Zwyczajowo w maju w polskiej prasie publikowane sš listy największych polskich przedsiębiorstw Đ tzw. czołowa pięćsetka. Listy te, a także miejsca, które zajmujš na nich poszczególne firmy w kolejnych latach, sš swoistym odzwierciedleniem stanu naszej gospodarki.
Warto przypomnieć, że najsłynniejsza na wiecie lista największych przedsiębiorstw jest publikowana od kilkudziesięciu już lat przez amerykański tygodnik ăThe FortuneÓ. W Polsce po raz pierwszy taki ranking krajowych przedsiębiorstw ukazał się w latach 80. w miesięczniku ăZarzšdzanieÓ. Obecnie listy sporzšdza kilka tytułów; najbardziej znane to rankingi ăRzeczpospolitejÓ, ăPolitykiÓ, ăGazety BankowejÓ i Gazety Giełdy ăParkietÓ.
Danych dostarczajš same przedsiębiorstwa, oczywicie dobrowolnie. Na ogół robiš to chętnie, gdyż znalezienie się na licie nobilituje, jest traktowane jako prestiżowe dla firmy. Nie przez wszystkich jednak Đ na listach brakuje np. holdingu Kulczyków czy Polsatu, a Bartimpex Aleksandra Gudzowatego znajduje się jedynie na licie ăPolitykiÓ.
Jak wspomniałam na wstępie, czołówka firm ujętych w rankingu daje wiadectwo kondycji polskiej gospodarki. Dane dotyczš oczywicie roku 2002, który niestety nie był zbyt sprzyjajšcy dla przedsiębiorstw. W komentarzu redakcyjnym ăRzeczpospolitejÓ ujęto to doć łagodnie konkludujšc, że ă(...) ubiegłoroczne osišgnięcia 500 największych przedsiębiorstw uzasadniałyby tezę o wyranym spowolnieniu tempa rozwoju. Największe firmy zanotowały w ub.r. tempo wzrostu sprzedaży w wysokoci 3,4%. To wprawdzie wynik lepszy niż całej gospodarki, ale zarazem zbyt skromny, by myleć o szybkim nadganianiu dystansu, jaki dzieli polskš gospodarkę i przedsiębiorstwa od gospodarki i przedsiębiorstw Unii EuropejskiejÓ. Natomiast ăPolitykaÓ podsumowuje miniony rok o wiele dosadniej: ăNasza gospodarka w 2002 r. co prawda ustrzegła się recesji, ale tempo rozwoju dramatycznie spadło, zamarły inwestycje, wiele czołowych firm ma kłopoty finansowe, mnożš się bankructwa, zagraniczni inwestorzy wyranie ochłodli w zapale. Nie ma też zbyt wiele sygnałów zapowiadanego ożywieniaÓ.
Na czele wszystkich list figurujš: największa polska spółka PKN Orlen SA, Telekomunikacja Polska SA i PGNiG SA. Sporód firm zwišzanych cile z naszš branżš na licie znajdujš się Winkowski Sp. z o.o. (358. miejsce na licie ăRzeczpospolitejÓ i 315. w rankingu ăPolitykiÓ) oraz PWPW SA (odpowiednio miejsca 436. i 378.). Poza tym występujš na niej producenci papieru i kartonu oraz tektury i opakowań, z których najwyżej notowany jest International Paper Kwidzyn (miejsca 70. i 54.); tuż za nim plasuje się Frantschach wiecie (miejsca 109. i 93.). W trzeciej setce znalazły się firmy: Arctic Paper Kostrzyn, Grupa Kęty, Intercell Ostrołęka. Tylko na licie ăPolitykiÓ, za to na wysokim 131. miejscu znalazł się producent opakowań metalowych Can-Pack SA z Krakowa. Do 500 największych przedsiębiorstw zostali zaliczeni także dystrybutorzy papieru: Antalis Poland (435. na licie ăRzÓ, 381. w ăPolityceÓ) oraz Cezex Sp. z o.o. (485. miejsce na licie ăPolitykiÓ). Inne firmy, których działalnoć wišże się także z poligrafiš, to BASF Polska (w czwartej setce na obu listach) oraz Hewlett-Packard (268. na licie ăRzÓ).
