Repetytorium z poligrafii

6 Dec 2016 14:43

Fizyka (optyka) dzięki œcisłym regułom pomiaru i analizy barw uwalnia poligrafa od subiektywnej oceny rezultatów pracy. Użycie precyzyjnych narzędzi Đ spektrodensytometrów Đ zapewnia powtarzalnoœć pomiarów. Komputerowe wspomaganie urzšdzeń pomiarowych i przesyłanie sieciš internetowš uzyskanych parametrów pozwalajš dyskutować i ustalać istotne zmiany ze zleceniodawcš będšcym w dużej odległoœci od drukarni. Dziœ obecnoœć sprzętu pomiarowego w agencjach reklamowych, studiach graficznych, przygotowalniach i przy maszynach drukujšcych jest oczywista. Oczywista jest też potrzeba uporzšdkowania podstawowych pojęć: Densytometria refleksyjna Spektrodensytometry refleksyjne przeznaczone sš do kontroli jakoœci druku triadowego. Wykorzystujš do tego pomiar natężenia œwiatła odbitego od powierzchni pól kontrolnych testów umieszczanych na marginesie zadrukowywanych arkuszy. W zależnoœci od konfiguracji urzšdzenia pozwalajš one na pomiar: gęstoœci optycznej, punktu rastrowego, kontrastu druku, trappingu itd. Refleksyjna gęstoœć optyczna Refleksyjna gęstoœć optyczna jest miarš absorpcji œwiatła padajšcego na zadrukowywany arkusz. W przypadku niezadrukowanych podłoży papierowych (białych) absorbowana jest jedynie znikoma częœć padajšcego œwiatła, dlatego też wartoœć gęstoœci optycznej takiego podłoża jest minimalna. Jednak z chwilš jego zadrukowania sytuacja ulega radykalnej zmianie. Miejsca, w których naniesiona została farba, absorbujš znacznš częœć padajšcego œwiatła (a dokładnie niektóre składowe barwne widma), czego wynikiem jest wysoka wartoœć gęstoœci optycznej w stosunku do miejsc niezadrukowanych. Poniżej przedstawiona została zależnoœć okreœlajšca wartoœć gęstoœci optycznej mierzonej w œwietle odbitym. D = log (1/R); gdzie R Đ stopień odbicia œwiatła Dlaczego mierzymy gęstoœć optycznš w druku? Do pomiaru gęstoœci optycznej (nasycenia) pojedynczych barw triadowych służš pola pełne (aple) testu kontrolnego umieszczonego zwykle na marginesie zadrukowywanych arkuszy. Dzięki pomiarowi gęstoœci optycznej uzyskujemy możliwoœć bezpoœredniej kontroli gruboœci nanoszonej warstwy farby, co pozwala drukarzowi na bieżšcš ocenę przebiegu procesu drukowania oraz zapewnia możliwoœć utrzymania dużej powtarzalnoœci druku. Dodatkowo pomiar densytometryczny daje wynik wolny od błędów wynikajšcych z subiektywnej wrażliwoœci oka na różne barwy lub wpływu czynników zewnętrznych (np. zmieniajšce się oœwietlenie) na sposób oceny intensywnoœci koloru. Przyrost punktu Ważnym parametrem używanym do kontroli procesu drukowania jest przyrost punktu rastrowego odzwierciedlajšcy zmianę wartoœci tonalnej wywołanej przenoszeniem obrazu z filmu na płytę offsetowš oraz jego dalszym przenoszeniem przez obcišg gumowy na zadrukowywane podłoże. Obserwowany przyrost punktu rastrowego jest uwarunkowany technologiš druku offsetowego, dlatego nie jest możliwe jego całkowite wyeliminowanie. Stosujšc jednak metody standaryzacji druku offsetowego obejmujšcej poszczególne etapy technologiczne jesteœmy w stanie znacznie ograniczyć wielkoœć przyrostu punktu rastrowego, zmniejszajšc tym samym różnicę pomiędzy reprodukowanym oryginałem a odbitkš drukarskš. Pomiar punktu, a tym samym okreœlanie jego przyrostu przeprowadzane jest w oparciu o pomiar pól odniesienia o wartoœciach 40 i 80% w przypadku standardu europejskiego lub polach 25, 50 i 75% w standardzie amerykańskim. Kontrast druku Kontrast druku jest istotnym parametrem informujšcym o przyroœcie punktu rastrowego oraz prawidłowym nasyceniu koloru na odbitce drukarskiej. Parametr ten pozwala na powišzanie w jednš zależnoœć dwóch podstawowych elementów okreœlajšcych odbitkę, a mianowicie gęstoœci optycznej z przyrostem punktu rastrowego (mierzonym na polu 80%) wynikajšcym z nanoszenia zbyt dużej iloœci farby. Wiadomo, że zwiększanie gruboœci warstwy nanoszonej farby zwiększa nasycenie koloru, ale proces ten odbywa się kosztem pogorszenia utrwalania się farby oraz tzw. zabijania punktów rastrowych, co szczególnie uwidacznia się w wyższych wartoœciach tonalnych. Prowadzi to do zaniku szczegółów obrazu w jego cieniach, a tym samym następuje zmniejszenie zakresu reprodukowanych wartoœci tonalnych w stosunku do oryginału. Dlatego też kontrast druku może być stosowany do ustalenia optymalnej wielkoœci nasycenia (gęstoœci optycznej) poszczególnych kolorów na zadrukowywanym podłożu. Kontrast druku jako element okreœlajšcy właœciwš iloœć nanoszonej farby osišga wartoœć od 18% dla koloru żółtego i druku gazetowego do 40% w przypadku czerni i druku arkuszowego. Stopień przyjmowania farby przez farbę (trapping) Trapping jest parametrem opisujšcym stopień przyjmowania nowej warstwy farby przez farbę naniesionš już na podłoże w trakcie drukowania na maszynach wielokolorowych. Stopień przyjmowania farby wyrażany jest w procentach. Podaje iloœć farby naniesionej na warstwę poprzedniš w stosunku do iloœci tej samej farby nanoszonej bezpoœrednio na czyste, zadrukowywane podłoże, opisane jako 100%. Właœciwy stopień przyjmowania farby przez farbę zapewnia osišgnięcie równomiernego pokrycia powierzchni oraz reprodukowania żšdanych odcieni barwy. W przypadku niskiej wartoœci trappingu następuje zmiana tonu barwy, co szczególnie widoczne jest w przypadku szaroœci czy fioletów. Powyższy parametr okreœlany jest przez pomiar densytometryczny pól barwnych, powstałych poprzez nadruk dwóch kolorów triady: fioletowego (C+M), czerwonego (M+Y) i zielonego (C+Y). Opracowanie: Małgorzata Ungradova, X-Rite Arkadiusz Fidyk, Grafikus-Systemy Graficzne Sp. z o.o.