Gwarancje dla inwestorów zagranicznych w przypadku niekorzystnej zmiany prawa w Rosji, na Ukrainie i Białorusi

6 Dec 2016 14:44

Poniższym artykułem chcielibyœmy zainicjować cykl poœwięcony prawnym aspektom inwestycji i prowadzenia działalnoœci przez podmioty polskie w Rosji, na Ukrainie i Białorusi. Rynki te dla większoœci polskich inwestorów sš nadal bardzo atrakcyjne. Stšd pomysł przekazania na łamach Poligrafiki wybranych aspektów ochrony praw inwestora/podmiotu gospodarczego i przyznanych mu gwarancji zapewniajšcych m.in: Ľ korzystne warunki dla inwestycji w ramach obowišzujšcego prawa; Ľ gwarancję przekazania praw i obowišzków inwestora zagranicznego osobie trzeciej; Ľ ochronę przed niekorzystnš zmianš prawa; Ľ transfer płatnoœci zwišzanych z inwestycjš zagranicznš, w tym dywidend, zysków itp. Głównym celem niniejszego artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, na jakiego typu gwarancje może liczyć inwestor zagraniczny w przypadku niekorzystnej dla niego zmiany prawa właœciwego na terenie Rosji, Białorusi czy Ukrainy? Szczegółowa analiza przepisów tych krajów pozwala stwierdzić, że w zakresie ochrony inwestycji zagranicznych przed niekorzystnš zmianš przepisów stosujš one rozwišzania odmienne. Tak na przykład na podstawie art. 9 Ustawy z dnia 9 lipca 1999 o inwestycjach zagranicznych w Federacji Rosyjskiej ustawy federalne oraz inne akty normatywne Federacji Rosyjskiej, a także wprowadzone w nich zmiany, nie obowišzujš w stosunku do inwestycji zagranicznej aż do zwrotu nakładów inwestycyjnych, nie dłużej jednak niż w cišgu siedmiu lat od dnia rozpoczęcia finansowania tego projektu inwestycyjnego kosztem inwestycji zagranicznych w przypadku: 1) wejœcia w życie nowych ustaw federalnych i innych aktów normatywnych Federacji Rosyjskiej zmieniajšcych wysokoœć: Ľ wwozowych stawek celnych (z wyjštkiem opłat celnych w zwišzku z ochronš interesów ekonomicznych Federacji Rosyjskiej w handlu zagranicznym), Ľ podatków federalnych (z wyjštkiem akcyzy, podatku VAT od towarów wyprodukowanych na terenie Federacji Rosyjskiej), Ľ składek do państwowych funduszy pozabudżetowych (z wyjštkiem składek Funduszu Emerytalnego Federacji Rosyjskiej); lub 2) wprowadzenia zmian w obowišzujšce ustawy federalne i inne akty normatywne Federacji Rosyjskiej, które: Ľ zwiększajš obcišżenia finansowe inwestora zagranicznego i podmiotu gospodarczego z inwestycjami zagranicznymi, które realizujš priorytetowe projekty inwestycyjne lub Ľ wprowadzajš system zakazów i ograniczeń w stosunku do inwestycji zagranicznych w Federacji Rosyjskiej w porównaniu z ogólnymi obcišżeniami podatkowymi i systemem działajšcym na podstawie ustaw federalnych oraz innymi aktami normatywnymi Federacji Rosyjskiej z dnia rozpoczęcia finansowania priorytetowego projektu inwestycyjnego kosztem inwestycji zagranicznych. Ustawy federalne oraz inne akty normatywne Federacji Rosyjskiej, a także wprowadzone w nich zmiany nie obowišzujš w stosunku do inwestycji zagranicznej aż do zwrotu nakładów inwestycyjnych, nie dłużej jednak niż w cišgu siedmiu lat od dnia rozpoczęcia finansowania tego projektu inwestycyjnego kosztem inwestycji zagranicznych. Powyższe postanowienia dotyczš również podmiotów gospodarczych z udziałem zagranicznym, jeœli udział inwestora zagranicznego w kapitale zakładowym takiego podmiotu wynosi ponad 25%, jak również podmiotu gospodarczego z udziałem zagranicznym, realizujšcego priorytetowy projekt inwestycyjny, niezależnie od udziału inwestorów zagranicznych w kapitale zakładowym podmiotu. Z kolei w myœl art. 79 kodeksu inwestycyjnego Białorusi, jeżeli po utworzeniu organizacji komercyjnej z udziałem zagranicznym zmiany w przepisach prawnych spowodujš pogorszenie sytuacji oraz warunków wykonywania działalnoœci gospodarczej (tj. zmian, które na podmiot nakładajš nowe obowišzki, poszerzajš zakres jego dotychczasowych