FTP jest skrótem od File Transfer Protocol, czyli w tłumaczeniu: Protokół Przesyłu Plików.
Już sama nazwa sugeruje, że służy on do nawiązania połączenia między dwoma komputerami poprzez internet w taki sposób, aby umożliwić użytkownikowi transfer plików oraz wykonywanie operacji na nich (zmiana nazwy, usuwanie itd.).
W zasadzie działanie protokołu FTP nie ogranicza się tylko do internetu. Może on być użyty w każdej sieci, która wspiera protokół TCP/IP (internet, intranet). W procesie przesyłu plików przy użyciu protokołu FTP biorą udział dwa komputery: serwer oraz klient. Serwer FTP, na którym zainstalowane jest specjalne oprogramowanie, nasłuchuje w sieci na żądanie dostępu od innych komputerów (klientów). Komputer kliencki, na którym również zainstalowane jest specjalne oprogramowanie, inicjuje połączenie z serwerem. Kiedy połączenie zostanie już ustanowione, klient jest w stanie przeprowadzić serię operacji na plikach takich jak przesłanie plików na serwer, ściągnięcie plików z serwera, zmiana nazwy, usunięcie itp.
W zasadzie każdy producent oprogramowania czy też nawet indywidualny programista może stworzyć aplikację serwera lub klienta FTP, jako że protokół ten jest standardem otwartym.
Nie ma tu również ograniczenia co do systemu operacyjnego. Na rynku istnieje już wiele aplikacji FTP. Większość z nich są to aplikacje darmowe, niewiele odbiegające, jeśli chodzi o zaawansowanie, od tych które sygnowane są przez znane firmy.
Protokół ten ma jednak wady i warto kilka z nich wymienić:
- loginy, hasła i zawartość plików nie są w żaden sposób zabezpieczone i można je przechwycić;
- nie jest sprawdzana integralność pliku po stronie klienta. Jeśli nastąpi przerwa w transferze pliku, odbiorca nie ma możliwości sprawdzenia, czy dany plik został ściągnięty w całości;
- podczas przesyłania nie jest zachowywana informacja o dacie modyfikacji pliku. Przesłanym plikom zostaje nadana nowa data – data przesyłu.
Brak zabezpieczenia podczas przesyłania plików nie jest problemem właściwym tylko dla protokołu FTP. Z tym samym problemem borykają się np. protokoły HTTP, SMTP. W tym miejscu z pomocą przychodzi SSL (Secure Socked Layer). Jest to kryptograficzny protokół zapewniający bezpieczną komunikację przez internet. Jak w takim razie sprawdzić, czy nasze połączenie z serwerem FTP lub witryną internetową jest szyfrowane? Otóż wystarczy spojrzeć na adres, z którym się łączymy.
Wiele serwerów FTP dopuszcza połączenie tzw. anonymous ftp – połączenie anonimowe. W takiej konfiguracji użytkownik nie potrzebuje posiadać konta założonego na serwerze. Nazwa użytkownika w takim rozwiązaniu jest przeważnie „anonymous” lub „ftp” i nie wymaga hasła. Czasami zdarza się, iż użytkownik jest proszony mimo wszystko o podanie swojego adresu e-mail jako hasła w celu identyfikacji.
Istnieje kilka sposobów przesyłania danych w sieci. Dwa najpopularniejsze to przesył binarny (zerojedynkowy) lub ASCII (znakowy). Różnice między tymi dwiema metodami są zasadnicze.
Kiedy plik przesyłany jest metodą ASCII, każda litera, numer, znak zostają przesłane przez podanie odpowiedniego kodu, tzw. kodu ASCII. Maszyna, która odbiera plik, zapisuje te kody w odpowiednim formacie charakterystycznym dla danej maszyny, tj. komputery uniksowe w formacie Unix, Macintoshe w formacie MAC. I tu pojawia się problem, gdyż mogą wystąpić pewne różnice w tłumaczeniu znaków między różnymi platformami. Może się okazać, że po otwarciu pliku zobaczymy niekoniecznie to, co autor w nim oryginalnie zamieścił. Metoda ta sprawdza się jedynie w przypadku, gdy przesyłamy pliki tekstowe (plan text).
Przesył metodą binarną wygląda inaczej. Wysyłająca maszyna wysyła każdy plik bit po bicie. Nie ma tym samym możliwości otrzymania innej zawartości pliku. Większość klientów FTP standardowo ma ustawiony przesył danych jako ASCII. Niektóre aplikacje klienckie próbują wykryć odpowiednią metodę, której mają użyć badając zawartość pliku. Najnowsze przeglądarki internetowe, jak również aplikacje do zarządzania plikami (np. Total Commander) mogą połączyć się z serwerem FTP, jednak mogą nie obsługiwać szyfrowania (FTPS). Dzięki takim programom jednak można zarządzać plikami na serwerze FTP w sposób podobny do zarządzania plikami na lokalnym komputerze. Połączenie z serwerem FTP przy użyciu przeglądarki internetowej odbywa się przez podanie adresu maszyny w formie:
ftp(s)://serwerftp.com.pl
Można również od razu opcjonalnie podać login i hasło:
ftp(s)://mojlogin:mojehaslo@serwerftp.com.pl
Niektóre przeglądarki umożliwiają tylko ściąganie danych z serwera FTP. Wysyłanie swoich plików nie jest obsługiwane. Dlatego najlepiej zaopatrzyć się w darmowy program, który pozwoli nam w pełni wykorzystać możliwości, jakie daje konto na serwerze FTP.
Do takich programów możemy zaliczyć narzędzie zarządzania plikami Total Commander. Oprócz wielu przydatnych funkcji, które ułatwiają użytkownikowi pracę na plikach, program ten ma wbudowanego klienta FTP.
Na zamieszczonym obok rysunku widzimy okienko konfiguracji połączenia z serwerem FTP. Oprócz wielu dodatkowych opcji, które oferuje nam program, nas jako użytkowników interesują przede wszystkim:
Sesja – pod taką nazwą będzie widoczne połączenie na naszej liście serwerów FTP
Nazwa hosta – adres serwera, z którym będziemy się łączyć
Użytkownik – przydzielony nam login
Hasło – przydzielone hasło
W większości przypadków podanie powyższych informacji jest w pełni wystarczające do poprawnego połączenia się z serwerem FTP.
Serwer FTP jest idealnym rozwiązaniem do przesyłania dużych plików, a z takimi mamy do czynienia w poligrafii. Próba wysłania nieskompresowanego zdjęcia w bardzo wysokiej rozdzielczości poprzez e-mail na pewno zakończy się fiaskiem. Spowodowane jest to m. in. ograniczeniem pojemności skrzynek pocztowych, jak również czasem potrzebnym na przesłanie takiej wiadomości. Zdarza się również, iż podczas odbioru/wysyłania wiadomości transfer zostanie zakłócony. Należy wtedy całą procedurę powtórzyć od nowa. W przypadku serwera FTP możliwe jest wznowienie ściągania/wysyłania w miejscu, w którym nastąpiła przerwa. Można oczywiście zapisać zdjęcia na płytach DVD i wysłać kurierem, ale płyta może nie dotrzeć do adresata z różnych nieprzewidzianych powodów lub nawet może zostać uszkodzona w transporcie. W ten sposób serwer FTP po raz kolejny udowadnia swoją wyższość nad innymi rozwiązaniami szybkiego dzielenia się plikami z użytkownikami sieci.
