W kolejnym z serii specjalistycznych artykułów przygotowanych na zlecenie organizatorów targów drupa 2004 Jochen Richter pisze o znacznej poprawie jakoci w druku fleksograficznym.
Bardzo poważna poprawa jakoci we fleksografii, która nastšpiła w minionych latach, jest efektem stale postępujšcego, intensywnego rozwoju. Przyczyniły się do tego m.in.: bezporedni napęd maszyn drukujšcych, drobniejsza liniatura wałków rastrowych i lepsza ich geometria, lepsze farby i poprawione ich przenoszenie na formę drukowš, a także laserowe grawerowanie form drukowych.
wiatowa wystawa drupa 2004 będzie okazjš do poinformowania o aktualnym stanie jakoci oraz na pewno przyczyni się do kontynuowania rozwoju tej techniki drukowania.
Fleksografia jest stosowana nie tylko do drukowania opakowań, lecz także gazet; tylko w USA jest ponad 40 fleksograficznych drukarń gazetowych, wiele z nich znajduje się także w Europie. Jednakże ta technika drukowania zdominowała drukowanie opakowań i nie można nie zauważyć stałej tendencji do wzrostu udziału rynkowego w tym zakresie w porównaniu z innymi technikami drukowania.
Maszyny fleksograficzne z bezporednim napędem
Wród nowoci w maszynach drukujšcych należy przede wszystkim wymienić technikę bezporedniego napędu. Pojawiła się ona po raz pierwszy w maszynach wšskowstęgowych o budowie szeregowej, a w 1998 roku firma Windmller & Hlscher wprowadziła na rynek pierwszš maszynę z centralnym cylindrem do opakowań giętkich, wyposażonš w tego rodzaju napęd. Dzi w Europie inwestuje się prawie wyłšcznie w maszyny z tš technikš. Także w krajach, które do niedawna trwały przy technice napędu poprzez koła zębate, widać stopniowe przechodzenie do napędów bezporednich. Jakie korzyci daje ta technika? Otóż za pomocš tzw. elektronicznego wału napędowego, zastępujšcego stałe połšczenie kołami zębatymi i eliminujšcego drgania maszyny od napędu, można bezstopniowo uzyskać wszystkie długoci odtaczania cylindrów. Oznacza to, że bez koniecznoci utrzymywania w magazynie znacznej iloci kół zębatych można uzyskiwać długoci raportów w podziale dziesištkowym. Poza tym można stosować podłoża drukowe o wyższych, różnorodnych grubociach. Pozwala to także na znaczne uproszczenie wymiany podłoża drukowego przy zmianie zleceń.
A jaka jest korzyć dla osišganej jakoci? Bezporedni napęd maszyny pozwala na ukierunkowane wpływanie na długoć drukowania w każdym zespole drukujšcym osobno. Oznacza to, że dokładnoć pasowania w kierunku odtaczania cylindrów jest znacznie lepsza, gdyż można np. w ten sposób korygować indywidualnš deformację motywu na kliszy wynikajšcš z nawietlania kliszy na płasko, a nie po obwodzie cylindra.
Ma to znaczenie nie tylko dla opakowań giętkich, lecz także dla bezporednio zadrukowywanej tektury falistej.
Przy stosowaniu bezporedniego napędu poszczególnych elementów maszyny widoczne sš różne koncepcje. Gdy Bobst napędza bezporednio tylko poszczególne elementy zespołu farbowego, a inne podzespoły sš jak dotychczas napędzane wspólnym silnikiem, to firma Gpfert i Cuir stosuje więcej pojedynczych silników. Bezporednie porównanie różnych systemów napędu nastšpi niewštpliwie na drupa 2004.
