25 kwietnia w Krakowie odbyło się Małopolskie Seminarium Drukarskie, zorganizowane przez firmę Sun Chemical oraz Agencję Poligraficzną Multigraf. Głównym prelegentem był dr Bernhard Fritz, product manager w Sun Chemical Europe.
Seminarium podzielono na dwie części tematyczne: w pierwszej omówiono metody ochrony marki za pomocą specjalnych technik poligraficznych, w drugiej natomiast słuchacze mieli okazję zapoznać się z problemami migracji zapachów w druku offsetowym.
Fałszerstwa redukują i produkt dekorują
Oszustwa polegające na fałszowaniu marki dokonywane są na skalę przemysłową, co więcej – notuje się ciągły wzrost tego typu przestępstw. Fałszowane są m.in.: wyroby tytoniowe, farmaceutyczne, kosmetyki, elektronika, software, płyty z muzyką i filmami, a nawet części samochodowe (szacuje się, że 10% części zamiennych jest podrabianych – tu dr Fritz wyraził nadzieję, że są to tylko fotele). Ochrona marki już na etapie projektowania opakowania dla produktu ma na celu nie tylko redukcję fałszerstw, ale i podniesienie zaufania do marki oraz obronę przed stratami finansowymi po stronie producenta i konsumenta. Współczesne metody ochrony marki mają także walory estetyczne. Zabezpieczenie produktu jest tym skuteczniejsze, im mniej oczekiwane; dr Fritz podał przykład nadruku, który zmienia barwę w zależności od kąta padania światła. Jeśli światło padnie na opakowanie pod kątem prostym, odbije się od niego, co bardzo przyciąga uwagę konsumenta; nie bez powodu efekt ten wykorzystywany jest na opakowaniach produktów FMCG. Podobny efekt zaskoczenia wywołują u konsumenta nadruki zmieniające się lub pojawiające się pod wpływem temperatury (w Polsce znamy je m.in. z butelek piwa uznanej marki, na których pojawiał się napis o gotowości piwa do spożycia, jeśli osiągnęło ono odpowiednio niską temperaturę). Do uzyskiwania tego typu efektu służą farby termochromowe, zapewniające odwracalną zmianę barwy. Do zabezpieczania marki doskonale nadają się także farby widziane w określonym świetle (np. UV – po raz pierwszy wykorzystane podobno w przemyśle tekstylnym na koszulkach dla dzieci; gdy dziecko za długo przebywało na słońcu, na koszulce pojawiał się napis: „Mamo, już za długo przebywam na słońcu”), farby fluorescencyjne (świecące w świetle dziennym) oraz farby „podwójnie widzialne” – dające inny efekt w zależności od długości światła.
Funkcję nie tylko zabezpieczającą opakowanie, ale i podnoszącą jego walory estetyczne. Spełniają farby imitujące znaki wodne (dużo tańsze zresztą od tradycyjnego znakowania wodnego). Ciekawym rodzajem zabezpieczenia i uszlachetniania są lakiery zapachowe – firma Sun Chemical jest w stanie wyekstrahować praktycznie każdy zapach pożądany przez klienta, który da się „zamknąć” w postaci ciekłej: perfum Opium, ciasta bożonarodzeniowego, a nawet… wiejskiej obory.
