Metameryzm – część I

6 Dec 2016 14:49

Określenie „metameryzm” nie jest pojęciem szeroko znanym, choć każdy z nas spotkał się wielokrotnie z tym zjawiskiem. Często dziwimy się, że istnieją farby, których barwa w świetle dziennym zgadza się z oryginałem, a pod wpływem innego oświetlenia zmienia swoją kolorystykę. Zdarza się to szczególnie często w przypadku farb mieszanych z kilku farb, o odmiennych pigmentach (np. farby szare, brązowe, oliwkowe). Efekt ten nazywamy metameryzmem. W poligrafii spotykamy się z tym zjawiskiem bardzo często, szczególnie wtedy, kiedy wymagane specyficzne odporności farb zmuszają do zastosowania specjalnych pigmentów. W takich przypadkach zapobieganie powstawaniu metameryzmu nie jest możliwe. Gdzie leżą przyczyny powstawania tego zjawiska i jak można mu przeciwdziałać? Wrażenie barwne każdego przedmiotu wyznaczane jest zmianami padającego na ten przedmiot światła. Nasze oko odbiera końcowy wynik tego współdziałania. Oznacza to, że nasze postrzeganie barwy może być różne, jeśli zmienia się natura przedmiotu lub też oświetlające go źródło światła. Różnice te mogą występować również przy zmianach światła dziennego, np. jeśli porównujemy wydruki w świetle słonecznym i przy pochmurnym niebie, w pobliżu wysokich przedmiotów, budynków, zielonych drzew lub w pomieszczeniach o barwnych ścianach. Wszystkie te warunki mogą powodować zmiany składu światła dziennego, a tym samym wyglądu optycznego wydruku. Dwie farby drukarskie, na które padające światło oddziałuje w sposób zmieniający wrażenie kolorystyczne, określamy jako „warunkowo zgodne” lub też „wykazujące metameryzm”. Farby takie charakteryzują się właściwą, pożądaną barwą tylko w określonych warunkach oświetleniowych. Natomiast farby, które nie wykazują tendencji do metameryzmu, odbieramy jako identyczne, niezależnie od rodzaju źródła światła. Dokładne wytłumaczenie zjawiska. Dla każdego przedmiotu można wyznaczyć tzw. krzywą odbicia. Oznacza ona ilość odbitego światła (w porównaniu z bielą absolutną odbijaną w 100%), mierzoną w niewielkich odstępach całego widzialnego spektrum (400-700 nm). Odbywa się to przy użyciu spektrofotometru. Poniższy wykres oznacza, że w przypadku pomiaru tego obiektu światło o dł. fali 400 nm jest w 10% odbijane, a w 90% pochłaniane. Krzywa współczynnika odbicia określa, jaka ilość padającego światła w zakresie widzialnego spektrum przy odpowiedniej długości fali jest odbijana i widoczna dla oka. cdn.