W 2012 r. zapotrzebowanie na materiały do etykiet samoprzylepnych w Europie wyniosło 5,78 mld m2, co stanowi wzrost o 1,7 proc. w porównaniu z 2011 r. Etykiety samoprzylepne z udziałem w rynku na poziomie 45 proc. umocniły swoją przewagę dominującej technologii etykietowania w Europie, wyprzedzając technologie: klejenia na mokro (40 proc.), rękawową – sleeving (7 proc.), IML (3 proc.) i inne (5 proc.). W ostatnich latach zniknął jednak coroczny wzrost liniowy na poziomie ok. 5 proc., który trwał do połowy ostatniej dekady. Najwyraźniej rynek etykiet nie ustrzegł się przed wpływem światowego kryzysu finansowego i gospodarczego.
To jednak nie wszystko: wraz z poziomem konsumpcji, który w Europie Zachodniej osiągnął dojrzałość, popyt na etykiety samoprzylepne stał się bardziej wrażliwy na zmienność zachowań klientów. Istnieją dwie „przeciwstawne siły”: innowacje w dziedzinie etykiet foliowych i trwająca w Europie Wschodniej ewolucja, wciąż oferująca znaczny potencjał wzrostu.
Szerszy punkt widzenia
Rok 2012 był ważnym punktem odniesienia dla europejskiego przemysłu etykiet samoprzylepnych. Jak już wcześniej zostało wspomniane, łączne zużycie materiałów etykietowych w tym roku wyniosło w Europie 5,78 mld m2. W 1996 r. EPSMA raportowała zużycie na poziomie 2,84 mld m2. Osiągnięcie półmetka obecnego wzrostu zajęło 7 lat (do 2003 r.), zaś kolejne 10 lat – wypracowanie obecnego wyniku. To wyraźnie wskazuje na zwolnienie tempa wzrostu tego przemysłu.
Rokroczne spowolnienie tempa wzrostu od połowy 2005 r. do połowy 2008 r. zostało złagodzone przez wysokie (ale również malejące) wskaźniki wzrostu dla foliowych materiałów etykietowych. Od połowy 2008 roku dalszy rozwój przemysłu został poważnie zakłócony przez światowy kryzys. W latach 2008-2009 nastąpił dramatyczny spadek koniunktury, następnie krótkotrwałe ożywienie lat 2009-2010, które poprzedziło nawrót recesji w latach 2010-2011. Przejawy ożywienia gospodarczego w pierwszej połowie 2012 r. były spowolnione przez oznaki długotrwałego kryzysu w kilku krajach europejskich, częściowo będącego rezultatem działań rządowych zmierzających ku zrównoważeniu budżetu i przywróceniu zaufania do euro.
Globalne perspektywy
Według danych Labels and Labeling Consultancy, globalne zapotrzebowanie na etykiety (wszystkich typów) wynosi 40-45 mld m2. Około 30 proc. jest zużywanych w Europie.
Biorąc pod uwagę rynki wschodzące, etykiety klejone na mokro dominują na globalnych rynkach (z 46-proc. udziałem), wyprzedzając etykiety samoprzylepne (37 proc.) oraz etykiety rękawowe, owijkowe i IML (kolejno z udziałami w rynku: 8 proc., 6 proc. i 2 proc.). Wynika to z faktu, że produkcja etykiet samoprzylepnych jest wciąż słabo zaawansowana na rynkach wschodzących. Jak wspomniano na wstępie, sytuacja jest odwrotna, jeśli zostaną uwzględnione wyłącznie dojrzałe rynki Europy i Ameryki Płn.
Chociaż średnie zużycie etykiet samoprzylepnych na jednego mieszkańca Ameryki Północnej wynosi ok. 15 m2 i jest zbliżone do poziomu Europy Zachodniej, to biorąc pod uwagę całą Europę można zauważyć, że w jej obszarze istnieje wiele regionów o różnym poziomie zużycia. Najniżej sytuowane są regiony Europy Wschodniej i Południowej, gdzie zużycie etykiet samoprzylepnych na jednego mieszkańca wynosi od 3 do 4 m2, zaś najwyżej region Europy Północnej, gdzie w niektórych krajach poziom ten sięga nawet 20 m2. Uwzględniając wszystkie regiony Europy, średnie zużycie etykiet samoprzylepnych na tym kontynencie wynosi od 6 do 8 m2. Wskazuje to na znaczny potencjał wzrostu dla przemysłu etykiet w szerszej „Eurowizji Europy”.
