Emisja rozpuszczalnikówczy wkrótce nowa norma?

6 Dec 2016 14:42

W Niemczech weszło niedawno w życie rozporzšdzenie o emisji rozpuszczalników, powstałe na bazie europejskich wytycznych dotyczšcych rozpuszczalników (1999/13/EG). Wprawdzie nas te wytyczne (jeszcze) nie obowišzujš, lecz przecież za kilka lat wejdziemy do Unii Europejskiej i stanš się one zapewne podstawš do opracowania rozporzšdzenia obowišzujšcego w Polsce. Warto więc zapoznać się z nimi wczeœniej. Generalnym celem wytycznych jest obniżenie emisji rozpuszczalników organicznych w branżach, które je stosujš. Rozpuszczalniki organiczne sš istotnymi składnikami powodujšcymi tworzenie się ozonu w dolnych warstwach atmosfery, co przyczynia się do szkodliwych dla zdrowia koncentracji ozonu. Najważniejsze wymagania rozporzšdzenia Rozporzšdzenie dotyczy urzšdzeń stosowanych w procesach technologicznych, w których zużycie rozpuszczalnika przekracza pewnš wartoœć granicznš, a więc także dotyczy tych dziedzin, które nas szczególnie interesujš: drukowania i lakierowania. Zgodnie z rozporzšdzeniem w urzšdzeniach tych muszš być utrzymane wartoœci graniczne emisji tych gazów wylotowych czy oparów, które wychodzš z urzšdzeń do oczyszczania, sš wyprowadzane przez komin bšdŸ przechodzš przez okna, drzwi lub wentylację. Dla niektórych branż okreœla się wartoœci graniczne całkowitej emisji w przeliczeniu na pokrywanš powierzchnię lub na wytwarzany produkt. Rozporzšdzenie stwarza alternatywę dla dotrzymania odpowiednich wartoœci granicznych: musi być zapewniona równowartoœć zmniejszenia emisji. Jest to przewidziane w rozdziale ăPlan redukcji emisjiÓ i stanowi nowy instrument obniżenia emisji. Celem takiego rozwišzania jest popieranie przedsięwzięć ograniczajšcych zintegrowanych z procesem produkcji i danie użytkownikom maszyn możliwoœci wprowadzenia odpowiednich zakładowych rozwišzań prowadzšcych do obniżenia emisji. Plany redukcji tworzš ekologicznie sensownš alternatywę dla oczyszczania gazów wylotowych, szczególnie dla małych urzšdzeń, które dotychczas nie były objęte koniecznoœciš uzyskania odpowiedniego zezwolenia. W celu ochrony ludzkiego zdrowia rozporzšdzenie o rozpuszczalnikach stawia szczególnie ostre wymagania ograniczenia emisji odnoœnie do: Ľ materiałów rakotwórczych lub toksycznych, Ľ lotnych zwišzków organicznych, podejrzewanych o nieodwracalne uszkadzanie ludzkiego zdrowia, Ľ lotnych zwišzków organicznych według rozporzšdzenia o zanieczyszczaniu powietrza. Konkretne wymagania odnoœnie do maszyn drukujšcych Dla branży poligraficznej, a więc także dla drukarń wklęsłodrukowych i fleksograficznych, znaczenie majš szczególnie wymagania: Ľ w zakresie oddziaływania rozporzšdzenia o rozpuszczalnikach znajdujš się wymienione w tab.1 urzšdzenia do reprodukowania tekstu i ilustracji, jeżeli przekraczajš one odpowiedniš wartoœć progowš zużycia rozpuszczalnika; Ľ do ăpozostałych urzšdzeń zwišzanych z drukowaniemÓ należš różne procesy technologiczne przy założeniu, że zadrukowywane podłoże jest doprowadzane do maszyny ze zwoju, a więc: maszyny zwojowe wklęsłodrukowe, fleksograficzne, sitodrukowe lub offsetowe; Ľ poza tym ustalono, że do procesów zwišzanych z drukowaniem należy też nanoszenie lakieru lub laminowanie, wykonywane w czasie procesu drukowania. Różne możliwoœci Generalnie w drukarniach sš różne możliwoœci spełnienia