Lakiery olejowe są najprostsze do stosowania na maszynach arkuszowych. Wykorzystuje się je najczęściej w celu zabezpieczania druków przed oddziaływaniem sił i obciążeń mechanicznych. Rzadziej używane są w celach zdobienia druków, ponieważ przy ich zastosowaniu nie można osiągnąć zbyt atrakcyjnych efektów wizualnych. W procesie drukowania stosuje się je identycznie jak farby, aplikując z zespołu farbowego maszyny drukującej.
Właściwości organoleptyczne
Farby i lakiery olejowe schnące oksydacyjnie, które powinny tworzyć warstwę odporną na ścieranie, powodują zawsze podczas procesu utrwalania powstawanie produktów rozpadowych o silnym zapachu. Powoduje to zaburzenie właściwości sensorycznych druków. Niemożliwe jest zahamowanie reakcji prowadzących do powstawania tych niepożądanych produktów. Dlatego też do uszlachetniania druków przeznaczonych na opakowania produktów spożywczych lub papierosów nie powinno się stosować lakierów olejowych.
Właściwości sensoryczne lakieru można sprawdzić za pomocą testu Robinson zgodnie z normą DIN 10 955.
Niepożądany efekt połysku i matu
Zjawisko to polega na częściowym wybłyszczaniu się lub matowieniu fragmentów druków i nazywane jest też efektem ducha.
Niepożądany efekt połysku lub zmatowienia pojawia się w formie odznaczania się obrazu drukowego pierwszej strony druku na stronie drugiej. Dzieje się to w warunkach stosu, kiedy farby, lakiery i niezadrukowane powierzchnie obu stron stykają się ze sobą. Szczególnie widoczne jest to na partiach aplowych, przy czym im ciemniejsza jest farba apli, tym wyraźniejszy efekt.
Dużą rolę odgrywają skład chemiczny warstwy powlekającej podłoże drukowe i jego wsiąkliwość, a także czas pomiędzy drukowaniem pierwszej i drugiej strony.
Efekt zmatowienia powierzchni drugiej strony może wystąpić wtedy, kiedy pomiędzy drukowaniem pierwszej i drugiej strony czas jest krótki na tyle, że druk nie zdąży przeschnąć. Im świeższa warstwa farby lub lakieru, tym większa jest ich zdolność absorpcji.
Efekt połysku natomiast pojawia się przy zastosowaniu większych odstępów czasu między drukowaniem obu stron, ponieważ suche warstwy farby i lakieru mają prawie zawsze mniejszą zdolność absorpcji niż powleczenie podłoża drukowego.
Jeżeli dojdzie do wystąpienia efektów zmatowienia lub połysku, to często pomaga dodatkowe lakierowanie lakierem dyspersyjnym lub foliowanie. W niektórych wypadkach można wyrównać powstałe różnice połysku lakierami matowymi.
Lakierowanie wytłaczanych podłoży drukowych
Tłoczone podłoża drukowe używane są często np. do oprawy książek. Lakierowanie takich podłoży może być problematyczne.
Tłoczenie powoduje zgniecenie i ściśnięcie pewnych fragmentów podłoża. W tych miejscach zmniejsza się zdolność wchłaniania i płynne składniki farb nie wsiąkają w nie dostatecznie.
Jeśli dodatkowo naniesie się na takie miejsca lakier olejowy jako kolejną warstwę, to pod nim znajdzie się wydzielona płynna faza farby i powstające podczas schnięcia produkty rozpadu. Podczas schnięcia lakier nie będzie miał dostatecznego kontaktu z warstwą farby. Na skutek tego zjawiska będzie powstawać zróżnicowane załamywanie promieni świetlnych powodujące biało-szary wygląd wytłoczonych miejsc. Zaleca się, aby w takich przypadkach farby i lakier drukować metodą mokro na mokro.
W przypadku wystąpienia takiego zjawiska można spróbować lekko podgrzać wadliwe druki. Lakier stanie się wtedy termoplastyczny i inaczej rozprowadzi się po powierzchni.
Podatność na foliowanie na gorąco
Wytrzymałość polakierowanych powierzchni na foliowanie na gorąco jest ograniczona ze względu na specyfikę środków wiążących w lakierze. Nawet przy stosowaniu specjalnych lakierów nie jest możliwe osiągnięcie tak wysokiej wytrzymałości klejenia na gorąco, jaką osiąga się w przypadku lakierów dyspersyjnych. Szczególnie niedostateczną wytrzymałość wykazuje lakierowany celofan.
Przed lakierowaniem nakładu należy wykonać próby uwzględniając wskazówki producenta lakieru dotyczące:
– temperatury foliowania na gorąco (°C),
– ciśnienia docisku szczęk zgrzewających (kPa),
– czasu foliowania (s).
Sklejanie powierzchni uszlachetnionych lakierem olejowym
Stosowanie klejów typu hot-melt do sklejania powierzchni pokrytych lakierem olejowym jest problematyczne z powodu niedostatecznej przyczepności i długiego czasu wiązania. Dlatego też zaleca się pomijanie przy lakierowaniu miejsc, które mają być przeznaczone do klejenia tego typu klejami.
Używanie klejów dyspersyjnych przynosi lepsze efekty, ale mimo to zaleca się również pomijanie podczas lakierowania miejsc późniejszego klejenia. Przy produkcji opakowań kartonowych ze sztancowanych wykrojów stosuje się podczas klejenia krótkie czasy taktów. Jeśli czas wiązania kleju dyspersyjnego wydłużyłby się, na przykład z powodu niskiej chłonności podłoża, klejone miejsca mogłyby się później rozpadać.
Ewa Rajnsz
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
