W dzisiejszych czasach branża etykiet zyskuje na znaczeniu i staje się jednym z najgorętszych tematów rozmów i spotkań w środowisku biznesowym. Ta dynamiczna dziedzina, niegdyś traktowana raczej marginalnie, obecnie przeżywa prawdziwy rozkwit, głównie dzięki szybkim zmianom technologicznym, rosnącym wymaganiom rynkowym oraz roli, jaką etykiety odgrywają w procesach marketingowych i logistycznych.
Jakie zmiany oraz wyzwania kształtują obecnie ten sektor? Na to pytanie starano się odpowiedzieć w czasie czerwcowego Europejskiego Forum Etykiet, które w tym roku odbyło się w Atenach i miało rekordową frekwencję na poziomie 270 osób, co również wskazuje na rozwój tej dziedziny. Uczestnicy mogli otrzymać wartościowy wgląd w rynek m.in. dzięki zaprezentowanym wynikom z raportu stowarzyszenia FINAT, którego celem jest dostarczanie cennych informacji i wiedzy oraz zapewnianie wsparcia członkom tej organizacji w dobie dynamicznych zmian.
Popyt na etykiety
Przedstawione dane nie kształtują się optymistycznie – oszacowano, że w 2023 r. zapotrzebowanie na materiały etykietowe spadło o niemal 26 proc., wracając tym samym do poziomu z 2013 r. Ubiegły rok był największym koszmarem pod względem popytu na materiały etykietowe, odkąd zaczęliśmy rejestrować te wartości na początku XXI w. – powiedział Jules Lejeune, dyrektor zarządzający stowarzyszenia FINAT. Kryzys ten był wynikiem serii niekorzystnych zdarzeń, takich jak zakłócenia w łańcuchu dostaw podczas pandemii oraz strajk fińskich papierni. Choć proces odbudowy zaczyna przynosić efekty, a wzrost popytu w pierwszym kwartale 2024 r. napawa optymizmem, rynek nadal nie wrócił do poprzednich poziomów.
Turbulencje
Zakłócenia spowodowane pandemią COVID-19 oraz strajkami w papierniach w 2022 r. doprowadziły do sytuacji, w której przetwórcy gromadzili w swoich magazynach zapasy materiałów etykietowych. Gdy problemy związane z łańcuchami dostaw zostały zażegnane, rynek musiał zmierzyć się z kolejnym wyzwaniem – wzrostem stóp procentowych i galopującą inflacją. Ten czynnik znacząco wpłynął na zachowania konsumentów, wyhamowując popyt. W konsekwencji przetwórcy ze swoimi zapasami materiałów etykietowych potrzebowali więcej czasu, aby wykorzystać je na rynku. Według danych usuwanie zapasów materiałów etykietowych rozpoczęło się w czwartym kwartale 2022 r. i trwało do trzeciego kwartału 2023 r. W ostatnim kwartale 2023 r. odnotowano nieśmiały wzrost, ożywienie pojawiło się w pierwszym kwartale 2024 r., ale popyt nie powrócił jeszcze do poprzednich poziomów.
Etykiety foliowe na rolkach
Wyniki badań FINAT wskazują, że pomimo trudności, z jakimi branża musiała się zmierzyć w zeszłym roku, struktura rynku nie uległa zmianie. W dalszym ciągu tendencję zwyżkową utrzymują etykiety foliowe na rolkach, które odnotowały wzrost udziału w rynku do niemal 30 proc. (w porównaniu ze wzrostem na poziomie niecałych 20 proc. w połowie lat 2000). Wzrost ten jest wynikiem stale zwiększającego się zapotrzebowania na bardziej trwałe i odporne na warunki zewnętrzne etykiety.
Priorytety właścicieli marek
Według raportu FINAT zrównoważony rozwój staje się coraz bardziej istotną kwestią dla właścicieli marek, którzy dostrzegają jego rosnące znaczenie zarówno w kontekście strategii biznesowych, jak i w oczekiwaniach konsumentów. Właściciele marek inwestują w nowoczesne technologie, które nie tylko umożliwiają usprawnienie procesów produkcyjnych, lecz także przyczyniają się do znaczącego zmniejszenia ilości odpadów. Dodatkowo planują oni dążyć do dywersyfikacji swoich łańcuchów dostaw, aby zminimalizować ryzyko związane z zależnością od pojedynczych dostawców. W ramach tej strategii szczególną wagę przywiązują do eksplorowania lokalnych opcji zaopatrzenia, co może nie tylko przyczynić się do zredukowania kosztów logistycznych, lecz także wspierać lokalne gospodarki i zmniejszać ślad węglowy związany z transportem.