Lepsze wałki rastrowe
Innym elementem stałego rozwoju sš wałki rastrowe stosowane do nadawania farby na formę drukowš. Gdy jeszcze przed kilku laty dominowało twierdzenie, że ăim drobniejszy raster, tym lepiejÓ, to obecnie takie rozumowanie nie jest już aktualne. Producenci koncentrujš się teraz na opracowywaniu lepszej geometrii kałamarzyków farbowych oraz na poprawieniu właciwoci powierzchni wałków przez ich powlekanie lub ulepszanie stosowanych warstw ceramicznych. Szczególnie w zakresie opakowań giętkich, gdzie fleksografia musi walczyć o rynek z wklęsłodrukiem, jest to decydujšcy czynnik i w prasie fachowej stale pojawiajš się nowe informacje o ulepszonych wałkach rastrowych lub o lepszych ich powłokach.
Zoptymalizowane farby
Opisane wyżej innowacje majš wpływ na farby drukarskie. Coraz mniejsze iloci farby muszš spełniać coraz wyższe wymagania odnonie do odtworzenia szczegółów, trwałoci i barwy. Usprawnienia rodków wišżšcych i podwyższenie koncentracji pigmentów doprowadziły do zapewnienia niezbędnej gęstoci optycznej farb mimo zmniejszajšcej się objętoci kałamarzyków farbowych. Należy tu wspomnieć o co prawda powolnym, ale stałym wzrocie stosowania farb utrwalanych promieniami UV; w tym zakresie istnieje ogromny potencjał. Zredukowanie zapachu oraz wyranie mniejsze powstawanie mgły farbowej to główne argumenty przemawiajšce za stosowaniem farb UV w maszynach wšskowstęgowych, gdyż dzięki doskonałemu ich połyskowi oraz trwałoci często zbędne stajš się dalsze czynnoci uszlachetniajšce.
Rozwój technologii suszenia prowadzi do szybszego utwardzenia warstwy farby. W tym przypadku tlen z powietrza, który hamuje proces polimeryzacji, jest w dużym stopniu usuwany z suszarki i zastępowany azotem. W ten sposób można zmniejszyć niezbędnš moc promienników i w rezultacie ograniczyć wnikanie ciepła w podłoże drukowe. Innym argumentem za stosowaniem farb UV we fleksografii jest jednoznacznie lepsza jakoć w porównaniu z offsetem przy drukowaniu farbami specjalnymi, np. zawierajšcymi pigmenty metaliczne (rys. 1). W poprzednich latach znacznie zmniejszono wielkoć pigmentów i dzięki temu możliwe stało się stosowanie wałków rastrowych o drobniejszych liniaturach, co z kolei doprowadziło do możliwoci odtworzenia w druku drobniejszych szczegółów rysunku.
Grawerowanie
Od pierwszej prezentacji na drupa 1995 płyt fleksograficznych z cyfrowo nanoszonym obrazem oraz prezentacji na drupa 2000 płyt fotopolimerowych bezporednio grawerowanych rozpoczęła się gwałtowna i nadal trwajšca dyskusja, która metoda jest lepsza pod względem jakoci i ekonomicznoci. Przy bezporednim grawerowaniu wytwarza się z pełnej płaszczyzny za pomocš lasera relief stanowišcy miejsca drukujšce. Przy grawerowaniu metodš CtP stosowane sš fleksograficzne płyty polimerowe zawierajšce czarnš warstwę, która jest usuwana przez promień lasera w miejscach drukujšcych, po czym płyta jest nawietlana wiatłem UV, wymywana i suszona. Na czym polega różnica?
Do niedawna płyty polimerowe niewštpliwie charakteryzowały się wyższš rozdzielczociš i krótszymi czasami nawietlania. Nowoczesne nawietlarki laserowe do płyt flekso pracujš z równolegle włšczanymi promieniami lasera (do omiu), co znacznie skraca czas nanoszenia obrazu. Jednakże płyty muszš być potem nawietlone, wymyte i wysuszone, co stanowi dużš stratę czasu. Nowe rozwišzania, jak np. system Cyrel FAST, obiecujš znaczne usprawnienie, gdyż nieusieciowany materiał płyty jest usuwany termicznie i forma drukowa jest natychmiast gotowa do zastosowania. Obecnie system ten jest jeszcze ograniczony do małych formatów, ale możliwoć stosowania tych płyt do dużych formatów stanowi chyba tylko kwestię czasu.
