Ponad połowa średnich firm i dwie piąte mikro i małych przedsiębiorstw korzysta obecnie z kredytów bankowych – wynika z badania „Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa o usługach finansowych”. Na koniec 2017 r. banki w Polsce udzieliły przedsiębiorstwom łącznie ponad 366 mld zł kredytów, z czego ponad 56 proc. – 206,5 mld zł – przypadało na segment MŚP. Potencjał rynku kredytowego dla segmentu przedsiębiorstw w Polsce w dalszym ciągu pozostaje wysoki, podobnie jak możliwości w zakresie finansowania z wykorzystaniem środków UE.
Kredyt w banku jest wymieniany jako najbardziej powszechne zewnętrzne źródło finansowania działalności przedsiębiorstw przez 53 proc. średnich firm (roczne obroty w przedziale 3,6 mln – 30 mln zł) oraz 43 proc. mikro i małych przedsiębiorstw (obroty do 3,6 mln zł) i oznacza to wzrost w porównaniu z zeszłorocznym badaniem, gdy wyniki te wynosiły odpowiednio 48 proc. dla firm średnich oraz 37 proc. dla firm z sektora mikro i małych. Nadal większość przedsiębiorstw z obu segmentów – 89 proc. średnich firm i 81 proc. mikro i małych – w finansowaniu swojej działalności preferuje wykorzystanie środków własnych – wynika z badania „Mikro, małe i średnie firmy o usługach finansowych”, zrealizowanego w drugim kwartale przez CBM INDICATOR we współpracy ze Związkiem Banków Polskich i Warszawskim Instytutem Bankowości. Badanie zostało przeprowadzone wśród 1218 polskich przedsiębiorców metodą indywidualnych zestandaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych wspomaganych komputerowo (CAPI).
Kredyt złotówkowy pozostaje najważniejszym źródłem finansowania zewnętrznego dla polskich przedsiębiorców, a wartość portfela kredytów udzielonych przez banki przedsiębiorcom z segmentu MŚP wzrosła w 2017 roku o 13 mld zł, co przy niespełna 8 mld zł wzrostu w 2016 roku daje nam przyrost wolumenu kredytowego w ostatnim roku o 64 proc. większy w porównaniu z rokiem 2016. Jednocześnie kredyt bankowy jest dla firm najbardziej stabilną i najłatwiejszą do pozyskania formą finansowania zewnętrznego, także publicznego. Ale jest wiele czynników, które mogą w przyszłości ograniczyć strumień finansowania kredytowego – mówi Jerzy Bańka, wiceprezes Związku Banków Polskich.
Zgodnie z wynikami badania w 2018 roku ponad połowa (52 proc.) średnich oraz ponad dwie piąte (42 proc.) mikro i małych przedsiębiorstw korzysta z kredytów w rachunku bieżącym lub sald debetowych. Dość często wykorzystywane są karty kredytowe odpowiednio przez 35 proc. średnich oraz 32 proc. mikro i małych firm. Z kredytów inwestycyjnych obecnie korzysta prawie co trzecia średnia firma oraz co ósme mikro i małe przedsiębiorstwo. Dodatkowo blisko co czwarta średnia firma oraz co dziesiąta mikro i mała firma korzysta z nieodnawialnego kredytu obrotowego, a z pożyczki bankowej co dziesiąte przedsiębiorstwo z sektora MMŚP.
Z roku na rok przedsiębiorcy coraz lepiej oceniają dostępność kredytów bankowych – 62 proc. średnich firm oraz 53 proc. mikro i małych firm pozytywnie ocenia możliwość zaciągnięcia kredytu bankowego, a jedynie kilka procent firm widzi trudności w dostępie do tego źródła finansowania. Jako znaczące źródła finansowania mikro, małych i średnich firm wymienić należy także leasing, pożyczki rodzinne, kredyt kupiecki oraz kredyty konsumpcyjne dla osób fizycznych. W czasie ostatnich trzech lat 6 proc. małych i 8 proc. średnich firm ubiegało się o kredyt bankowy i otrzymało odmowę kredytowania.
Wyniki badań wskazują na wiele pozytywnych sygnałów płynących od mikro, małych i średnich firm, które optymistycznie oceniają prognozy koniunktury na produkty i usługi firm MMŚP w latach 2018-2019, deklarują stale rosnące w ciągu ostatnich 3 lat plany inwestycyjne oraz pozytywnie oceniają aktualne warunki dla pozyskania finansowania i wspierania sektora przedsiębiorstw.
