Farby na bazie olejów roœlinnych czy mineralnych?

6 Dec 2016 14:43

Charakterystyka użytkowa farby offsetowej zależy w znacznym stopniu od rodzaju użytych surowców oraz technologii produkcji. W tym artykule porównamy tradycyjne farby offsetowe na bazie olejów mineralnych z farbami wykorzystujacymi oleje roœlinne, stosujšc kryteria oceny istotne dla użytkownika (drukownoœć, uniwersalnoœć, aspekty ochrony œrodowiska). Drukownoœć Technologia offsetowa bazuje na wykorzystaniu dwóch cieczy niemieszalnych ze sobš (wody oraz farby). Fakt, że woda i farba pracujš jednoczeœnie, pocišga za sobš ryzyko emulgowania wody w farbie, a co za tym idzie, wahania intensywnoœci, połysku i jakoœci druku. Utrzymywanie właœciwego balansu woda/farba zawsze absorbowało wiele uwagi drukarzy będšc Ÿródłem licznych problemów. Farby na bazie olejów roœlinnych zapewniajš łatwiejsze utrzymanie równowagi woda/farba, a co za tym idzie, lepiej tolerujš wahania w podawaniu wody. W przeciwieństwie do farb na bazie olejów mineralnych okienko tolerancji wody jest bardzo szerokie, zapewniajšc bardzo wysokš elastycznoœć przy wysokich prędkoœciach drukowania oraz nie zawsze idealnych ustawieniach zespołu nawilżajšcego. Eksperymentalne urzšdzenie laboratoryjne pozwala producentowi farb przewidzieć oraz dostosować profil przenoszenia farby do obecnoœci wody. Dwie pokazane poniżej krzywe zostały otrzymane za pomocš urzšdzenia, które bada tack farby w obecnoœci œciœle dozowanych iloœci roztworu nawilżajšcego, spadek tacku przy wzroœcie podawania wody oraz jego odzyskiwanie po zatrzymaniu dozowania wody. Po rozpoczęciu podawania wody farba na bazie olejów roœlinnych bardzo szybko obniża tack do stałej wartoœci, zaœ po zatrzymaniu jej podawania szybko wraca do stanu poprzedniego. Taki profil, typowy dla olejów roœlinnych, pokazuje, że farba absorbuje szybko stałš i ograniczonš iloœć wody, co dla drukarza oznacza szybkie oraz bardzo stabilne osišgnięcie równowagi woda/farba. Farby na bazie olejów mineralnych wolno absorbujš wodę aż do stanu nasycenia oraz wolno i niecałkowicie powracajš do poprzedniego stanu po zatrzymaniu podawania wody, co dla drukarza oznacza wolne osišganie równowagi woda/farba oraz wysokš wrażliwoœć na iloœć podanego roztworu. Szybkoœć utrwalania Farby na bazie olejów roœlinnych, jako produkt o stosunkowo niskiej lepkoœci, zapewniajš bardzo szybkie utrwalanie na bardzo szerokiej gamie zadrukowywanych podłoży przy niskich oraz wysokich prędkoœciach drukowania. Przy normalnym nasyceniu farbš zadrukowany stos może być już po godzinie odwrócony i poddany zadrukowi spodniej strony, co nie zwalnia jednak z koniecznoœci napylania proszkami, jak dla farb tradycyjnych. Druk dwustronny (4+4) Przy zadruku dwustronnym œwieżo nadrukowana strona wierzchnia wchodzi natychmiast w kontakt z cylindrami dociskowymi zespołów drukujšcych stronę spodniš. Utrwalanie farb musi być na tyle wolne, aby zapobiec odkładaniu się farby na cylindrach dociskowych i jednoczeœnie na tyle szybkie, aby nie doszło do odbijania w stosie. Farby bazujšce na olejach roœlinnych zapewniajš odpowiedni balans idealny dla druku dwustronnego 4+4. Wielu drukarzy używa maszyn do drukowania jedno- i dwustronnego, czasami w zakładach funkcjonuje centralny system rozprowadzania farb. W takiej sytuacji stosowanie farb na bazie olejów roœlinnych może pozwolić na pozostanie przy jednej serii farbowej dla wszystkich maszyn. Odpornoœć na œcieranie oraz twardoœć nadrukowanej farby Te dwie właœciwoœci sš ze sobš połšczone i, z reguły, zależne od rodzaju i iloœci użytych wosków oraz doboru składu katalizatorów schnięcia (suszek). Jednakże w pełni wyschnięta farba zawierajšca oleje roœlinne (po 1-2 dniach) jest bardziej wytrzymała od analogicznej farby z olejami mineralnymi. Przyczynš jest fakt, że oleje mineralne nie schnš przez utlenianie, zaœ oleje roœlinne zawierajšce zawsze pewnš iloœć nienasyconych wišzań sš zdolne do takiej reakcji. Lakierowanie nawierzchniowe W tym przypadku oba typy farb zachowujš się podobnie umożliwiajšc lakierowanie lakierami konwencjonalnymi, akrylowymi na bazie wody oraz UV (po wyschnięciu). Wpływ na œrodowisko naturalne Đ biodegradacja Oleje roœlinne będšce estrami kwasów tłuszczowych sš łatwo biodegradowalne w œrodowisku naturalnym, w przeciwieństwie do olejów mineralnych ulegajšcych bardzo powolnemu rozkładowi. Farby wolne od GMO (składników pochodzšcych z modyfikowanych genetycznie organizmów) Przez odpowiedniš selekcję dostawców możliwa jest produkcja farb bazujšcych na olejach roœlinnych pochodzšcych z roœlin niemodyfikowanych genetycznie (GMO free). Farby offsetowe bazujšce na olejach roœlinnych wykazujš wiele zalet w porównaniu z farbami tradycyjnymi. Chociaż dzisiaj ich udział w rynku nie jest wielki, to roœnie z każdym rokiem. Przewidujemy, że proporcje farby na bazie olejów mineralnych: farby na bazie olejów roœlinnych ulegnš w najbliższych latach odwróceniu. Opracował Jarosław Seweryn, SICPA Polska Sp. z o.o. W artykule wykorzystano materiały firmy Sicpa, producenta m.in. farb offsetowych bazujšcych na olejach roœlinnych, takich jak triada TEMPO NATUREm triada TEMPO PERFECT, system mieszania TEMPO FOODPACK.