Rok 2000 nie był najlepszy dla polskiej ksišżki. Wartoć rynku wzrosła wprawdzie trochę ponad poziom inflacji Đ o 11,3 %, ale stało się to głównie za sprawš wyższych cen i wprowadzenia nowych podręczników szkolnych dla klas objętych reformš owiaty.
Wartoć sprzedaży ksišżek można szacować na 1 mld 870 mln złotych. W 2000 roku sprzedaż ksišżek wzrosła o 190 mln złotych. W tym samym czasie rednia cena ksišżki wzrosła o 14%. W 2000 roku rednia cena ksišżki w hurcie wynosiła 20,10 zł, a w detalu 26,60 zł. Rok wczeniej rednia cena w księgarni wynosiła 23,80 zł. Dane te nie uwzględniajš jednak bardzo dużej podaży tzw. taniej ksišżki, czyli oferowanych głównie przez hipermarkety i wyspecjalizowane placówki wydań sprzed kilku lat, które w niektórych sieciach sprzedawane były ăna kilogramyÓ lub w cenie 0,99 zł za ksišżkę. Można prognozować, że ătania ksišżkaÓ wpłynie w tym roku na wyhamowanie wzrostu cen nowych tytułów.
W 2000 roku ukazało się ok. 25 700 tytułów (wzrost o 4,9%), w tym ok. 15 300 pierwszych wydań (wzrost o 5,5%). Warto zauważyć, że o ile sto pierwszych wydawnictw z listy ma ok. 91% udziału w wartoci sprzedaży, to ich udział w ofercie tytułowej wynosi tylko 52% Oznacza to, że blisko połowa wydawanych w Polsce ksišżek to publikacje niskonakładowe i najprawdopodobniej niedochodowe Đ ukazujšce się albo dzięki dotacjom, albo z inicjatywy samych autorów gotowych ponieć straty, byleby tylko zaistnieć na rynku. Te ksišżki rzadko trafiajš do ogólnopolskiej dystrybucji. Najczęciej sprzedawane sš na uniwersytetach, wród członków stowarzyszeń i towarzystw, w kioskach przyparafialnych, coraz częciej także poprzez Internet. Ich zasięg najczęciej jest lokalny Đ nie wykracza poza obręb kilkusetosobowej grupy.
W 2000 roku wydrukowano ok. 158 mln 500 tys. ksišżek Đ o 1,6% więcej niż rok wczeniej. redni nakład zmniejszył się o 3,1% i wynosi obecnie 6167 egz. (w 1999 roku Đ 6367 egz.). Spadek jest tym bardziej niepokojšcy, że redni nakład uwzględnia wszystkie wydane ksišżki Đ w tym tanie wydania rozprowadzane w kioskach (Harlequin, PolNordica) i podręczniki szkolne. Bez tych edycji redni nakład ksišżki w Polsce wynosi zaledwie 3413 egzemplarzy. Dla wydawców spoza pierwszej setki redni nakład to 1016 egzemplarzy, dla tych przedstawionych w naszym rankingu Đ 10 896 egz. Różnica jest dziesięciokrotna!
Takie dysproporcje sš charakterystyczne dla rynku ksišżki w każdym kraju. Zasada Pareto sprawdza się w tym przypadku doskonale. 20% dostawców sieci hurtowni zapewnia 80%, a często nawet więcej, obrotu.
Do góry
To był rok ăHarry PotteraÓ Đ ksišżki, która znalazła się na pierwszych miejscach wszystkich list bestsellerów. Dwa pierwsze tomy opowieci o młodym czarodzieju rozeszły się w 2000 roku w nakładzie 235 tys. egzemplarzy. Wyższe nakłady osišgajš tylko podręczniki szkolne. Nic dziwnego, że liderem wród wydawnictw, które odnotowały największy wzrost przychodów jest poznańska oficyna Media Rodzina Đ wydawca ăHarryŐego PotteraÓ. Obroty tej firmy wzrosły o 152% Niewiele mniejszy wzrost miało wydawnictwo Zielona Sowa z Krakowa Đ o 146% Zielona Sowa jest wydawcš tanich serii lektur szkolnych oraz ksišżek dla dzieci. Trzecim wydawcš, który zwiększył sprzedaż o ponad 100%, jest Wiking Đ edytor ksišżek edukacyjnych, w tym popularnych podręczników do przyrody.
W 2000 roku największy wzrost zanotowały wydawnictwa edukacyjne. W pierwszej dziesištce znalazło się pięciu edytorów, którzy majš w swojej ofercie ksišżki dla szkół: WSiP, Pearson, Nowa Era, PPWK oraz Wydawnictwo Szkolne PWN. W drugiej dziesištce jest także pięć wydawnictw edukacyjnych. Sprzedaż podręczników w 2000 roku stanowiła 30% obrotów na całym rynku ksišżki. W 2001 roku ten udział jeszcze wzronie Đ ma to zwišzek z reformš owiaty. Wielki sukces odniosły wydawnictwa: Nowa Era, Szkolne PWN, M. Rożak, Arka, Żak, GWO, K. Pazdro Đ nie tylko zwiększyły sprzedaż o ponad 30%, ale także zwiększyły swój udział w rynku. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne odwróciły tendencję spadku sprzedaży i zdołały wprowadzić na rynek serię podręczników do nauczania zintegrowanego ăWesoła SzkołaÓ, która rozeszła się w nakładzie ponad 3 mln egzemplarzy.
