28. września br. odbyły się VII Konfrontacje Poligraficzne. Spotkanie zostało zorganizowane w jednym z audytoriów Wydziału Inżynierii Produkcji Politechniki Warszawskiej. Prelegenci - Stefan Jakucewicz oraz Jan Brzozowski - w swoich dwuczęściowych wystąpieniach omówili wady druków i przyczyny ich powstawania.
Szczególna uwaga została zwrócona na: pylenie papieru, spoistość jego powierzchni, odbijanie farby, efekt mottlingu, trappingu, ghostingu, delaminacji i dublowania. S. Jakucewicz przybliżył także zagadnienie wpływu wilgotności i temperatury na papier, natomiast J. Brzozowski naświetlił kwestię reklamacji papierów, dokładnie opisując wymogi, które takie zgłoszenie powinno spełniać.
Papier, będący podstawowym i najczęściej stosowanym podłożem drukowym, jest wytworem pochodzenia naturalnego, w związku z czym posiada pewne nieobojętne dla procesu drukowania właściwości. Przykładami mogą być skłonność do pylenia oraz pylenie papieru, które jest szczególnie uciążliwe w drukowaniu offsetowym arkuszowym.
Jak zaznaczył na początku swojej prezentacji S. Jakucewicz, terminów tych nie można utożsamiać, gdyż „pylenie” to zjawisko powstające na skutek wzajemnego oddziaływania papieru i czynników technologicznych związanych z pracą maszyn, natomiast „skłonność do pylenia” stanowi jedną z właściwości papieru. W celu zmniejszenia skłonności do pylenia papier można powierzchniowo zaklejać. Pył papierowy padający na formę drukową znacznie zmniejsza prędkość drukowania i powoduje zniekształcenie elementów drukujących na odbitce. W celu uniknięcia pogorszenia jakości produkcji forma powinna być okresowo zmywana. Prelegent zwrócił także uwagę na to, iż zanieczyszczenia formy drukowej tworzące się na skutek zrywania powierzchni papieru przez farbę o zbyt dużym tacku (za gęstej konsystencji) nie są związane z pyleniem papieru, lecz stanowią typowy przypadek zrywania jego powierzchni.
S. Jakucewicz wyróżnił cztery rodzaje pyłu papierowego:
1. Pył krojenia - powstający szczególnie przy krojeniu poprzecznym zwoju na arkusze. W drukowaniu offsetowym pył krojenia poznaje się po równomiernym jego osiadaniu na obciągu offsetowym.
2. Pył brzegowy - powstaje, gdy do krojenia użyto tępego noża lub podawano zbyt dużą liczbę arkuszy papieru. Ten rodzaj pyłu jest widoczny w postaci cząstek i włókien na brzegach papieru.
3. Pył z pigmentów warstwy powlekającej - występuje, gdy środek zwilżający mieszanki pigmentowej nie związał cząstek pigmentu. Pyły tego rodzaju przechodzą z obciągu offsetowego na formę drukową i ścierają ją, powodując tonowanie.
4. Pył z włókien - osadza się na obciągu offsetowym.
Spoistość powierzchni stanowi kolejną ważną właściwość wytworów papierowych, która warunkuje przebieg procesu drukowania. Brak wystarczającej spoistości powierzchni zadrukowywanego papieru, kartonu czy tektury może przejawiać się np. jako: delaminacja, blistering, picking, piling lub cygarowanie - zależnie od warunków drukowania oraz rodzaju podłoża drukowego. Obniżenie jakości uzyskiwanych druków może zostać spowodowane także przez odbijanie farby, zwane inaczej odciąganiem, którego przyczyny mogą tkwić tak w zadrukowywanym podłożu, użytej farbie drukowej, jak i w zastosowanej technologii drukowania. Odciąganie farby polega na przekazywaniu przez dolny, zadrukowany arkusz części nadrukowanej warstwy farby na arkusz leżący poniżej. Jest ono najbardziej uciążliwe w technice offsetu arkuszowego, podczas drukowania farbami utrwalającymi się przez wsiąkanie i oksydację. S. Jakucewicz podał najczęściej stosowane sposoby zapobiegania odbijaniu farby, którymi są: wykładanie druków w niskie stosy, napylanie druków, dobór farb o krótkim czasie schnięcia, odpowiednia kolejność drukowania poszczególnych farb, używanie papierów drukowych o pH > 4,5 oraz klimatyzowanie papieru.
J. Brzozowski rozszerzył zagadnienie wad druków o zjawiska: mottlingu, trappingu, ghostingu oraz dublowania. Mottling przejawia się nierównomierną gęstością optyczną nadruku, miejscowym zmniejszeniem stopnia połysku oraz „marmurkowatością” obrazu. Dwiema głównymi przyczynami tego zjawiska są: użycie niewłaściwego roztworu nawilżającego oraz nierównomierny podział warstwy farby w zespołach drukujących.
Innym niekorzystnym zjawiskiem charakterystycznym dla drukowania offsetowego jest niewłaściwe przyjmowanie farby przez farbę przy drukowaniu mokro-na-mokro, czyli tzw. trapping. Jako główne przyczyny trappingu J. Brzozowski wymienił: błędną kolejność drukowania poszczególnymi farbami procesowymi oraz zastosowanie farb drukowych o nieodpowiednich właściwościach reologicznych (tack). Kolejną wadą druków jest ghosting, czyli tzw. efekt ducha w obrazie, który częściej występuje w druku zwojowym niż w arkuszowym. Referent podał dwie najczęstsze przyczyny występowania rzeczonego zjawiska: oddziaływanie warstwy farby na sąsiadujące arkusze papieru oraz przenikanie farby na odwrotną stronę odbitki z pozostawieniem jednocześnie śladu na jej pierwszej stronie. J. Brzozowski przedstawił również możliwości ograniczenia występowania zjawiska ghostingu poprzez: unikanie drukowania farbami pochodzącymi od różnych producentów lub farbami starymi, niestosowanie zbyt dużej liczby suszek, drukowanie strony z większym kryciem jako pierwszej, ochronę druków przed oddziaływaniem wysokich lub niskich temperatur, wykorzystywanie lakierów dyspersyjnych zamiast tych na bazie olejów oraz stosowanie odpowiednich papierów.
Inną wadę druków stanowi dublowanie - podwójny ślad wydrukowanego rysunku. Chociaż może ono wystąpić w każdej technice drukowania, to w drukowaniu offsetowym najczęściej jest powodowane przez: nieodpowiednio dobrany, za luźny lub zdeformowany obciąg offsetowy lub zbyt wysoką wilgotność papieru bądź jego niedostateczną klimatyzację. Na wystąpienie efektu dublowania wpływ ma także stan techniczny maszyny oraz prawidłowość nastaw różnych mechanizmów, a w szczególności ustawienie siły nacisku w strefie drukowania i układów odpowiedzialnych za transport i podawanie arkusza papieru do maszyny. S. Jakucewicz w drugiej części swojej prezentacji scharakteryzował wpływ zmian wilgotności i temperatury na właściwości wytworów papierniczych oraz zaznaczył, że ich reakcje na te zmiany są różne w zależności od użytego podłoża. Autor podkreślił fakt, że klimatyzowanie podłoży drukowych znacznie zwiększa możliwości uzyskania dobrej jakości produkcji poligraficznej. Zaznaczył także, iż warunki klimatyzacji muszą być każdorazowo dopasowywane do danego rodzaju podłoża.
J. Brzozowski w prezentacji zamykającej VII Konfrontacje szczegółowo opisał zasady i wymogi reklamacji wadliwych papierów.
