Chociaż zestawy tuszy inkjet najnowszej generacji mają polepszoną trwałość i odporność na płowienie, pokrycie wydrukowanej grafiki folią ochronną lub ciekłym laminatem jest nadal powszechną praktyką wśród dostawców usług druku (PSP) i jest szczególnie zalecane do ochrony wielkoformatowej grafiki.
Wydrukowana grafika powinna być odporna na wiele czynników, w tym: płowienie spowodowane promieniowaniem UV, ścieranie, dotyk, zmiany kierunków odbitego światła oraz środki czyszczące. Ponadto folie i ciekłe powłoki laminujące są stosowane również ze względów estetycznych: polepszają one efekt wizualny i nadają teksturę.
Folie laminujące są wykorzystywane do ochrony plakatów, ekspozycji na targach, grafik okiennych oraz banerów. Ciekłe laminaty stosuje się do ochrony banerów winylowych, grafiki na pojazdy i okładzin ściennych, czyli tapet.
Należy zawsze oszacować, czy dodatkowy czas i koszt są niezbędne dla ochrony grafiki podczas krótkotrwałych ekspozycji w pomieszczeniach wewnętrznych.
Ochrona mediów
Należy sobie zadać pytanie: czy potrzebna będzie ochrona drukowanej grafiki przed promieniami UV, wilgocią lub zarysowaniami? Jaki jest pożądany jej ostateczny wygląd lub efekt – czy wymaga to tekstury, połysku, matu, czy czegoś pośredniego? Czy musi ona odbijać lub absorbować światło?
Ochrona przed promieniowaniem UV nadal jest głównym powodem stosowania laminatów lub ciekłych powłok, ale dzisiejsze tusze są bardziej odporne na blaknięcie niż te z poprzednich lat. Laminaty są nadal potrzebne do ochrony grafiki eksponowanej w miejscach narażonych na częsty dotyk.
Nie wszystkie tusze są produkowane z myślą o ich trwałości. Ochrona grafiki jest więc konieczna, gdy grafika drukowana tymi tuszami jest narażona na promienie UV lub ekstremalne czynniki zewnętrzne. Przy wyborze laminatu ważne jest zrozumienie aplikacji.
Tusze wodne zazwyczaj są stosowane do druku na mediach papierowych i laminowanie jest niezbędne w celu ich ochrony przed promieniami UV, rozdarciami, brudem oraz płynami, podwyższając jednocześnie jakość obrazu za pomocą różnorodnych wykończeń i grubości folii.
Folie winylowe są zadrukowywane tuszami rozpuszczalnikowymi. Te systemy tuszy zapewniają lepszą ochronę przed promieniowaniem UV, jednak folie termiczne nie mogą być używane do laminowania mediów winylowych, które można zabezpieczyć za pomocą samoprzylepnych folii do laminowania.
Zewnętrzne oznakowania i grafika na pojazdy są narażone na wysoki poziom promieniowania UV, ekstremalne temperatury oraz na zanieczyszczenie powietrza. Wszystkie te czynniki powodują przedwczesną degradację grafiki i podłoża. Dobra folia laminująca zabezpiecza przed tymi zjawiskami.
Właściwości anty-graffiti są bardzo ważne przy ekspozycji w warunkach zewnętrznych. Twarde laminaty odporne na środki chemiczne są najlepsze w środowiskach narażonych na wandalizm. Folie laminujące z polifluorku winylu (PWF) zapewniają najwyższą ochronę przed aktami wandalizmu, ale są kosztowne. PWF jest tworzywem sztucznym o niskim napięciu powierzchniowym, do którego tusz przylega z trudnością. Ponieważ folie te nie rozciągają się, są wykorzystywane wyłącznie do płaskich aplikacji.
Doradza się dopasowywanie laminatów do aplikacji. Wylewane i kalandrowane folie firmy Avery Dol 1060 i Dol 1360 z połyskiem są powszechnie stosowane na potrzeby grafiki samochodowej, a cieńsza folia DOL 1360 jest doskonała do instalacji na zakrzywionych powierzchniach.
Poliestrowa folia 8991 firmy 3M Scotchgard Grafik jest laminatem zapewniającym odporność na plamy, graffiti, ścieranie i światło UV.
Przykłady ochrony drukowanej grafiki
Od 2005 roku amerykańska firma Graphix Crunch oferuje usługi w zakresie druku grafiki POP, samochodowej, oznakowań, grafiki okiennej oraz banerów. Firma zaleca stosowanie folii lub ciekłych laminatów do ochrony każdej grafiki, która wymaga długotrwałej odporności na promieniowanie UV oraz na zarysowania. Grafika eksponowana w sieci detalicznej jest narażona na dotyk konsumentów, banery są eksponowane w warunkach zewnętrznych, a zadaniem grafiki okiennej jest utrzymanie palety kolorów i trwałości. Wszystkie te rodzaje grafiki korzystają z ochronnych laminatów. Graphix Crunch stosuje warstwę ochronną na większości, czyli 75 proc. jej ogólnej produkcji.