Wyzwania przetwórców
Według wyników badania przetwórcy podkreślali, że ich głównym zmartwieniem stał się wzrost cen surowców, który w znaczący sposób wpływa na struktury kosztów produkcji. Zwiększone ceny surowców stają się poważnym wyzwaniem, zmuszając firmy do przemyślenia strategii zakupowych i poszukiwania alternatywnych źródeł zaopatrzenia. Konkurencja ze strony alternatywnych technologii również znalazła się wysoko w rankingu ich obaw. Nowe technologie, które mogą oferować lepszą efektywność, niższe koszty lub innowacyjne funkcje, stają się poważnym zagrożeniem. Przemawiające za nimi argumenty skłaniają przetwórców do intensyfikacji działań na rzecz adaptacji oraz inwestycji w nowoczesne rozwiązania, aby utrzymać konkurencyjność na dynamicznie zmieniającym się rynku. Jednakże pozyskiwanie pracowników z odpowiednimi umiejętnościami staje się coraz trudniejsze, co może spowolnić tempo implementacji nowych technologii. Brak odpowiednio wykwalifikowanych pracowników wpływa na zdolność do efektywnego wdrażania innowacji, co może implikować długofalowe konsekwencje dla konkurencyjności i wzrostu przedsiębiorstw. Konieczność adaptacji do szybko zmieniających się warunków rynkowych jest kluczowa dla ich przetrwania.
Trendy konsumenckie
Obecnie konsumenci kładą duży nacisk na dobry stosunek jakości do ceny, poszukując lepszych ofert bez kompromisów w kwestii jakości. Coraz większą wagę przywiązują do przejrzystości w komunikacji, oczekując od firm rzeczywistego zaangażowania w zrównoważony rozwój i unikania wprowadzających w błąd obietnic. Obecnie, w obliczu rosnącego stresu codziennego życia, konsumenci szukają także przyjemności w swoich zakupach. Ponadto zdrowie i dobre samopoczucie stają się kluczowymi trendami, a konsumenci coraz częściej wybierają firmy, które z tymi trendami się utożsamiają.
Wartość branży
Globalny przemysł opakowaniowy jest wart ok. 1 bln dolarów, z czego segment etykiet stanowi ok. 40 mld dolarów. Ten znaczący udział etykiet w całkowitej wartości rynku opakowań podkreśla ich kluczową rolę w sektorze, chociaż sama etykieta, stanowiąca zaledwie kilka procent całego opakowania, często znajduje się niżej na liście priorytetów marki. Etykiety mają istotny wpływ na zrównoważony rozwój oraz oddziaływanie produktu sklepowego na konsumenta. Pełnią one ważne funkcje informacyjne i marketingowe, a także przyczyniają się do efektywności logistyki i zarządzania produktami. Wartość segmentu etykiet odzwierciedla jego ważność – etykiety muszą sprostać rosnącym wymaganiom dotyczącym śledzenia produktów, zgodności z regulacjami i innowacji w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Wyzwania regulacyjne
Regulacje środowiskowe i certyfikacje stanowią znaczące wyzwanie, szczególnie dla mniejszych firm, które często nie dysponują odpowiednimi zasobami ani doświadczeniem niezbędnym do ich efektywnego wdrożenia. W szczególności ramy dotyczące zrównoważonego rozwoju, takie jak rozporządzenie PPWR, są postrzegane jako kluczowy krok w kierunku lepszego zarządzania opakowaniami i odpadami. Choć wprowadzają nowe obowiązki i normy, traktowane są jako punkt wyjścia do dalszych działań w zakresie zrównoważonego rozwoju, umożliwiając firmom budowanie bardziej zaawansowanych strategii ekologicznych i poprawę efektywności procesów produkcyjnych.
Wyniki najnowszego raportu FINAT, które są skupione na drugim kwartale 2024 r., pokazują, że europejski rynek materiałów samoprzylepnych wykazał solidny wzrost o 23 proc. rok do roku. Ten kwartał zakończył okres czterech kolejnych kwartałów gwałtownych spadków popytu na materiały etykietowe. Potrzeba konsumentów na produkty samoprzylepne nadal stopniowo się odbudowuje. Ta pozytywna trajektoria wskazuje, że rynek stabilizuje się i nabiera tempa, pokonując wyzwania, przed którymi stanął w poprzednim roku – komentuje Jules Lejeune. – Branża etykiet zaczyna odnotowywać ponowny wzrost i zyskuje bardziej optymistyczną przyszłość. Perspektywy pozostają jednak niepewne, ponieważ efekt skumulowanych czynników, takich jak utrzymująca się wysoka inflacja i stopy procentowe, umiarkowane ożywienie przedsiębiorstw i konsumentów, utrzymujące się napięcia na rynkach pracy, opóźniony wzrost wydajności, napięcia geopolityczne i regulacyjne, a od niedawna także niestabilność na rynkach finansowych, nadal obciąża branżę etykiet.
Opracowano na podstawie materiałów FINAT
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
