Stosowanie lepszych metod obsługi i prowadzenie prawidłowej gospodarki magazynowej. Działania w tym zakresie, niewymagajšce nakładów inwestycyjnych, sš najprostsze do wprowadzenia. Wymienić tu można następujšce sposoby postępowania:
Ľ unikanie dokonywania nadmiernych zakupów rodków chemicznych stosowanych w technice fotograficznej, częste przeprowadzanie inwentaryzacji, ewentualnie wykorzystanie komputerowego systemu kontroli zapasów; działania te pozwolš uniknšć przeterminowania stosowanych rodków, a tym samym powstawania odpadów;
Ľ stosowanie praktyk bezpiecznego magazynowania; uważne przestrzeganie instrukcji przechowywania papierów i filmów wiatłoczułych może znacznie zredukować iloć odpadów wynikajšcych z niewłaciwego magazynowania;
Ľ częste kontrolowanie oraz dokładne dawkowanie chemikaliów uzupełniajšcych do kšpieli procesowych zredukuje odpady chemiczne;
Ľ ustawianie kolejnoci pracy w ten sposób, aby najpierw stosować janiejsze kolory, a następnie ciemniejsze; może to zmniejszyć iloć operacji oczyszczania między kolejnymi zmianami kolorów;
Ľ zbieranie niezużytych porcji farby do przyszłych zastosowań w produkcji;
Ľ używanie czyciwa do czyszczenia maszyn tak długo, jak to możliwe, stosujšc brudniejsze do pierwszego czyszczenia, a czyste do drugiego. Do czyszczenia urzšdzeń można również stosować ciereczki wielokrotnego użytku, np. ciereczki z odpowiednio spreparowanego polipropylenu, które można prać i ponownie użytkować.
Recykling odpadów
Odpady powstajšce podczas drukowania metodš offsetowš mogš być ponownie wykorzystane u producenta odpadu (recykling wewnętrzny) lub w innych jednostkach gospodarczych (recykling zewnętrzny).
Działania w ramach recyklingu wewnętrznego mogš obejmować:
Ľ odzysk i ponowne wykorzystanie rozpuszczalników z zużytych rodków myjšcych; odpadowe rozpuszczalniki można regenerować na miejscu w prostym wsadowym procesie destylacji, o ile iloć odpadów jest na tyle duża, by proces był opłacalny.
Firma D.W. Renzmann Apparatebau GmbH wykonuje urzšdzenia do destylacji rozpuszczalników dla przemysłu poligraficznego, w tym służšce do regeneracji zanieczyszczonych rozpuszczalników. Iloć odpadów w wyniku destylacji ulega znacznej redukcji. W postaci regeneratu odzyskuje się 90-98% wyjciowej iloci rozpuszczalnika poddawanego destylacji;
Ľ odzysk i regeneracja farby; na amerykańskich rynkach dostępne sš urzšdzenia (w wielu wymiarach) do odzysku i regeneracji farby na miejscu.
Działania w ramach recyklingu zewnętrznego to głównie:
Ľ odzysk srebra z zużytych kšpieli procesowych i ze zniszczonych filmów lub ich cinków powstajšcych przy montażu formy kopiowej, z wykorzystanych form kopiowych, a także z wody popłucznej po procesie utrwalania, usuwanej najczęciej do kanalizacji. Dla ułatwienia odzysku srebra konieczne jest utrzymywanie osobnych kšpieli (wywoływaczy, utrwalaczy, płuczek), możliwie niezanieczyszczonych wzajemnie;
Ľ wykorzystanie zniszczonych aluminiowych płyt offsetowych jako surowca wtórnego w produkcji aluminium;
Ľ wykorzystanie makulatury jako surowca wtórnego w produkcji papieru;
Ľ utylizacja odpadów gumowych poprzez: przerób na granulat i wykorzystanie jako dodatku w produkcji wyrobów gumowych i asfaltowych, spalanie z odzyskiem energii (np. w cementowniach), pirolizę z uzyskaniem produktów chemicznych do dalszego przerobu;
Ľ utylizacja odpadów tworzywowych poprzez przerób na granulat i ponowne wykorzystanie w produkcji tworzyw sztucznych.
Podsumowanie
Szybko rozwijajšcy się przemysł poligraficzny powinien łšczyć dšżnoć do wysokiej jakoci produktów z troskš o rodowisko i bezpieczeństwo pracy. Najbardziej właciwš i skutecznš metodš zmniejszenia zagrożeń zwišzanych z działalnociš tego przemysłu jest minimalizacja iloci i toksycznoci powstajšcych odpadów stałych, ciekłych i gazowych. Wybór i wdrożenie rozwišzań w zakresie minimalizacji odpadów uzależnione sš od możliwoci technicznych i kondycji finansowej zakładu. Dokonanie wyboru właciwych rozwišzań wymaga:
Ľ ustalenia priorytetów dla działań w zakresie minimalizacji odpadów,
Ľ oceny techniczno-ekonomicznej wybranych metod minimalizacji.
Przy ustalaniu priorytetów należy brać pod uwagę czynniki takie, jak: łatwoć, koszt i okres wdrażania, szkodliwoć odpadu dla zdrowia ludzi i rodowiska oraz wpływ sposobu minimalizacji odpadu na ograniczenie jego iloci i toksycznoci, kosztów składowania i oczyszczania itp. Ustalenie wstępnych priorytetów nie wymaga szczegółowej analizy kosztów i oceny efektywnoci rozwišzania (niektóre metody minimalizacji, takie jak segregacja odpadów czy lepsze praktyki obsługi, sš w sposób oczywisty łatwiejsze i tańsze do wdrożenia niż inne).
Inne zalecane rozwišzania, pocišgajšce za sobš koszty inwestycyjne, takie jak modyfikacja technologii i urzšdzeń czy instalacja urzšdzeń do recyklingu, wymagajš przeprowadzenia bardziej szczegółowej analizy techniczno-ekonomicznej w celu okrelenia możliwoci ich realizacji. W trakcie oceny technicznej należy rozważyć m.in. takie problemy, jak: wpływ na wydajnoć i jakoć produktu, wpływ na zużycie czynników energetycznych, materiałów pomocniczych oraz wpływ na rodowisko i bezpieczeństwo pracy. Ocena ekonomiczna realizacji wstępnie wybranych metod redukcji odpadów powinna obejmować oszacowanie kosztów całkowitych analizowanych rozwišzań i oczekiwanych oszczędnoci z tytułu ich wdrożenia. Do oceny projektów zwišzanych z minimalizacjš odpadów mogš być wykorzystane dwie powszechnie stosowane metody, tj.: metoda obliczania okresu spłaty zainwestowanego kapitału i metoda netto liczenia efektywnoci przedsięwzięcia inwestycyjnego.
Bibliografia:
1. J. Kozieł, J. Zasucha: ăMożliwoci minimalizacji odpadów w przemyle poligraficznymÓ. Praca Instytutu Gospodarki Odpadami, Katowice 1995.
2. J. Zasucha, J. Kozieł, A. Aleksandrowicz: ăRedukcja odpadów stałych. PoradnikÓ. Wydawnictwa IGO, Katowice 1995.
3. J. Kozieł. J. Zasucha: ăMetody minimalizacji odpadów w przemyle poligraficznymÓ. Cz. I, II i III. ăEko-ProblemyÓ nr 4/1996, nr 1/1997, nr 2/1997.