Dr Fritz zapoznał słuchaczy z nowością Sun Chemical – farbami High End, charakteryzującymi się niezwykłą czystością i wysoką pigmentacją. Oko ludzkie rozpoznaje ok. 4 milionów odcieni, a druk offsetowy jest w stanie za pomocą farb triadowych oddać ich jedynie ok. 1 miliona. Aby powiększyć ten gamut, stworzono właśnie triadę High End. Zaletą tego systemu jest fakt, że do separacji nie jest potrzebne żadne specjalistyczne oprogramowanie, a oczywistą wadą – wyższa cena w stosunku do zwykłej triady. Niestety dr Fritz, pomimo szczerych chęci, nie był w stanie omówić specjalistycznych zabezpieczeń możliwych do uzyskania dzięki zastosowaniu odpowiednich farb – stosowanych na banknotach czy dokumentach. Niektóre zabezpieczenia tworzone są na wyłączność jednego klienta i są ściśle tajne. Z dostępnych na rynku farb zabezpieczających dr Fritz wymienił również farby reagujące na pocieranie monetą, wymazywalne, magnetyczne oraz metaliczne (także dające efekt lustra). Nie należy zapominać, że istnieją też inne metody zabezpieczanie produktów możliwe do uzyskania bez użycia farb, takie jak mikrodruk, hologram czy efekty pigmentów perłowych. Jedną z form uszlachetniania druku i jednocześnie zabezpieczania marki jest zastosowanie folii hot-stampingowej – szczegółowo omówił ją Dariusz Biegacz z Agencji Poligraficznej Multigraf. Że jest to skuteczne zabezpieczenie, świadczy fakt zastosowania go na banknocie stuzłotowym. Jeszcze skuteczniejszy jest indywidualny hologram, produkowany m.in. na foliach hot-stampingowych; zapewne dlatego ten rodzaj zabezpieczenia zastosowano na banknocie 200 zł.
Zapachy migrują i smak psują
W przemyśle opakowaniowym szczególne znaczenie ma wiedza na temat wpływu komponentów tworzących opakowanie (takich jak karton, farba, lakier, klej itp.) na opakowany produkt. Zapach może się przedostawać przez opakowanie i wpływać na zmianę smaku produktu spożywczego; szczególną uwagę należy zwracać na produkty zawierające cukier (który wzmacnia odczucia smakowe), tłuszcz i lecytynę (absorbują zapach). Co więcej, oddziaływanie komponentów opakowania na produkt spożywczy może ujawnić się dopiero po okresie kilku tygodni lub miesięcy, czyli dokładnie wtedy, kiedy niektóre rodzaje artykułów spożywczych trafiają na półki sklepowe. Należy mieć także świadomość, że na zmianę smaku i zapachu produktu mogą wpływać m.in. warunki przechowywania i transportu. Dr Fritz wymienił najpopularniejsze metody badania zmian smakowych i zapachowych; należą do nich: test Robinson, olfaktometr, metoda chromatografii gazowej i „elektroniczny nos”.
Aby pomóc producentom opakowań w ochronie produktów spożywczych przed zmianą smaku i zapachu, Sun Chemical stworzył serię farb offsetowych Irocart GN Low Hex. Ich skład chemiczny i sposób produkcji sprawiają, że pomyślnie przechodzą testy smakowo-zapachowe. Nie zawierają też żadnych związków ulegających oksydacji. Jak powiedział dr Fritz, wbrew temu, co sądzą niektórzy drukarze, lakiery dyspersyjne nie stanowią bariery dla migracji zapachów, dlatego stosowanie farb o niskiej zapachowości jest szczególnie zalecane w przemyśle spożywczym i stanowi element budowania przewagi konkurencyjnej dla drukarni. Irocart GN Low Hex to zarówno farby triadowe, jak i komponenty do tworzenia farb mieszanych. Dla druku UV Sun Chemical opracował serię Suncure ULM (do drukowania na papierach i kartonach) oraz Suncure LMQ (do drukowania na podłożach niechłonnych). Dr Fritz podkreślił, że migracja substancji wpływających na zmiany smakowo-zapachowe nabiera coraz większego znaczenia w produkcji opakowań, nie tylko z powodu coraz większej świadomości konsumentów i szerszego wyboru produktów, ale przede wszystkim z powodu zaostrzających się przepisów Unii Europejskiej. Od 1 sierpnia 2008 roku będzie obowiązywać dyrektywa 2003/2006, co nie pozostanie bez wpływu także na przemysł opakowaniowy w Polsce.
