W listopadzie 2013 roku znana firma Metrix Software, wchodząca obecnie w skład koncernu EFI – producent oprogramowania dla branży poligraficznej – zaanonsowała nową wersję oprogramowania Metrix 2013.0.
Zakład Technologii Poligraficznych Instytutu Mechaniki i Poligrafii PW wykorzystuje program Metrix na swoich zajęciach dydaktycznych od 2012 roku, kiedy to firma IQProjects Sp. z o.o. (ówcześnie działająca jako IQPrint) przekazała w celach edukacyjnych ww. oprogramowanie, służące do elektronicznej impozycji.
Studenci z dużym zainteresowaniem zapoznają się z możliwościami nowego oprogramowania, które znacznie ułatwia i przyspiesza przygotowanie ich projektów realizowanych na ćwiczeniach dotyczących przygotowania produkcji zarówno dziełowej, jak i akcydensowej. Przy wykorzystaniu algorytmu kosztowego program umożliwia automatyczne rozplanowanie użytków na formie drukowej – z uwzględnieniem takich parametrów jak: dobór technologii drukowania, niezbędne przezbrojenia maszyn i urządzeń produkcyjnych oraz czas pracy maszyn drukujących wykonujących zlecenie. Na podstawie dokonanych przez program obliczeń proponowanych jest kilka wariantów impozycji, które można przeanalizować pod względem ustalonego parametru (np. kosztów produkcji, liczby montaży, co jest równoznaczne z liczbą potrzebnych kompletów form drukowych, liczby potrzebnych arkuszy podłoża drukowego czy czasu pracy maszyny drukującej), a następnie wybrać wariant optymalny.
Do przeprowadzenia obliczeń program EFI Metrix wykorzystuje informacje zawarte w bazie danych, zawierające m.in. parametry techniczne podłoży drukowych, parametry techniczne maszyn drukujących i introligatorskich. W celu zapewnienia prawidłowego działania algorytmu oraz pełnego wykorzystania możliwości programu konieczne jest wprowadzenie do bazy danych informacji związanych z kosztami produkcji takimi jak np.: cena podłoża drukowego, koszt roboczogodziny maszyn i urządzeń produkcyjnych, koszt wykonania montażu, koszt wykonania form drukowych.
Oprogramowanie EFI Metrix może być wykorzystywane zarówno do wykonywania elektronicznej impozycji dla akcydensów płaskich czy złamywanych, jak i przy produkcji publikacji oprawianych. Na podstawie liczby stronic publikacji oraz grubości podłoża dobierana jest składka podstawowa, która w razie konieczności może zostać uzupełniona dodatkowymi składkami o mniejszej liczbie stronic. Zaproponowane rozwiązania impozycji dla składek książki są oparte na informacjach zawartych w bazie danych takich jak między innymi: parametry techniczne maszyn drukujących (np. minimalny i maksymalny format zadrukowywanego arkusza, margines na łapki, format i grubość formy drukowej, średnia prędkość drukowania), możliwe do uzyskania schematy złamywania arkusza w składki za pomocą dostępnych maszyn introligatorskich oraz rodzaje i grubości zadrukowywanych podłoży. Baza danych wczytywana wraz z instalacją oprogramowania nie jest zbyt obszerna, ale w każdej chwili możliwe jest jej rozszerzenie o dodatkowe maszyny, urządzenia czy podłoża poprzez wprowadzenie odpowiednich danych przez użytkownika.
Format okładki publikacji jest obliczany automatycznie na podstawie wprowadzonego formatu publikacji, przy czym szerokość grzbietu okładki program oblicza na podstawie grubości podłoża zawartej w bazie danych – dlatego ważne jest dopisanie tego parametru (oprócz gramatury, formatu i ceny arkusza) do bazy danych podczas jej uzupełniania.
Oprogramowanie EFI Metrix szczególnie dedykowane jest łączeniu wielu prac na jednym montażu (tzw. job-ganging), pozwalając tym samym obniżyć koszty związane ze stratami podłoża drukowego, wynikające z narządzenia maszyny drukującej. Oszczędność wynika również ze zmniejszenia liczby form drukowych potrzebnych do wykonania zleceń. Ważnym aspektem jest też zredukowanie czasu realizacji samej produkcji.
Wprowadzenie do procesu dydaktycznego narzędzia do elektronicznej impozycji, jakim jest program EFI Metrix, umożliwia studentom praktyczne wykorzystanie wiedzy teoretycznej zdobytej na wykładach podczas realizacji ćwiczeń, jak również pomaga zrozumieć zasady wykonywania montażu, co będzie im bardzo pomocne w ich życiu zawodowym. Niezbyt skomplikowana obsługa programu oraz intuicyjny interfejs pozwalają w krótkim czasie zaznajomić studentów z podstawowymi funkcjami oprogramowania w celu przygotowania przez nich prawidłowego montażu. Jednakże dla dokonania wyboru odpowiedniego rozwiązania spośród zaproponowanych przez program wariantów impozycji konieczna jest przynajmniej podstawowa wiedza z zakresu produkcji poligraficznej. Natomiast rozwiązywanie problemów czy usuwanie błędów wskazywanych przez program wymaga już rozbudowanej wiedzy. Warto zatem zauważyć, że wykorzystanie oprogramowania dla celów dydaktycznych przyniesie najwięcej korzyści w dalszym toku studiów, a nie na ich początku.
Kierując się doświadczeniem dydaktycznym zdobytym podczas pracy ze studentami warto podzielić się spostrzeżeniami, które mogą okazać się przydatne dla osób przyuczających do pracy z programem EFI Metrix.
