Ponieważ farba jest podstawą każdego druku, to właściwości farb muszą być dostosowane do wymagań stawianych przez technikę drukowania offsetowego, tak aby zapewnić ich właściwe przenoszenie poprzez formę drukową na podłoże.
Przyjmuje się, że do wartości odchyłki ∆E 0,2 różnice nie są zauważalne dla oka ludzkiego.
W praktyce jednak akceptuje się odchyłki barwne w granicach ∆E 1,0–2,0, choć jest to uzależnione od konkretnego odcienia ocenianej barwy. Na przykład różnica na poziomie 1,0 nie jest zauważalna, a tym samym jest akceptowalna w przypadku kolorów czerwonych, pomarańczowych i żółtych. Natomiast przy farbach szarych taka odchyłka staje się mocno zauważalna.
Do pomiarów barwy stosuje się trzy rodzaje urządzeń pomiarowych, które różnią się zakresem możliwości, czułością pomiarów, a także rodzajami i liczbą filtrów:
– densytometry – mierzą gęstość optyczną, czyli stopień pochłaniania lub przepuszczania światła przez daną powierzchnię. Stosowane są głównie do kontroli procesu produkcji i kontroli właściwej ilości nanoszonej farby, odcienia farby i zaszarzenia;
– kolorymetry – mierzą wartości kolorymetryczne odpowiadające reakcji czopków oka ludzkiego na barwę i określają współrzędne barwy w przestrzeni barw;
– spektrofotometry – są urządzeniami uniwersalnymi, mierzą wartości spektralne powierzchni, czyli pochłanianie lub przepuszczanie fal każdej długości. Wykorzystywane są w procesie zarządzania barwą. Z danych spektralnych można ponadto obliczyć wartość gęstości optycznej i wartości kolorymetryczne, a także określić metameryzm.
Do kontroli barwy w trakcie procesu drukowania stosuje się paski kontrolne umieszczane z boku arkusza, które składają się najczęściej z pól aplowych i zrastrowanych farb triadowych oraz kolorów wypadkowych powstających z ich nałożenia na siebie lub też farb specjalnych. Pozwala to na ocenę barwometryczną i kontrolę densytometryczną gęstości optycznych poszczególnych farb, a także prawidłowego przyrostu, deformacji, dublowania i właściwości punktów rastrowych.
Przy zmianie rodzaju farb triadowych należy uwzględnić fakt, że różnią się one między sobą parametrami i należy zawsze sprawdzić różnice ich odcienia, a także stopień zaszarzenia. Pomoże to zapobiegać problemom z właściwym odwzorowaniem oryginału barwnego.
Pomiary prowadzone na podstawie pól paska pozwalają również na przeprowadzenie oceny kontrastu druku, czyli porównania stopnia różnic gęstości optycznych pomiędzy powierzchnią aplową i polami rastrowymi. Można tym samym określić, na ile dokładnie będą odwzorowywane szczegóły druku w cieniach.
Ponadto umożliwiają pomiary wartości trappingu, co jest bardzo istotne dla wysokiej jakości odtwarzania oryginałów barwnych.
Trapping
Podczas drukowania może dochodzić do odchyłek lub niestabilności kolorystycznej odbitki. Jest to spowodowane często nierównomiernym nadawaniem lub przyjmowaniem warstwy farby, co pociąga za sobą niekontrolowany przyrost punktów rastrowych i powoduje powstawanie różnic barwnych.
Bardzo istotną rolę odgrywa w tym wypadku również trapping, czyli zdolność przyjmowania farby przez uprzednio nadrukowaną farbę.
Trapping określa stopień, w jakim kolejna farba zostanie przyjęta.
Ponieważ siły adhezji farby do podłoża różnią się od tych, które występują pomiędzy warstwami farby, dlatego też uzyskane wartości gęstości optycznych również mogą wykazywać różnice.
Pierwsza warstwa naniesiona na podłoże wiąże się z nim również z powodu wsiąkania płynnych składników i ubytku wody z emulsji, jaką farba tworzy z roztworem. Wiązanie to umożliwia przyjęcie przez nią kolejnej warstwy farby. Ponieważ podłoże w miejscach, gdzie została naniesiona farba, nie jest tak wsiąkliwe, a w miejscach niezadrukowanych zostało zwilżone przez roztwór, to warunki przyjmowania kolejnych farb są zmienione. Przyjmowanie następnych warstw jest ograniczone.
Podczas drukowania idealny byłby trapping 100 proc., co oznaczałoby, że kolejna farba zostałaby przyjęta przez poprzednią w całej ilości. Praktycznie jest to jednak nieosiągalne i wartości trappingu wynoszą, w zależności od rodzaju farby, 80-90 proc. Oznacza to, że tylko część farby kolejno nanoszonej na poprzednią warstwę jest przez nią przyjmowana. Powoduje to powstawanie różnic kolorystycznych, ponieważ barwy wypadkowe podczas drukowania farbami triadowymi powstają przez nakładanie kolejnych warstw farby. cdn.
Ewa Rajnsz
Artykuł sponsorowany
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
