Niepożądany mottling – część II

6 Dec 2016 14:55

Mottling oznacza pojawianie się niepożądanych zmian gęstości optycznej warstwy farby, powstawanie efektu marmurkowatości w postaci nieregularnych, kilkumilimetrowych plamek lub zakłócenia połysku gotowego druku. Nazwa mottling pochodzi od angielskiego mottled – cętkowany, nakrapiany. Mottling spowodowany niewłaściwym przyjmowaniem farby przez podłoże można ograniczyć przez: n zmianę kolejności drukowanych farb, n stosowanie cyjanu w trzecim lub czwartym zespole drukującym, n dostosowanie ciągliwości poszczególnych farb do kolejności drukowania, n drukowanie motywów rastrowych w pierwszych zespołach, a powierzchni aplowych w ostatnich, n zastosowanie farb o opóźnionej charakterystyce wsiąkania w podłoże, n uszlachetnienie powierzchni papieru przed zadrukiem przez poddruk specjalnym rodzajem spoiwa, n wymianę obciągów na nowe, jeśli ich powierzchnia jest zużyta, n sprawdzenie i korektę naprężenia obciągu, n zmniejszenie siły docisku, n zastosowanie maszyn dwukolorowych, n zmianę zadrukowywanego podłoża lub drukowanie na stronie o gładszej powierzchni. Mottling wodny Zjawisko mottlingu wodnego może być spowodowane nadmiernym emulgowaniem farby. Jeśli farba przyjmie roztwór zwilżający w zbyt dużej ilości, spowoduje to miejscowe rozjaśnienie druków i powstanie jaśniejszych plam na wydruku, spadek połysku, kłopoty ze schnięciem, pogorszenie odwzorowania punktów rastrowych i ich nadmierny przyrost. W rezultacie niewłaściwego emulgowania może dochodzić również do tworzenia wolnych kropli roztworu na powierzchni farby. Powoduje to powstawanie jasnych zacieków na drukach od strony łapek maszyny. Powstawanie takiego zjawiska uzależnione jest od sił kohezji wewnątrz farby i od napięcia granicznego pomiędzy roztworem a farbą. Im są one wyższe, tym większa jest tendencja do tworzenia się kropli na powierzchni farby. Podczas drukowania na maszynach wielokolorowych zjawisko mottlingu wodnego występuje na ogół w ostatnim zespole drukującym, ponieważ to tam następuje kumulacja emulgowania. Rzadko zdarza się w pierwszych zespołach drukujących, choć może również pojawiać się na maszynach jednokolorowych. W celu zapobieżenia występowaniu zjawiska mottlingu wodnego bardzo ważne jest, aby stosowany roztwór zwilżający posiadał właściwe parametry. Jego wartość pH powinna być ustabilizowana w zakresie 4,8-5,3; twardość wody zastosowanej do przygotowania roztworu nie powinna przekraczać 10°n, a dodatek alkoholu izopropylowego musi mieścić się w granicach 8-12 proc. Roztwór zwilżający należy stosować w możliwie minimalnej ilości, a w jego składzie powinny się znajdować skutecznie działające środki powierzchniowo czynne, powodujące obniżenie napięcia granicznego i przyspieszające proces schnięcia farby. Mottling wodny może pojawiać się również w przypadku stosowania do druków papieru, który został nadmiernie przechłodzony. Wykazuje on wtedy tendencję do pobierania wilgoci z pomieszczenia i jej kondensacji na powierzchni. Podobny objaw może się pojawiać, kiedy papier jest zbyt wilgotny. Badanie odporności na mottling Badanie to pozwala na ocenę skłonności do wystąpienia mottlingu spowodowanego wadliwą jakością powierzchni papieru. W celu przeprowadzenia badania w urządzeniu do badania drukowności wykonuje się odbitkę drukową. Następnie po upływie 5 lub 10 sekund wykonuje się kontrdrukowanie na czystą formę gumową. Zaleca się, aby forma drukowa była stosunkowo nowa. Badanie mottlingu może być przeprowadzane w różnych wariantach. Można np. drukować dwiema farbami mokro na mokro i dopiero potem przeprowadzić kontrdrukowanie. Docisk gumowej formy kontrowej powinien być zdefiniowany i wynosić 50 N/cm. Po przeprowadzeniu badania wydrukowane odbitki ocenia się wizualnie pod kątem właściwości naniesionej warstwy farby. Jeśli wydruk jest równomierny i gładki, oznacza to, że badane podłoże nie wykazuje tendencji do powodowania zjawiska mottlingu. Oczywiście przy ogólnej ocenie zjawiska należy pamiętać o innych, omówionych już wcześniej przyczynach jego powstawania. Artykuł sponsorowany Fragment książki Ewy Rajnsz „Barwy druku”