Mała forma – wielka sztuka

6 Dec 2016 14:46

To tytuł wystawy w warszawskim Muzeum Narodowym prezentującej takie formy grafiki użytkowej jak banknoty, papiery wartościowe, dokumenty osobowe, dokumenty podróży, listy zastawne i znaczki pocztowe, a także tytuł albumu poświęconego artystycznej stronie papierów wartościowych autorstwa znanego grafika Lecha Majewskiego, który to album dał początek wystawie. Ekspozycja została zorganizowana przy współudziale Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, która udostępniła na ten cel swoje produkty (część eksponatów pochodzi z bogatych zbiorów Muzeum Narodowego); album również został opublikowany staraniem PWPW. Otwarciu wystawy połączonemu z prezentacją albumu w dniu 12 grudnia ub.r. towarzyszyła konferencja prasowa z udziałem Lecha Majewskiego, Zofii Keler-Pigłowskiej – komisarza wystawy, Doroty Folgi-Januszewskiej – wicedyrektor Muzeum Narodowego, Macieja Kopeckiego – naczelnego grafika PWPW oraz Piotra Dziekana – kierownika działu marketingu i PR PWPW. Zwracano uwagę na fakt, że po raz pierwszy tego typu obiekty (banknoty, znaczki i papiery wartościowe trafiające do milionów odbiorców) są eksponowane nie ze względu na walory kolekcjonerskie, lecz artystyczne. Ich twórcami bywali wybitni artyści: Józef Mehoffer, Adam Półtawski (autor znanej antykwy Półtawskiego oraz banknotu z wizerunkiem Kościuszki), Janusz Grabiański, Wacław Borowski, Julian Pałka, Henryk Tomaszewski i wielu innych, na ogół anonimowych. Często na banknotach odtwarzano znane dzieła sztuki, np. „Bitwę pod Grunwaldem” Jana Matejki czy wizerunki królów z jego „Pocztu królów i książąt polskich”. Na wystawie (oraz na kartach albumu) zgromadzono sporą liczbę eksponatów: od najwcześniejszych (uchwała z 1794 r. powołująca pierwsze w Polsce banknoty i pochodzący z tego samego roku bilet skarbowy o wartości 10 zł) poprzez banknoty z 1948 roku czy pamiętny 1000-złotowy banknot z Kopernikiem z roku 1965, znaczki pocztowe, aż po współczesne dokumenty. Są one również przykładami wysokiej jakości druku. Można też zaobserwować następujące przez lata zmiany wizerunku orła – herbu Polski i innych symboli narodowych. Ciekawie wyeksponowano „kuchnię” projektanta takich form jak papiery wartościowe, pozwalając prześledzić proces powstawania bordiur, giloszy, portretów, pejzaży oraz graficznych przedstawień obiektów przemysłowych (manufaktury, fabryki – niejednokrotnie są to jedyne zachowane do dziś wizualne świadectwa ich istnienia). Zgromadzono szkice, rysunki i ryciny w powiększeniu i pomniejszeniu wraz z oryginalnymi akceptami osób upoważnionych, a nawet reprodukcje płyt stalorytniczych. Wystawa była czynna do 7 stycznia 2007.