Podobny nakład osišgnęły podręczniki kieleckiej oficyny MAC. Firma ta odnotowała wprawdzie w 2000 roku spadek przychodów, ale ma on zwišzek z całkowitš zmianš oferty wydawniczej. MAC wprowadził serię podręczników, w której na każdy miesišc nauki jest osobna ksišżka. W 2001 roku można zatem spodziewać się wzrostu obrotów oficyny nawet o 50%
Rosła też sprzedaż wydawnictw fachowych Đ ksišżek prawniczych, poradników dla ludzi biznesu. Najbardziej spektakularny wzrost (o 71%) odnotowała Wiedza i Praktyka Đ wydawca wymiennokartkowych poradników.
Wysoki wzrost miały należšce do koncernu Wolters Kluwer Polskie Wydawnictwa Profesjonalne oraz przejęte pod koniec marca tego roku przez koncern Reed Elsevier Wydawnictwa Prawnicze PWN. O ponad 50% wzrosła sprzedaż publikacji wymiennokartkowych wydawnictwa Forum.
To był kolejny dobry rok dwóch krakowskich wydawnictw specjalizujšcych się w humanistyce Đ Znaku i Wydawnictwa Literackiego. Tendencję spadkowš zdołał odwrócić Państwowy Instytut Wydawniczy, choć po raz pierwszy edytor ten nie otrzymał ani jednej dotacji. Zgodnie z oczekiwaniami dobre wyniki miały wydawnictwa, które wprowadzajš najwięcej tytułów na listy bestsellerów: Amber, Rebis, Zysk i S-ka oraz Drzewo Babel. Na rynku przewodników turystycznych umocnił pozycję Pascal, który zwiększył sprzedaż aż o 73%
Trzy wydawnictwa wprowadziły w 2000 roku ponad 300 nowych tytułów: wiat Ksišżki, Egmont oraz Prószyński i S-ka. Najwięcej ksišżek wydrukowały: WSiP, MAC i Harlequin.
Do dołu
To był drugi z rzędu słaby rok wydawnictwa Kurpisz. Nie zatrzymało tendencji spadkowej Wydawnictwo Naukowe PWN. Znaczšco spadły obroty należšcego do Bertelsmanna wiata Ksišżk. Nieznacznie spadła sprzedaż ksišżek wydawnictwa Prószyński i S-ka, zważywszy jednak na bardzo dużš dynamikę wzrostu tej firmy w poprzednich latach jest to fakt dla rynku ksišżki znaczšcy. Z wydawców edukacyjnych najdotkliwsze straty poniosły Pracownia Pedagogiczna i Wydawnicza oraz Res Polona. Miniony rok był bardzo słaby dla Wydawnictwa Lekarskiego PZWL (spadek sprzedaży aż o 32%), rynek tradycyjnych ksišżek medycznych w ogóle się jednak kurczy. Zastępujš je czasopisma fachowe i publikacje wymiennokartkowe. Bardzo duży spadek przychodów ze sprzedaży ksišżek wydawnictwa Infor ma zwišzek ze zmianš strategii firmy, która ograniczyła produkcję w tym segmencie.
Prognozy
W 2001 roku można spodziewać się jeszcze wolniejszego wzrostu sprzedaży ksišżek Đ o ok. 10,5% (200 mln złotych). Nadal najszybciej rosnšć będzie sprzedaż podręczników szkolnych, następnie beletrystyki i publikacji fachowych. Problemy zwišzane z dystrybucjš skłoniš wielu wydawców do ograniczenia produkcji. Można spodziewać się rosnšcej podaży tanich ksišżek Đ hurtownie będš bowiem wyzbywały się zapasów, by w sezonie podręcznikowym zapewnić sobie szybki przepływ gotówki. Utrudni to sprzedaż nowoci. Na pogarszajšcej się sytuacji księgarstwa skorzystajš firmy specjalizujšce się w sprzedaży wysyłkowej. Udział tradycyjnych księgarń w dystrybucji ksišżek prawdopodobnie spadnie z 50% w 2000 roku do 48% Wzrastać będzie sprzedaż bezporednia ksišżek w sieciach akwizytorskich. W sezonie podręcznikowym wielu wydawców będzie próbowało samodzielnie zaopatrywać szkoły. Można oczekiwać, że to będzie rok przełomowy Đ brak gotówki i zdolnoci kredytowych w wielu sieciach dystrybucyjnych spowoduje z jednej strony łšczenie się mniejszych firm w grupy, z drugiej reorganizację dotychczasowego systemu sprzedaży. To dobry czas, by rozwišzać największe problemy polskiej ksišżki Đ brak stałych cen drukowanych na okładkach, zatory płatnicze wynikajšce z rozliczeń konsygnacyjnych, brak jednolitego systemu rabatów. Poważnym problemem staje się też nadprodukcja. Jest niemal pewne, że w tym roku wielu wydawców zdecyduje się ograniczyć ofertę tytułowš. Sytuacja, w której w księgarniach jest kilkadziesišt poradników o tej samej tematyce, a w szkołach kilkanacie podręczników do tego samego przedmiotu, nie odpowiada już nie tylko wydawcom, ale także czytelnikom. Bo nadmiar tytułów prowadzi do spadku nakładów ksišżek i wzrostu ich cen.