wymagań stawianych w rozporzšdzeniu poprzez: 1. Przestrzeganie wartoœci granicznych emisji dla wychwyconych i obrobionych gazów wylotowych w mg C/m3 w czystym gazie wraz z: Ľ wartoœciš granicznš emisji dyfuzyjnej jako wartoœci procentowej zastosowanego rozpuszczalnika, Ľ wartoœciš granicznš emisji całkowitej dla sumy lotnych zwišzków organicznych (VOC)/rozpuszczalnika w wychwyconych dyfuzyjnych gazach, także jako wartoœć procentowa zastosowanego rozpuszczalnika, według załšcznika III do rozporzšdzenia (patrz tabela 3). 2. Sporzšdzenie specjalnego planu redukcji według załšcznika IV, z ustaleniem maksymalnych dopuszczalnych granic emisji całkowitej (emisja docelowa) w odniesieniu do zastosowanej fazy stałej w farbach drukowych; Ľ obliczenie emisji docelowej musi przy tym następować według ustalonego schematu obliczeń: Całkowita iloœć fazy stałej x 2,5 = wielkoœć odniesienia emisji Wielkoœć odniesienia emisji x (wartoœć graniczna dla dyfuzyjnych emisji + 5)* % = emisja docelowa * (25 + 5) % przy urzšdzeniach ze zużyciem rozpuszczalnika < 25 t/urzšdzenie; (20 + 5) % przy urzšdzeniach ze zużyciem rozpuszczalnika > 25 t/urzšdzenie Ľ specyficzny plan redukcji jest wykonany, gdy rzeczywista emisja całkowita wszystkich lotnych zwišzków organicznych / rozpuszczalników z farb drukowych, lakierów, klejów i œrodków do mycia jest niższa od obliczonej emisji docelowej. 3. Sporzšdzenie uproszczonego planu redukcji, w którym zakład stosuje produkty ubogie w rozpuszczalniki nieprzekraczajšce zdefiniowanej zawartoœci rozpuszczalnika i z tego względu jest zwolniony z obowišzku pomiarów i bilansowania. Przy maszynach wklęsłodrukowych i fleksograficznych (nr 1.3 w tab. 3) wymagania planu redukcji sš uważane za dotrzymane, gdy zawartoœć rozpuszczalnika w zastosowanych materiałach (farby, lakiery, kleje i œrodki pomocnicze) wynosi < 10%. Udokumentowanie i regulacje przejœciowe Wykonanie planu redukcji emisji oraz osišgnięcie wartoœci granicznych emisji dyfuzyjnych lub emisji całkowitej musi być udokumentowane bilansem rozpuszczalników, wykonywanym corocznie przez fachowš osobę. Głównym zadaniem bilansu rozpuszczalników jest okreœlenie całkowitej iloœci stosowanych rozpuszczalników i ustalenie ich pozostałoœci w zakładzie na bazie okreœlonego schematu. Podstawowe zasady tego schematu sš okreœlone w załšczniku V do rozporzšdzenia. Utrzymanie granicznych wartoœci koncentracji gazów w czystym gazie musi być udokumentowane przy całkowitym przepływie masy 10 kg węgla na godzinę lub więcej na podstawie cišgłych pomiarów. Przy mniejszych przepływach masy należy wykonywać trzy oddzielne pomiary w cyklu trzyletnim. Nowe urzšdzenia powinny być zgodne z wymaganiami rozporzšdzenia od 25 sierpnia 2001. Urzšdzenia istniejšce muszš być do 25 sierpnia 2003 zgłoszone do odpowiedniego urzędu i muszš spełniać wymagania techniczne najpóŸniej od listopada 2007. Jeżeli użytkownik istniejšcego urzšdzenia chce przeprowadzić plan redukcji, musi to zgłosić najpóŸniej do paŸdziernika 2004 i od listopada 2005 osišgać cel poœredni obniżenia emisji (1,5-krotna emisja docelowa). Należy zwrócić uwagę na to, że rozporzšdzenie jest bezpoœrednim prawem; nie wymaga ono zarzšdzeń wykonawczych, aby te regulacje stosować. Na podstawie artykułu Birgit Mahrwald ăNeue LŠsemittel-verordnungÓ z ăFlexo+Tief-DruckÓ nr 6/2001 opracował ZZ