnie papiery typu preprint sš przeznaczone do odczytu OCR, zarówno do czytników starego typu, jak i nowych z diodami LED. W zwišzku z tym sš produkowane bez wybielacza optycznego (stare czytniki) lub z wybielaczem optycznym (nowe czytniki).
Większoć produkowanych obecnie papierów preprint ma tzw. skrypty do maszyn cyfrowych; oznacza to, że te papiery nadajš się także do drukowania cyfrowego.
Zakończenie
Głównym zastosowaniem papierów preprint jest produkcja wysokonakładowych estetycznych dokumentów dajšcych się personalizować w drukarkach laserowych lub kopiarkach. Sš to najczęciej formularze bankowe, druki ubezpieczycieli, korespondencja firmowa, reklama kierunkowa, mailing oraz spersonalizowana korespondencja.
Rynek druków personalizowanych w krajach Europy Zachodniej wykazuje stosunkowo duże tempo wzrostu. Szacuje się, że w cišgu najbliższych pięciu lat udział papierów typu preprint będzie wynosił około 24% całej produkcji i sprzedaży bezdrzewnych papierów offsetowych.
Na podstawie przytoczonych danych zawartych w niniejszym artykule należy sšdzić, że zmieniš się filozofia i podejcie do wykonywania druków offsetowych typu akcydens manipulacyjny. Tego typu druki stanš się głównie drukami personalizowanymi i to w zasadzie dzięki opracowaniu papieru typu preprint.
Co prawda byłoby znacznie mniej kłopotów z całym dwustopniowym procesem personalizacji, gdyby do drukowania wstępnego zamiast offsetu zastosować offset bez nawilżania (waterless offset) Đ pozostałoby w zasadzie tylko pakowanie międzyoperacyjne, ale konieczny byłby papier do kopiowania odpowiedniej klasy i o obniżonej wilgotnoci bezwzględnej. Póki co nie mamy takiej możliwoci: offset bez nawilżania wchodzi dopiero w wiek niemowlęcy, a cena odpowiedniego papieru do szybkiego kopiowania lub drukowania elektrofotograficznego jest znacznie wyższa od ceny preprintu.
Literatura
1. Rostocki A.: Papiery typu pre-print Đ luksus czy koniecznoć, wiat Druku, nr 9, s. 44 (2001).
2. Kwiatkowska I. E.: Cyfrowe papiery, Print & Publishing, nr 54,
s. 62-63 (2001).
3. Rostocki A.: Drukujemy na papierach Amber Preprint, Print & Publishing, nr 55, s. 62 (2001).
4. Kuczkowski T., Jakucewicz S.: Przydatnoć papierów wstępnie zadrukowanych do personalizacji w drukarce DocuPrint 4180, Poligrafika nr 11, s. 60-62 i nr 12, s. 72-74 (2001).
5. Birkner 2002.