Technologia cienkich tulei
Innym rozwišzaniem, obiecujšcym znacznš poprawę jakoci osišganej we fleksografii, jest technologia cienkich tulei. Łšczy ona zalety klisz polimerowych z zaletami form drukowych nawietlanych na okršgło, które nie wykazujš deformacji motywu występujšcej w czasie montażu. Polimer jest nanoszony na cienkš, a więc taniš tuleję oraz nawietlany po obwodzie i wymywany. Do zakładania w maszynę stosuje się specjalne adaptery. Niestety, system ten jest jeszcze drogi w użytkowaniu ze względu na niewielkie rozpowszechnienie.
Zalety bezporedniego grawerowania
Przy ocenie należy brać pod uwagę przede wszystkim stosowany materiał. O ile na rynku od dawna nie sš niczym nowym grawerowane klisze gumowe o niskiej rozdzielczoci, to klisza polimerowa BASF grawerowana bezporednio budziła na drupa 2000 wielkie zainteresowanie, ale także wštpliwoci. Mówiono m.in., że ăjest nieekonomiczna, bo obróbka trwa zbyt długoÓ i że ănie będzie można uzyskać wysokiej rozdzielczoci, bo rednica zastosowanego promienia lasera jest zbyt dużaÓ. Najnowsze rozwišzania zaprzeczajš tym wštpliwociom i dajš wiele do mylenia po uruchomieniu pierwszej instalacji w drukarni. Znaczny postęp osišgnięto przez zastosowanie nakładajšcych się punktów lasera, pozwalajšcych na uzyskanie znacznie mniejszych elementów, takich jak sam punkt lasera.
Systemy różnych producentów zostały zmodyfikowane i obecnie zamiast techniki jednopromieniowej stosowana jest technika trójpromieniowa, gdzie odparowywany materiał jest usuwany na różnš głębokoć dzięki różnym poziomom energii. Pozwala to na uzyskanie znacznie lepszej budowy cianek punktów rastrowych. Innš nowociš w tym zakresie jest kombinacja lasera CO2 do zgrubnego formowania reliefu, a szczególnie jego głębokoci, z laserem typu Nd:YAG, który dzięki znacznie mniejszej rednicy punktu buduje odpowiednio zróżnicowane cianki punktów rastrowych. Ograniczeniem jest tu materiał kliszy, gdyż promień lasera Nd:YAG nie jest absorbowany przez wszystkie materiały.
O znacznej poprawie jakoci bezporednio grawerowanych form drukowych wiadczš próby przedstawione na sympozjum stowarzyszenia DFTA w 2001 roku, które wykazały jednoznacznš wyższoć polimerowych form drukowych oraz próby wykonane w 2003 roku, które wykazały ogromny skok jakociowy w przypadku form bezporednio grawerowanych i sš powodem licznych dyskusji (rys. 2).
Rozwój postępuje dalej
Rozwój fleksografii nie dobiegł jeszcze końca, ma ona jeszcze wiele przed sobš i aktualnie najnowsze rozwišzania już wkrótce zostanš niewštpliwie zastšpione nowymi. Obiektywne informacje o najnowszych rozwišzaniach, które majš wpływ na jakoć, jak np.: automatyczne sterowanie pasowaniem kolorów, optymalne rakle komorowe, wałki rastrowe, farby czy formy drukowe Đ można uzyskać jedynie na podstawie bezporedniego porównania. Okazjš do tego będzie zbliżajšca się drupa 2004.
Tłumaczenie: Zbigniew Zadrożny