Przede wszystkim należy zauważyć, iż obecnie brakuje jeszcze dla oprogramowania EFI Metrix wersji polskojęzycznej, aczkolwiek trwają już zaawansowane prace nad tłumaczeniem funkcji programu na język polski. W takiej sytuacji bardzo ułatwia naukę obsługi oprogramowania uprzednia znajomość fachowego słownictwa poligraficznego w języku angielskim.
Duży stopień automatyzacji podczas wykonywania impozycji, jaki oferuje program EFI Metrix, jest niewątpliwą zaletą w warunkach produkcyjnych i stanowi znaczne ułatwienie i przyspieszenie procesu wykonania elektronicznego montażu. Jednak w przypadku prowadzenia zajęć dydaktycznych najlepiej unikać korzystania z pełnej automatyzacji programu, skłaniając tym samym studentów do samodzielnego myślenia. W dalszych etapach nauki zautomatyzowanie podstawowego etapu przygotowania produkcji poligraficznej, jakim jest wykonanie impozycji, pozwala skupić uwagę na kolejnych nowych zagadnieniach wprowadzanych do procesu dydaktycznego.
Automatyczne wykonanie części operacji bez ingerencji użytkownika programu (program częstokroć „myśli” za użytkownika), nie zawsze przydatne w procesie dydaktycznym, może przynieść wymierne korzyści w produkcji jako czynnik pozwalający wyeliminować błędy człowieka wynikające z nieuwagi czy niewiedzy. Jako przykład można przytoczyć zmniejszenie o 2 mm szerokości wewnętrznej kartki dla akcydensu za złamywaniem równoległym obejmującym – niektórzy studenci nawet nie zwrócili uwagi na ten istotny szczegół, co zapewne doprowadziłoby do wadliwego wykonania produktu poligraficznego. Dzięki oprogramowaniu EFI Metrix udało się w tym przypadku uniknąć ewentualnej pomyłki technologicznej.
Z punktu widzenia dydaktyki – zwłaszcza na wstępnym etapie nauki obsługi oprogramowania – zaletą jest również możliwość tworzenia impozycji bez konieczności wczytywania plików PDF z projektem produktu poligraficznego. Umożliwia to przećwiczenie różnych rozwiązań (także nietypowych, rzadko spotykanych, mogących sprawiać trudności) bez potrzeby czasochłonnego przygotowania plików do ćwiczeń odpowiadających parametrom zlecenia. Z drugiej jednak strony dopiero wczytanie plików z projektem typograficznym produktów pozwala ocenić ustawienie użytków na montażu, np. pod względem kolorystycznym, co czyni możliwą weryfikację poprawności wybranych rozwiązań dla warunków odpowiadających realiom produkcyjnym.
Dzięki uaktualnieniu oprogramowania EFI Metrix, zainstalowanego w jednym z laboratoriów komputerowych Zakładu Technologii Poligraficznych, do najnowszej wersji studenci mogą korzystać ze wszystkich nowych udogodnień tego programu. W procesie dydaktycznym warto zatem dodatkowo zwrócić uwagę na takie nowe rozwiązania, jak m.in.:
n moduł automatyzacji (Automation Module) – przyspiesza i w pełni automatyzuje proces wykonywania impozycji: od momentu umieszczenia pliku z zamówieniem od klienta w folderze wejściowym (tzw. Hot Folder), poprzez zdefiniowanie domyślnej wielkości spadów i szerokości okrawania produktu, wykonanie optymalnej impozycji według zadanych parametrów zamówienia i naniesienia znaków kontrolnych, do wyeksportowania plików JDF do urządzeń produkcyjnych – maszyn drukujących i introligatorskich;
n możliwość podglądu impozycji po wczytaniu plików PDF (funkcja Content Previews – dostępna od wersji 2012) – we wcześniejszej wersji programu układ typograficzny użytków umieszczonych na montażu można było obejrzeć dopiero po wyeksportowaniu impozycji do plików PDF; podgląd grafiki użytków już na etapie wykonywania impozycji pozwala na sprawdzenie ułożenia elementów o podobnej kolorystyce i ewentualną korektę ustawienia użytków na impozycji;
n rozbudowanie funkcji umieszczania na impozycji zestawów znaczników kontrolnych (Mark Sets) takich jak: znaki cięcia, złamywania, testy kontrolne drukowania, znaki pasowania itp. – pozwala na utworzenie zestawów znaczników (ze wszystkich umieszczonych na danej impozycji lub tylko z wybranych), a następnie umieszczenie ich na nowej impozycji lub wielu innych impozycjach;
n możliwość tworzenia standardów (wzorców) impozycji w celu wykorzystania ich do produkcji powtarzalnej.
W podsumowaniu warto zaznaczyć, że oprogramowanie EFI Metrix jest powszechnie wykorzystywane w firmach poligraficznych na świecie. Wprowadzenie do procesu dydaktycznego najnowszych technologii w postaci oprogramowania do elektronicznej impozycji zapewnia wysoki poziom kształcenia studentów kierunku Papiernictwo i Poligrafia Politechniki Warszawskiej. Studenci mają możliwość wykorzystywania wiedzy teoretycznej przy realizacji zadań praktycznych jeszcze na etapie studiowania, w warunkach w pewnym stopniu zbliżonych do tych, jakie mogą w przyszłości spotkać na drodze zawodowej. W konsekwencji uzyskanie tych umiejętności praktycznych zwiększy przydatność zawodową absolwentów Zakładu Technologii Poligraficznych PW w branży poligraficznej.
