Spotkanie z czeskš i słowackš typografiš

6 Dec 2016 14:45

16 grudnia 2005 roku w Muzeum Plakatu w Wilanowie otwarto wystawę zatytułowanš ăe-a-t: eksperyment i typografiaÓ. Prezentuje ona osišgnięcia czeskich i słowackich typografów z ostatnich dwudziestu lat. Pierwszš wersję wystawy pokazano w Brnie podczas Międzynarodowego Biennale Projektowania Graficznego w czerwcu 2004 roku. Wernisaż wystawy zgromadził publicznoœć nieprzypadkowš, profesjonalnie zainteresowanš tematem ekspozycji. Wœród goœci byli: Szymon Bojko Đ znawca i krytyk sztuki, nestor polskiej sceny graficznej; Jan Bokiewicz Đ wybitny grafik, projektant ksišżek i plakacista; Tomasz Kuczborski Đ grafik, specjalista od projektowania prasy; Adam Twardoch Đ polski delegat ATypI; Artur Frankowski Đ projektant pism i typograf; Jacek Mrowczyk Đ grafik, redaktor krakowskiego kwartalnika ă2+3DÓ oraz inni. Najliczniej jednak przybyli do Wilanowa młodzi entuzjaœci i adepci projektowania wydawniczego i DTP. Wœród nich znalazła się grupa uczestników Akademickiego Kursu Typografii odbywajšcego się obecnie w Warszawie, którzy przyjechali z różnych stron kraju. Krzepišco działa widok tak wielu młodych osób zainteresowanych projektowaniem typograficznym. Wszystkich przybyłych Đ wraz przedstawicielami czeskiej i słowackiej dyplomacji w Polsce Đ powitała ciepło i sympatycznie kurator Muzeum Plakatu Maria Kurpik, a następnie rolę gospodarzy przejęła dwójka autorów i komisarzy wystawy: Johanna Balus˙’kowa-BilŐak ze Słowacji i Alan Z‡ruba z Czech. Chętnie udzielali szczegółowych informacji o wystawie oraz wygłosili wspólnie Đ na galerii głównej sali Muzeum Đ dobrze zilustrowany i z zainteresowaniem odebrany wykład zatytułowany Meet E-A-T. Prelegenci przedstawili sylwetki czeskich i słowackich projektantów i mówili o ich najważniejszych dokonaniach. Na wystawie prezentowane sš rozmaite kroje pism: od dziełowych po tytułowe i akcydensowe, od klasycznych antykw po najbardziej ăodjazdoweÓ ksenotypy. W niektórych przypadkach pokazano też pewne etapy projektowania dokumentujšce technikę pracy oraz œcieżkę myœlowš liternika prowadzšcš do gotowego dzieła. Sporo przykładów ma charakter eksperymentalny. Sš one interesujšce jako pomysły i obiekty estetyczne, a jednoczeœnie mogš inspirować oglšdajšcych wystawę zawodowców-grafików. Dla większoœci krojów pism i ich rodzin przygotowano duże plansze obrazujšce skład podstawowymi odmianami krojów wraz z wyróżnieniami. Pokazano również inne przykłady zastosowania pism: dłuższe fragmenty tekstów o różnej strukturze, okładki, transparenty, afisze, loga itp. Układajš się one w charakterystyczny zestaw przykładowych form wizualnych pokazujšcych graficzne tendencje współczesnego Đ nie tylko czeskiego i słowackiego, ale wręcz europejskiego Đ projektowania. Można oglšdać współczeœnie dygitalizowane kroje pism autorstwa sędziwego Josefa TyŐfy czy też pisma Jana Solpery Đ projektanta starszego pokolenia i na przełomie lat 70. i 80. znanego twórcy zapomnianej już, a wielce oryginalnej klasyfikacji pism drukarskich. Wœród projektów wyróżniajš się jakoœciš pisma Frantis˙ka S˙torma Đ jednej z najjaœniejszych gwiazd europejskiej typografii, założyciela pracowni fontów Stormtype. Pokazano też kilka zestawów znaków i symboli projektowanych z myœlš o ich dygitalizacji i sporzšdzeniu fontów, m.in. Hexagon zaprojektowany przez Emila Drlic˙iaka Đ bardzo ciekawy zestaw znaków opartych na formie szeœciokšta, którego użycie przypomina budowanie plastra miodu. Nadaje się do komponowania ciekawych struktur graficznych, tła itp. poddruków. Na wystawie znajdujš się projekty, których nie ukończono lub nie wykonano im fontów. Większoœć pism i znaków znalazła się jednak w repertuarze znanych i mniej znanych producentów fontów komputerowych: Typotheque, Suitcasetype, Stormtype, FontShop, Emigre itp. Wystawie towarzyszy skromny, choć udany katalog anglojęzyczny We Want, You To Love Type autorstwa obojga komisarzy, zaprojektowany przez Johannę Balus˙’kowš, wydany przez Typotheque w Hadze. I choć drukowany w Holandii, to złożono go swojskimi krojami Fedra (Peter BilŐak) i Maiola (Veronika Burian). W sumie ekspozycja obejmuje ponad pięćdziesišt projektów czterdziestu czterech literników i typografów. Zanim trafiła do Warszawy, odwiedziła już Pragę, Brno, Hagę, Bratysławę, Cieszyn, Lublianę, a następnym przystankiem ma być ponoć Budapeszt. W pierwszej wersji wystawa obejmowała prace trzydziestu pięciu grafików. Impreza się więc rozrasta, bo taka właœnie była od poczštku koncepcja jej autorów. Ich ambicjš jest wydać obszernš publikację dokonań projektantów pochodzšcych z Czech i Słowacji, które pomimo rozłšczenia się w 1993 roku na dwa osobne państwa zachowujš kulturowš wspólnotę oraz œcisłe więzi zawodowe i towarzyskie w gronie artystów. Dotyczy to również osób, które losy rzuciły poza granice tych krajów: do USA, Szwajcarii, Holandii czy Anglii. Johanna Balus˙’kowa-BilŐak i Alan Z‡ruba nie sš osamotnieni w swym wystawienniczym przedsięwzięciu. Organizacyjnie i merytorycznie pomaga im grono osób Đ nie tylko ich rodaków. Przykład wystawy ăe-a-t: eksperyment i typografiaÓ uzmysławia nam, jak silne i zintegrowane jest œrodowisko twórców grafiki użytkowej naszych południowych sšsiadów. Mšdroœć tej wystawy nie polega wyłšcznie na prezentacji wartoœciowych pomysłów, ale głównie na umiejętnym promowaniu całej grupy twórców. Đ Popatrz Europo! Oto my. Jesteœmy wykształceni i profesjonalni. Oczekujemy uznania i współpracy! Wystawa ma swojš stronę internetowš: www.e-a-t.org, gdzie m.in. można obejrzeć kilkanaœcie zdjęć z ekspozycji i wernisażu w Muzeum Plakatu oraz bliżej zapoznać się z ideš objazdowej ekspozycji.