Ponieważ farba jest podstawą każdego druku, to właściwości farb muszą być dostosowane do wymagań stawianych przez technikę drukowania offsetowego, tak aby zapewnić ich właściwe przenoszenie poprzez formę drukową na podłoże.
System farb HKS. System HKS rozpowszechniony jest przede wszystkim na rynku europejskim. Stworzony został przez trzy firmy, a nazwa pochodzi od ich początkowych liter: Hostmann-Steinberg należący do koncernu Michael Huber (H), firmę K+E (K) z grupy Flint i pracownię Schminke (S).
W przeciwieństwie do systemu Pantone ideą stworzenia farb HKS była możliwość odtwarzania wybranych barw, niezależnie od zastosowanego do druku podłoża.
System HKS składa się z 9 podstawowych barw, koloru czarnego i bieli, z połączenia których stworzono 88 farb bazowych. We wzornikach na ich podstawie przez rastrowanie powierzchni uzyskano w sumie 3520 różnych odcieni barwnych. Zastosowanie stopniowego rastrowania powierzchni przy liniaturze 120 l/cm przy rastrze konwencjonalnym lub 10-15 µm przy rastrze stochastycznym powoduje, że oko nie jest w stanie rozróżnić punktów i odbiera wrażenie pełnego krycia powierzchni.
W systemie HKS nie stosuje się wersji zaciemniania lub rozjaśniania barw bazowych za pomocą dodatku bieli lub czerni.
Dostępne są również 2 kolory metaliczne – złoty i srebrny.
Receptury poszczególnych farb różnią się znacznie od siebie w zależności od rodzaju podłoża zastosowanego do druku. Zróżnicowanie receptur gwarantuje najwyższą wierność odwzorowania właściwej barwy, a tym samym bezpieczeństwo druku.
Farby poza oznaczeniem numerycznym posiadają litery umożliwiające identyfikację ich przeznaczenia:
– K dla farb do druku na podłożach powlekanych,
– N dla podłoży niepowlekanych, naturalnych,
– Z dla farb gazetowych,
– E dla farb do druku formularzy bez końca.
Dla każdego rodzaju podłoża drukowane są osobne wzorniki. Grubość nadawanej farby różni się w zależności od rodzaju wzornika i zbliżona jest do rzeczywistej możliwości przenoszenia farby w warunkach praktycznych. I tak farby z wzornika HKS K drukowane są w ilości 1,5 g/m2, N – 2,8 g/m2, E – 1,2--1,4 g/m2 i Z – 1,1–1,2 g/m2.
Podobnie jak w przypadku Pantone, HKS jest jedynie systemem komunikacji złożonym z wzorników i narzędzi umożliwiających przygotowanie odpowiednich rozbarwień, proofów itp. Farby wytwarzane są przez firmy, które system stworzyły.
Farby metaliczne
Efekty drukowania farbami metalicznymi w technice offsetowej nie są tak doskonałe jak w przypadku fleksografii lub wklęsłodruku.
Powodem jest specyficzna budowa pigmentów i brak możliwości ich przenoszenia w odpowiednio dużej ilości na podłoże.
Farby srebrne produkuje się na bazie pigmentów pozyskanych z proszków aluminiowych.
Efekt metaliczny farb złotych osiąga się przez zastosowanie pigmentów na bazie mosiądzu, czyli miedzi i cynku. Poprzez mieszanie składników w odmiennych proporcjach istnieje możliwość uzyskania różnych odcieni złota:
– jasne złoto: 70 części miedzi/30 części cynku,
– średnie złoto: 85 części miedzi/15 części cynku,
– ciemne złoto: 90 części miedzi/10 części cynku,
– miedziane złoto: 100 części miedzi.
Farby metaliczne imitujące złoto można również otrzymywać przez mieszanie pigmentów na bazie aluminium z pigmentami kolorowymi (żółtym, pomarańczowym, czerwonym), które powodują rozszerzenie palety kolorystycznej farb metalicznych.
Pigmenty wyprodukowane na bazie proszków aluminiowych z powodu drobnej budowy ich cząsteczek charakteryzują się lepszym stopniem zdyspergowania ze spoiwem i posiadają tym samym korzystniejsze cechy drukowo-techniczne.
Pigmenty farb złotych produkowanych na bazie mosiądzu posiadają relatywnie duże cząsteczki, przez co utrudnione jest ich prawidłowe zwilżanie przez spoiwo.
Najczęściej do drukowania stosuje się farby jednoskładnikowe gotowe do druku. Można jednak używać farb dwuskładnikowych, które zapewniają uzyskiwanie lepszych efektów metalicznych. Specjalne pasty metaliczne miesza się przed drukiem z odpowiednimi pokostami. Dodatek większej ilości pasty pigmentowej zwiększa efekt metaliczny, jednocześnie zmniejszając niestety trochę odporność farby na ścieranie. Zastosowanie większej ilości pokostu poprawia natomiast odporność gotowych druków na obciążenia mechaniczne, ale zmniejsza końcowy efekt metaliczny.
Producenci najczęściej opierają kolorystykę farb metalicznych na wzorniku Pantone.
Drukowanie farbami metalicznymi wymaga przestrzegania kilku wskazówek.
Najlepsze efekty osiąga się na powlekanych podłożach drukowych, posiadających równomierną, gładką powierzchnię.
Nie należy dążyć do zwiększenia połysku metalicznego poprzez zwiększone nadawanie farby. Może to powodować powstawanie problemów w druku takich jak nadmierne odkładanie się farby na gumie, odciąganie w stosie, wydłużony czas schnięcia i niedostateczna odporność na ścieranie.
Farbami metalicznymi nie powinno się drukować na ostatnim zespole maszyny, szczególnie jeśli są to duże płaszczyzny aplowe. Wskazane jest raczej nadawanie tego rodzaju farb na początku, ponieważ w trakcie drukowania na kolejnych zespołach następuje wygładzanie warstwy metalicznej przez obciąg gumowy, co wpływa korzystnie na ostateczny efekt połysku i krycie warstwy farby.
Pigmenty metaliczne są szczególnie wrażliwe na działanie czynników powodujących oksydację, co prowadzi w konsekwencji do obniżenia połysku. Dlatego też wartość pH roztworu zwilżającego nie może być niższa niż 5,5, a podawanie środka powinno być tak minimalne, jak to tylko możliwe. Zapobiega się w ten sposób również nadmiernemu emulgowaniu farby i problemom związanym z opóźnionym schnięciem druków.
Jeżeli na powierzchni zadrukowanej metaliczną farbą ma być wykonany czarny nadruk, to należy zastosować specjalne farby o właściwościach kryjących, dostosowane mechanizmem schnięcia do drukowania na gładkich powierzchniach. Dodatkowy nadruk powinien być wykonany możliwie szybko, aby uniknąć problemów ze schnięciem. Przy drukowaniu na podłożach o niskiej chłonności należy zawsze przeprowadzić próbę, ponieważ mogą wystąpić problemy z właściwą przyczepnością warstwy farby do podłoża.
Uszlachetnianie powierzchni druku pokrytej farbami metalicznymi w celu poprawienia ich odporności na ścieranie powoduje zmniejszenie efektu metalicznego. Jeśli istnieje taka konieczność, najlepszym rozwiązaniem jest lakierowanie druków lakierem dyspersyjnym. cdn.
Ewa Rajnsz
Artykuł sponsorowany
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