obowišzków lub ograniczajš podmiot w prawach albo pozbawiajš dotychczasowych praw), do inwestora zagranicznego oraz do podmiotu z jego udziałem w cišgu pięciu lat stosuje się przepisy, które obowišzywały w dniu rejestracji podmiotu z udziałem zagranicznym. Wyjštek stanowi zmiana przepisów w zakresie zapewnienia zdolnoœci obronnej, bezpieczeństwa ekologicznego oraz ochrony zdrowia obywateli Białorusi. Jeżeli po utworzeniu podmiotu gospodarczego z udziałem zagranicznym na Ukrainie zmiany w przepisach prawnych spowodujš pogorszenie jego sytuacji w zakresie ochrony inwestycji, w stosunku do podmiotu z udziałem zagranicznym w cišgu dziesięciu lat na żšdanie inwestora zagranicznego stosuje się przepisy, które obowišzywały w dniu rejestracji tego podmiotu (art. 8 ustawy z dnia 19.03.1996 r. O trybie inwestowania zagranicznego). Jednak ta gwarancja nie obejmuje zmian przepisów w zakresie opodatkowania, czego doœwiadczyli inwestorzy zagraniczni na Ukrainie w tym roku. Ustawa z dnia 25.03.2005 r. O wniesieniu zmian do ustawy Ukrainy ăO budżecie państwowym na rok 2005Ó oraz o niektórych innych aktach ustawodawczych Ukrainy (dalej Đ Ustawa) usunęła z treœci poszczególnych ustaw o strefach gospodarczych tzw. specjalne reżymy celne i podatkowe, a innymi słowy zlikwidowała dla podmiotów strefy specjalnej ulgi podatkowe i celne. Ustawa również zlikwidowała dla inwestorów zagranicznych ulgę zwalniajšcš ich z podatku VAT przy wwozie œrodków trwałych na obszar celny Ukrainy (art. 3 pkt. 3.2.8 ustawy z dnia 03.04.1997 r. o podatku od wartoœci dodanej) w charakterze wkładu do kapitału zakładowego. Ustawa z dnia 25.03.2005 r. O wniesieniu zmian do ustawy Ukrainy ăO budżecie państwowym na rok 2005Ó oraz o niektórych innych aktach ustawodawczych Ukrainy weszła w życie w dniu 31.03.2005 r. Jednak w myœl ust. 8 i 9 art. 1 ustawy z dnia 25.06.1991 r. ăO systemie opodatkowaniaÓ zmiany do ustaw w zakresie opodatkowania co do nadania ulg, zmiany podatków, zasad ich uiszczenia mogš być dokonane najpóŸniej na szeœć miesięcy przed kolejnym rokiem finansowym i wprowadzone w życie z poczštkiem nowego roku finansowego. Wszystkie inne ustawy prawa ukraińskiego w zakresie opodatkowania powinny odpowiadać tym zasadom. Zatem Ustawa mogła być wprowadzona w życie najwczeœniej z dniem 1 stycznia 2006 r., a wprowadzenie jej w życie przed tš datš jest sprzeczne z prawem ukraińskim. Artykuł 8 Konstytucji Ukrainy wyznaje zasadę ăwyższoœci prawaÓ, a więc sš prawne podstawy do zaskarżenia Ustawy w częœci daty jej wprowadzenia w życie do Sšdu Konstytucyjnego. Ta nieco skrócona analiza przepisów ww. krajów pozwala stwierdzić, iż przepisy ukraińskie w zakresie ochrony interesów inwestora zagranicznego, w tym i polskiego, przed niekorzystnš zmianš prawa w odróżnieniu od prawa sšsiadów, czyli Rosji i Białorusi, nie sš skuteczne. Czesław Cierech Dyrektor kancelarii prawnej ăLEXÓ (Rosja) Czesław Cierech jest prawnikiem w Kancelarii Radców Prawnych Leszek Czarny, Wojciech Budny i Wspólnicy sp.k., wpisanym na listę adwokatów Mińskiej Okręgowej Izby Adwokackiej. Jego główna specjalizacja to prawo cywilne i handlowe Rosji, Ukrainy i Białorusi oraz prawo prywatne międzynarodowe. Zajmuje się obsługš prawnš z zakresu tworzenia spółek gospodarczych w Rosji, na Ukrainie i Białorusi, zwłaszcza spółek z kapitałem polskim. W ramach cyklu kolejnych artykułów chcielibyœmy poruszyć między innymi następujšce tematy: Ľ Udział inwestora zagranicznego w prywatyzacji. Ľ Koncesjonowanie (licencjonowanie) działalnoœci gospodarczej. Ľ Specjalne strefy gospodarcze. Ľ System podatkowy Rosji. Ľ Pozyskiwanie informacji gospodarczych na temat potencjalnych kontrahentów rosyjskich. Ľ Sposoby zabezpieczenia wykonania zobowišzań. Ľ Windykacja należnoœci. Ľ Szczególne właœciwoœci eksportu towarów do Rosji oraz obrót towarów pomiędzy krajami WNP. Ľ Wybrane procedury celne.