Różne perspektywy dla różnych regionów
Nie powinno więc być zaskoczeniem, że perspektywy rozwoju tego rynku w Europie znacząco różnią się na jej przeciwległych krańcach. W kontekście marginalnej ewolucji zapotrzebowania na materiały etykietowe w innych regionach Europy (wszystkie rejestrowały wzrost lub spadek w przedziale +/- 1,5 proc.), rynek Europy Wschodniej zużył o 11,4 proc. więcej materiałów do etykiet samoprzylepnych w porównaniu z poprzednim rokiem. Łączny popyt zarejestrowany w krajach Europy Wschodniej (12 państw, 325 mln mieszkańców) wyniósł 1,15 mld m2 i zbliżył się do regionu Europy Południowej (6 państw śródziemnomorskich, w tym Turcja, 280 mln mieszkańców), gdzie popyt jest drugi co do wielkości pod względem zużycia materiałów samoprzylepnych w Europie i w zeszłym roku wyniósł 1,28 mld m2. Europa Środkowa (6 państw i 125 mln mieszkańców) jest jeszcze daleko poza zasięgiem reszty Europy ze zużyciem 2,27 mld m2 tego typu materiałów.
W grupie 5 czołowych państw europejskich (biorąc pod uwagę zużycie etykiet samoprzylepnych) znalazły się Niemcy i Wielka Brytania, które umocniły swoją wiodącą pozycję przed pozostałymi trzema krajami: Francją, Włochami i Hiszpanią. Łącznie na wymienionych 5 państw przypadło w 2012 roku około 60 proc. całkowitego zapotrzebowania na materiały etykietowe w Europie.
Należy jednak zauważyć, że przyczyny wzrostu rynku i fundamentów gospodarczych mogą się zasadniczo różnić w poszczególnych państwach. Ogólnie rzecz biorąc, w przypadku mniejszych państw wielkość i rozwój popytu na materiały etykietowe wydają się silniej korelować z eksportem produktów szybkozbywalnych (FMCG), a więc zużycie materiałów etykietowych na jednego mieszkańca wykazuje tendencję przewyższania większych rynków.
Papier kontra folie etykietowe – trendy popytu
Sumując: w 2012 r. popyt na samoprzylepne materiały etykietowe w Europie wzrósł niemal o 100 mln m2 w porównaniu do wyniku z 2011 r. Około 90 proc. tej wielkości zostało wygenerowane przez wzrost netto popytu na materiały etykietowe z roli. Większość tego popytu – 48 mln m2 – była efektem wzrostu netto popytu na foliowe materiały zwojowe do etykiet. Wzrost netto popytu zwojowych materiałów papierowych w 2012 r. wyniósł 41 mln m2.
Co ciekawe, ogólny wzrost netto został w całości przypisany rosnącemu zapotrzebowaniu płynącemu z Europy Wschodniej. W przypadku zapotrzebowania na papierowe materiały do etykiet ze zwoju wzrost netto popytu – w wysokości 80 mln m2 w 12 państwach Europy Wschodniej –zrównoważył zmniejszenie się popytu w innych regionach. W przypadku materiałów innych niż papierowe do etykiet ze zwoju, w Europie Wschodniej popyt wyniósł prawie 75 proc. wzrostu netto popytu w całej Europie.
Perspektywy na rok 2013
W pierwszym kwartale 2013 r. popyt na samoprzylepne materiały etykietowe wzrósł skromnie, bo o 0,4 proc., w porównaniu z pierwszym kwartałem 2012 r. Choć ten pozytywny wynik zapobiega ponownemu spadkowi przemysłu do europejskiej „recesji etykietowej”, to nadal jest on kontynuacją spadkowego trendu corocznych wzrostów kwartalnych od trzeciego kwartału 2012 roku.
Podobnie jak w 2012 r., zapotrzebowanie na etykietowe materiały foliowe ze zwoju (+1,6 proc.) i łączny popyt na samoprzylepne materiały etykietowe w Europie Wschodniej nadal odgrywają rolę siły napędowej popytu na materiały etykietowe, rolę, jaką region ten odgrywa przez ostatnie 10 lat.
Pomimo ostrożnych oznak (wolnej) regeneracji i znacznej poprawy warunków finansowych, państwa należące do strefy euro nadal odczuwały recesję na początku roku – był to 6. z kolei kwartał, w którym odnotowano spadek produkcji. Nawet europejski „motor eksportowy” – Niemcy – nie uchronił się od spowolnienia.
Pomimo istotnych postępów, jakie zaszły w zakresie stabilizacji finansów publicznych, dług publiczny niektórych państw jest wysoce niezrównoważony i tłumi popyt wewnętrzny.
W ostatnim kwartale 2012 r. do roku 2013 wydawało się, że pozytywne zmiany w nastrojach biznesowych wśród przetwórców etykiet dobiegły końca.
Na podstawie informacji FINAT opracował KS