Mimo że zdecydowana większość badanych przedsiębiorstw – odpowiednio 63 proc. mikro i małych firm oraz 67 proc. średnich firm – odnotowała w ubiegłym roku zyski, przedsiębiorcy nie są skłonni do odkładania nadwyżek finansowych. Przeszło połowa mikro i małych oraz średnich firm zatrzymuje wolne środki na rachunku nie lokując ich. Natomiast co piąta mała firma i co ósma średnia firma nie posiada wolnych środków. Jedynie co piąta mała firma lokuje wolne środki finansowe, natomiast w przypadku średnich firm lokowanie wolnych środków finansowych jest częstsze – robi to przeszło jedna czwarta podmiotów. W bieżącym roku najpopularniejsze kierunki lokowania wolnych środków finansowych to: krótkoterminowe złotowe (do 30 dni) oraz lokaty bankowe złotowe średnioterminowe (od 1 do 6 miesięcy).
Lokowanie nadwyżek finansowych w zdecydowanej większości przypadków ma miejsce w banku podstawowym, zarówno wśród mikro i małych, jak i średnich firm, natomiast co dziesiąta mała firma lokuje wolne środki również w innych instytucjach finansowych. Warte uwagi jest to, że ponad połowa badanych właścicieli mikro i małych firm przyznała, że wolne środki w ich firmach pozostają na rachunku bieżącym – komentuje prof. Jan Garlicki, dyrektor generalny Centrum Badań Marketingowych INDICATOR, autor badań.
Doświadczenie w korzystaniu ze środków z funduszy Unii Europejskiej deklaruje jedna szósta małych firm i przeszło jedna czwarta firm średnich. Beneficjenci pomocy unijnej zgodnie przyznają, że ich firma rozwija się szybciej dzięki dostępowi do finansowania na bardziej korzystnych warunkach. Trzy czwarte małych firm i przeszło 80 proc. średnich uważa, że bez środków unijnych projekty nie zostałyby zrealizowane lub ich zakres byłby ograniczony. Finansowanie unijne w większości zostało wykorzystane na cel inwestycyjny i miało ono duży wpływ zarówno na rozszerzenie zakresu i wzrost skali działalności firmy, jak i na poprawę wyników finansowych.
Z badań również wynika, że nadal wielu przedsiębiorców z segmentu MMŚP potrzebuje dodatkowej, dedykowanej informacji nt. funduszy UE. Większość z tych, którzy jeszcze nie skorzystali ze środków unijnych, uzasadnia to brakiem takiej potrzeby lub zniechęceniem barierami związanymi z dostępem do tych środków. Spośród barier wymieniane są: zawężenie profilu tematycznego nowych programów, biurokracja i skomplikowane procedury oraz czasochłonność obsługi dotacji w firmie.
Wybór banku przez mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa jest warunkowany przede wszystkim: zakresem oferty, wysokością prowizji i opłat oraz warunkami i kosztami prowadzenia rachunku bieżącego. Zgodnie z wynikami badania, ogólny poziom ubankowienia mikro, małych i średnich przedsiębiorstw mierzony skalą wykorzystania 10 najpopularniejszych produktów bankowych wskazuje, że ten segment rynku w dalszym ciągu ma bardzo duży potencjał wzrostowy, przy czym warto zaznaczyć, że poziom ubankowienia firm średniej wielkości jest przeciętnie wyższy niż przedsiębiorstw o niższych obrotach. Najpopularniejsze produkty w obu segmentach to przede wszystkim: rachunek bieżący, przelewy i wypłaty z bankomatów, karty płatnicze i obsługa kasowa.
Sektor MŚP jest jednym z filarów w polskiej bankowości, o czym świadczy nie tylko dynamicznie rozwijająca się na rynku oferta bankowych produktów i usług dla polskich przedsiębiorstw. Od kilku lat przy Związku Banków Polskich działa specjalna Rada do spraw MŚP, której zadaniem jest m.in. kreowanie jak najlepszych warunków do rozwoju przedsiębiorczości w Polsce. Banki są bardzo ważnym partnerem polskich przedsiębiorców, a kredyt jest głównym źródłem finansowania zewnętrznego firm, co potwierdza zarówno raport, jak i nasza codzienna praktyka bankowania w Banku Pekao SA – mówi Tomasz Styczyński, przewodniczący Rady ZBP ds. Mikro, Małych i Średnich Przedsiębiorstw, wiceprezes Banku Pekao SA odpowiedzialny za Pion MŚP.
Przedsiębiorcy, zapytani o to, jakie dodatkowe usługi lub produkty byliby skłonni zakupić za pośrednictwem banku, w obu segmentach najczęściej wskazywali na doradztwo w zakresie wykorzystania i rozliczania przyznanej pomocy ze środków UE oraz porady prawne.
Według badania preferowanym kanałem komunikacji i rozliczeń z bankami jest internet, w tym elektroniczny system dostępu do rachunku bankowego i pakietu usług umożliwiający bezpośrednie operacje bankowe. Ponadto bezpieczeństwo tego kanału komunikacji zostało wysoko ocenione w obu segmentach firm.
Opracowano na podstawie materiałów ZBP
Potencjał rynku kredytowego dla segmentu przedsiębiorstw w Polsce pozostaje wysoki.
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