Firma Media East także laminuje większość swojej produkcji. Rozpoczęła ona działalność w 1989 roku, ale montaż i laminowanie dodano w 1993 roku do zakresu wykonywanych usług drukarskich.
Około 70 proc. produkcji Media East wymaga laminacji lub wykończenia ochronnego. Zakład używa samoprzylepnych laminatów dla większości produkcji, gdzie ochrona jest główną troską, a ciekłych powłok na grafikę drukowaną na płótnie. Laminat jest stosowany do ochrony wydruku przed zadrapaniami, zalaniami, degradacją środowiskową, a w niektórych przypadkach nieostrożnym obchodzeniem się z nim przez klientów.
W przypadku grafiki muzealnej laminowanie jest stosowane w celu poprawy jej jakości i ogólnego wyglądu. Wykończenie jest tu zwykle najtrudniejsze, ponieważ w przypadku druków muzealnych doskonałość wykończenia musi być znacznie wyższa.
Analiza kosztów i korzyści
PSP musi oszacować stosunek kosztów do korzyści przed aplikacją folii laminujących lub ciekłych powłok, szczególnie dla aplikacji krótkoterminowych, ponieważ laminowanie zwykle podnosi koszt. Jeśli grafika nie jest przeznaczona do ekspozycji dłuższej niż sześć miesięcy, powłoka ochronna może nie być warta poniesionych nakładów.
Chociaż powłoka ochronna nie zawsze musi być konieczna z powodu krótkotrwałego stosowania grafiki, to poprawia jej wygląd. Na przykład powłoka ochronna z połyskiem pomaga zredukować odblaski na grafikach eksponowanych w warunkach wewnętrznych.
Firma MACtac oferuje linię wylewanych folii winylowych Permacolor Rayzor o wykończeniu matowym i z połyskiem oraz serię laminatów matowych, lustrzanych i z połyskiem o nazwie handlowej ColorGard.
W przypadku znaków sygnalnych i krótkoterminowej grafiki eksponowanej w warunkach wewnętrznych stosowanie ciekłych laminatów zapobiega ich zniszczeniom podczas ekspozycji na terenie o dużym natężeniu ruchu, gdy użycie folii jest zbyt drogie. Aplikacja ciekłych laminatów na takie materiały jak tapety oraz grafika artystyczna, gdzie użycie folii laminujących jest niemożliwe, dodaje drukowi odporności na zarysowania oraz na chemiczne środki czyszczące.
Płynna powłoka firmy Marabu o nazwie handlowej ClearShield Original jest dostępna w trzech wykończeniach: z połyskiem, półmatowa oraz matowa. Powłoka ClearShield typu C jest używana do płócien i innych podłoży porowatych, gdzie wymagane jest zachowanie oryginalnej tekstury podłoża. Powłoka ClearShield Production Clear posiada polepszoną przyczepność do tuszy UV i ekorozpuszczalnikowych.
Ciekłe powłoki są generalnie bardziej opłacalne i szybsze do wykonania niż laminaty, więc częściej są zamawiane i stosowane. Jednakże bardzo ważna jest świadomość zalet i wad ciekłych laminatów. Na przykład powlekanie wytłaczanych folii winylowych ciekłymi powłokami może wymagać użycia taśm maskujących.
Firma GBC ostrzega przed niską odpornością mechaniczną ciekłych laminatów, w tym na przedarcie. GBC oferuje samoprzylepne folie laminujące stosowane przede wszystkim na materiałach winylowych i winylowych banerach ze spodnią warstwą kleju samoprzylepnego. Folie termiczne są zazwyczaj wykorzystywane do ochrony mediów drukowanych na drukarkach z tuszami wodnymi eksponowanych w warunkach wewnętrznych.
Decyzja o zastosowaniu nowego typu folii lub ciekłego produktu nie powinna być podejmowana pochopnie. Każdy laminat ma swoje wady, które nie zawsze są widoczne zaraz po nałożeniu powłoki ochronnej, ale objawiają się wiele miesięcy później. Nikt nie chce zwrotu wykonanej grafiki, ponieważ laminat w jakiś sposób zawiódł.
Podsumowanie
Folie i powłoki zabezpieczają grafikę, zmieniają jej wygląd lub stabilizują media, co sprawia, że można je łatwiej stosować i transportować. Przeważnie wszystkie grafiki eksponowane w warunkach zewnętrznych i część przeznaczonych do wewnątrz wymagają folii laminującej lub ciekłej powłoki. Wybór folii i ciekłych laminatów dostępnych na rynku jest coraz większy. Ostatnio pojawiły się nowe laminaty na podłogi i teksturowe laminaty do betonu, cegieł oraz innych powierzchni.
W prawie każdym przypadku laminowanie daje dodatkową wartość, która nie wynika z samego faktu druku.
Na podstawie „Digital Output” nr 3/2012 opracował TG
