W odpowiedzi na niedawno opublikowane przez OECD wyniki Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów (PISA) z 2022 r., Intergraf wydał oświadczenie wzywające do zrównoważonego podejścia do edukacji, podkreślając znaczenie zachowania materiałów drukowanych w procesie uczenia się.
Wyniki PISA 2022 pokazują spadek umiejętności uczniów w czytaniu w krajach OECD. Jest to znaczny spadek (10 punktów), odpowiadający pół roku nauki czytania. Jest on bezprecedensowy w historii PISA, ponieważ średni wynik OECD nigdy nie zmienił się o więcej niż pięć punktów między kolejnymi ocenami. Podczas gdy pandemia COVID-19 wydaje się czynnikiem przyczyniającym się do tego spadku, analiza trendów ujawnia gorsze wyniki w czytaniu sprzed pandemii, wskazując tym samym na problem długoterminowy.
Trochę statystyki
Według PISA 2022 Singapur, Irlandia, Japonia, Korea, Tajwan i Estonia osiągają najlepsze wyniki w czytaniu, podczas gdy kilka krajów europejskich, w tym Słowenia, Niderlandy, Słowacja, Malta, Serbia, Islandia, Grecja, Rumunia i Cypr, osiągają wyniki statystycznie znacznie poniżej średniej OECD. Większość krajów europejskich oscyluje wokół średniej OECD, a Wielka Brytania, Finlandia, Dania, Polska, Czechy, Szwecja, Szwajcaria i Włochy osiągają wyniki powyżej średniej. Jednak spadki wyników miały miejsce w Norwegii, Niderlandach, Polsce, Finlandii, Słowenii, Niemczech, Hiszpanii, Szwecji, Grecji, Francji i Islandii. Średnio 26 proc. uczniów w krajach OECD sklasyfikowano jako osiągających słabe wyniki w czytaniu.
Wcześniejsze dane pokazują, że 68 proc. uczniów w krajach OECD wykazuje ograniczone lub żadne umiejętności nawigacji cyfrowej (PISA 2018), podczas gdy świeżo opublikowana ocena informuje, że umiarkowane korzystanie z urządzeń cyfrowych wiąże się z wyższymi wynikami w nauce, a nadmierne lub niewłaściwe korzystanie koreluje z wynikami niższymi. Ponadto warto zauważyć, że 45 proc. uczniów odczuwa niepokój bez swoich urządzeń cyfrowych, co wpływa na zadowolenie z życia i odporność na stres. Warto zauważyć, że spędzanie ponad siedmiu godzin dziennie na urządzeniach cyfrowych w celu uczenia się wiąże się z niższymi wynikami w matematyce.
Podczas ostatniego spotkania Dialogu Społecznego branży poligraficznej, zorganizowanego przez Komisję Europejską w Brukseli, prof. Anne Mangen z Centrum Czytelnictwa na Uniwersytecie w Stavanger podkreśliła silną korelację między czytaniem długich wierszowanych tekstów drukowanych a lepszymi umiejętnościami czytania.
Ponadto omówiła niekorzystny wpływ ekranów na czytanie ze zrozumieniem, szczególnie w przypadku tekstów informacyjnych. Ustalenia te są poparte wynikami 54 eksperymentów z udziałem
ponad 170 tys. uczestników, konsekwentnie wykazujących znaczną przewagę czytania na papierze, szczególnie w przypadku tekstów informacyjnych.
Wpływ urządzeń elektronicznych na rozwój umiejętności
Badania sugerują, że środowiska cyfrowe mniej sprzyjają wspieraniu głębokiego rozumienia, podczas gdy czytanie na papierze ma przewagę w sytuacjach wymagających zwiększonego wysiłku umysłowego, takich jak czytanie pod presją czasu lub radzenie sobie ze złożonymi tekstami. Ponadto czytanie na ekranie skłania do szybkiego i pobieżnego przetwarzania, podczas gdy czytanie w druku lepiej wspiera dogłębne przyswajanie, zwłaszcza w przypadku dłuższych i bardziej złożonych tekstów. Dlatego badania wskazują na negatywne korelacje między intensywnym czytaniem na urządzeniach elektronicznych a ogólnymi umiejętnościami czytania. Intergraf wzywa do szerszego rozważenia wpływu urządzeń elektronicznych na zrozumienie i rozwój umiejętności.
Biorąc pod uwagę obawy dotyczące spadku podstawowych umiejętności czytania i pisania związanych z nadmierną cyfryzacją w edukacji, Intergraf zdecydowanie popiera niedawną inicjatywę Szwecji, polegającą na przeniesieniu nacisku z urządzeń elektronicznych na drukowane podręczniki w edukacji. Mimo że szwedzcy uczniowie nadal osiągają lepsze wyniki w czytaniu niż średnia europejska, spadek zaobserwowany w latach 2016-2021 skłonił do ponownej oceny metod edukacyjnych. Szwecja przeznaczyła około 650 mln SEK (ponad 55 mln EUR) na drukowane podręczniki szkolne w 2023 r. i 500 mln SEK (42,5 mln EUR) w 2024 r., mając na celu zapewnienie jednej książki na ucznia na przedmiot w szkołach podstawowych.
Równowaga między materiałami papierowymi i elektronicznymi
Umiejętność czytania i pisania pozostaje jednym z najważniejszych filarów dzisiejszego społeczeństwa. Pewność, że młodzi ludzie potrafią dobrze czytać i rozumieją otaczający ich świat, jest warunkiem wstępnym ich uczestnictwa w demokratycznym społeczeństwie.
Biorąc pod uwagę niespotykany dotąd spadek umiejętności czytania, zdolności matematycznych i związanych z naukami ścisłymi oraz chęć zabezpieczenia europejskich systemów edukacji na przyszłość, Intergraf zdecydowanie zaleca przemyślane podejście i podejmowanie decyzji na podstawie badań naukowych jeśli chodzi o cyfrowy lub drukowany system edukacji. Kluczowe jest znalezienie równowagi między materiałami papierowymi i elektronicznymi, przy zwróceniu szczególnej uwagi na mocne i słabe strony każdego z nich. Ponieważ druk oferuje wyraźne korzyści w zakresie koncentracji, rozumienia, zapamiętywania i rozwoju umiejętności głębokiego czytania, konieczne jest uznanie książek drukowanych za integralny i trwały element edukacji w szkołach.
Opracowano na podstawie materiałów organizacji Intergraf
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