W gronie 500 znalazła się również grupa największych wydawców z Agorš na czele.
Co ciekawe, jedynie Grupa Agora (w drugiej setce na obu listach) oraz Polskapresse (miejsce 467. wg ăRzÓ i 393. wg ăPolitykiÓ) figurujš w obydwu rankingach. Tylko w ăRzeczpospolitejÓ na miejscu 250. występuje Wydawnictwo Bauer, z kolei tylko w ăPolityceÓ zostały ujęte Zjednoczone Przedsiębiorstwa Rozrywkowe (na miejscu 282.), Axel Springer Polska Đ miejsce 451. praktycznie ex aequo z Edipresse Polska Đ na miejscu 452., które to miejsce zajmował w 2001 roku Bertelsmann Media, obecnie na pozycji 482.
Generalnie jednak listy różniš się nieznacznie, jeli chodzi o znajdujšce się na nich firmy; jako ciekawostkę warto podać fakt, że Đ jak pisze ăRzeczpospolitaÓ Đ suma przychodów 500 największych firm stanowi ponad 60% łšcznych przychodów wszystkich przedsiębiorstw w Polsce.
Ciekawe również będzie porównanie listy czołowych polskich firm z listš 100 najbogatszych Polaków, którš w czerwcu, podobnie jak co roku, opublikował tygodnik ăWprostÓ. Sš wród nich także osoby zwišzane z naszš branżš.
I tak na 65. miejscu z majštkiem ocenianym na 165 mln zł znalazł się Tadeusz Winkowski, właciciel firmy Winkowski Sp. z o.o. (50% udziałów) powstałej w 1998 roku w wyniku połšczenia Zakładów Graficznych w Pile oraz warszawskiej drukarni Superkolor. Obecnie jest to nie tylko największa drukarnia offsetowa w Polsce, ale także jeden z najnowoczeniejszych zakładów poligraficznych w Europie.
Firma zatrudnia ponad 1100 osób; jej przychód w roku 2002 wyniósł 377 mln zł.
Miejsce 70. zajmuje Adam Banaszczyk (150 mln zł), do którego należy firma Emerson Polska Sp. z o.o. Đ największy w Europie, jak wynika z informacji zamieszczonych przez ăWprostÓ, producent samokopiujšcego papieru komputerowego oraz największy w Polsce producent papieru komputerowego (60% udziału w rynku) i formularzy komputerowych, również lider na rynku rolek do kas fiskalnych i faksów. W firmie pracuje 230 osób, a jej przychody w latach 2001 i 2002 wyniosły 140 mln zł.
81. na licie jest Ryszard Pieńkowski (120 mln zł), który 16 lat temu założył wydawnictwo minipublikacji prawno-księgowych z mylš o włacicielach małych przedsiębiorstw. Obecnie należšca do niego Grupa Wydawnicza Infor wydaje ok. 40 tytułów prasowych (m.in. dziennik ăGazeta PrawnaÓ oraz poradniki ăPrawo PrzedsiębiorcyÓ, ăPersonel i ZarzšdzanieÓ, ăRachunkowoć BudżetowaÓ). W Inforze zatrudnionych jest 450 osób na stałe oraz kilka tysięcy współpracujšcych na zasadzie umów o dzieło i umów zleceń. Przychody firmy w 2001 roku wyniosły 127 mln zł, a zysk netto 2 mln zł.
Listę 100 zamyka Cezariusz Szlachcic Đ właciciel i prezes zarzšdu spółki Cezex, jednego z największych dystrybutorów papieru w Polsce (wg ăWprostÓ 25% udziału w hurtowym rynku produktów papierniczych). Cezex ma przedstawicielstwo we Lwowie, a w bieżšcym roku rozpoczšł dystrybucję papieru na rynku niemieckim. Wartoć sprzedaży w roku 2002 wyniosła 232,5 mln zł.
Na podstawie ăRzeczpospolitejÓ z 7 maja 2003, ăPolitykiÓ z 3 maja 2003, ăGazety WyborczejÓ z 30 maja 2003 oraz ăWprostÓ z 22 czerwca 2003 opracowała Iwona Zdrojewska
