Opakowania, tak jak i media elektroniczne, w naszym codziennym życiu majš przynajmniej jedno zadanie Đ przekaz informacji. Obydwa media, w tym opakowanie jako obiektywny nonik informacji, służš przekazywaniu informacji dla klientów i użytkowników informacji. Można wyróżnić dwa ważne cele przekazu informacji: po pierwsze Đ dostarczenie klientowi poprzez okrelone media informacji na okrelony temat (np. charakterystyczna funkcja opakowania), po drugie Đ oferowanie dodatkowych informacji, które powinny spełniać funkcje reklamowe.
Co wspólnego majš opakowania i media elektroniczne? Sš ważnym nonikiem reklamy. Podšżajšc za ogólnymi trendami można zaobserwować, że udział reklamy w przekazach informacji wzrasta. Elektroniczny przepływ danych umożliwia optymalne przygotowanie informacji w przedmiotowej formie (np. wydrukowana reklama na opakowaniu) lub w postaci mediów elekronicznych, jak film czy telewizja. W przypadku informacji ważnš rolę odgrywajš kolory, dzięki którym funkcje przekazu informacji do odbiorcy sš dużo wyższe.
Naniesienie informacji na opakowanie wymaga jego zadrukowania w czasie procesu jego produkcji lub wczeniej.
Zmiany w produkcji opakowań
Produkcja opakowań tak jak inne procesy produkcyjne charakteryzuje się wysokim stopniem automatyzacji. Systematycznie rosnšca szybkoć produkcji przy malejšcych nakładach wymaga skrócenia czasu na zmianę zamówienia, który jest decydujšcym elementem obniżki kosztów. Równoczenie producenci opakowań muszš spełniać wymagania dotyczšce jakoci.
Oceniajšc wyglšd opakowań można stwierdzić różne zmiany. Poszukiwane sš kreatywne rozwišzania dotyczšce zastosowania materiału i konstrukcji opakowania. Przy tym przykłada się dużš wagę do zrozumiałej informacji na opakowaniu, bez przeładowania grafikš i w profesjonalnej jakoci.
Co to jest profesjonalna jakoć druku
Jakoć druku danego opakowania jest okrelana poprzez cel zastosowania i zwišzane z tym wymagania użytkownika.
Jakoć druku wynika z sumy wielu właciwoci, których okrelenie możliwe jest przez subiektywnš ocenę. Tym samym okrelenie jest trudne i powinno być przeprowadzane za pomocš technik pomiarowych.
Do właciwoci, które charakteryzujš jakoć wydrukowanego opakowania, należš:
Ľ wierne odwzorowanie wszystkich elementów (tekstu, grafiki, powierzchni, ilustracji),
Ľ wiernoć kolorystyczna (farby podstawowe i specjalne),
Ľ stopień uszlachetnienia (lakierowanie, tłoczenie, metaliczne farby pigmentowe, hologramy),
Ľ możliwoć obróbki (mechaniczne i termiczne właciwoci zadrukowanej powierzchni).
Z tego profilu cech jakoci wynikajš w czasie drukowania opakowań podstawowe problemy i pytania, jaki wpływ na wydrukowany produkt ma decyzja o zastosowaniu okrelonej techniki drukowania:
Ľ jakie istniejš możliwoci i granice przy drukowaniu wymagajšcych motywów z zastosowaniem farb specjalnych?
Ľ czy jest wymagane uszlachetnianie opakowania (wykrawanie, rowkowanie, tłoczenie, kaszerowanie)?
Ľ czy sš brane pod uwagę różne podłoża?
Ľ jak wpływa zadruk opakowania na jego recycling?
Ľ czy sš wymagane specjalne elementy zabezpieczeń?
Ľ czy istniejš specyficzne wymagania produktowe (np. opakowania na produkty żywnociowe)?
Techniki drukowania opakowań
Zadruk opakowań wykonywany jest tymi samymi klasycznymi technikami drukowania, którymi drukowane sš gazety, czasopisma, katalogi czy ksišżki. Ze względu na różnorodnoć zadrukowywanych podłoży występuje różne przenoszenie farby w stosunku do produktów klasycznych. Okrelenie ădrukowanie opakowańÓ obejmuje wszystkie techniki drukowania, którymi jest wykonywany zadruk materiałów opakowaniowych przed wytworzeniem rodka pakowania (np. pudełka, torebki) lub póniej. Możliwoci zastosowania techniki drukowania uzależnione sš od zastosowanego podłoża i w zasadzie przynajmniej dwie z nich spełniajš wymagania.
Jak wynika z tabeli 1, niektóre techniki sš dominujšce dla okrelonych rodzajów produktów, spełniajšc równoczenie rynkowe wymagania wysokiej jakoci.
W czasie, gdy tak zwane klasyczne techniki drukowania (typografia, wklęsłodruk, fleksografia, offset, sitodruk) nawzajem się przemieszczajš i uzupełniajš, druk cyfrowy (ink jet, elektrofotografia, termografia, magnetografia) wykazuje poważne ambicje, aby jednej lub drugiej technice ăwyrwaćÓ częć udziału w drukowaniu opakowań.
Co mogš techniki drukowania
Jakie właciwoci oferujš poszczególne technologie? Jak będš kalkulowane dšżenia do wysokiej jakoci w połšczeniu z optymalnymi kosztami?
Druk offsetowy od wielu lat wykazuje bardzo dobry poziom jakoci w stosunku do kosztów. Wysoki stopień automatyzacji maszyn drukujšcych z bardzo dobrymi możliwociami pomiarowo-kontrolnymi procesu drukowania ma wpływ na jakoć produktów; również duże znaczenie ma dalszy rozwój farb, form i podłoży drukowych. Bioršc pod uwagę prognozy w druku opakowań, offset traci swš czołowš pozycję na rzecz fleksografii, ale pozostaje cišgle na pozycji dominujšcej, jeli chodzi o rynek pudełek i drukowanie na blasze.
Fleksografia dzięki innowacyjnym rozwišzaniom we wszystkich zakresach drukowania osišga coraz wyższš pozycję; nie bez znaczenia sš też dobre wyniki w porównaniu kosztów i jakoci druku.
Doskonałoć tej techniki wynika z możliwoci zadrukowywania różnych podłoży i z nowej technologii CtP, która w dużym stopniu wpływa na jakoć druku. Zalety wynikajš również z możliwoci wykańczania po druku inline (uszlachetnianie zintegrowane z maszynš drukujšcš).
Technika ta, aby utrzymać tendencje wzrostowe, musi koncentrować się na punktach ciężkoci. W końcu nie tylko koszty mogš być języczkiem u wagi. Pomimo że technika wklęsłodrukowa jest w zasadzie bezkonkurencyjna, jeli chodzi o jakoć produktów, to koszty przygotowania cylindrów drukowych ostatnio zmniejszyły jej udział w rynku. Należy się spodziewać, że nowe technologie (grawerowanie laserowe, technika tulei) wykonania form drukowych pozwolš jej na wejcie w nowe (stare) obszary rynku.
Pozostałe techniki: sitodruk, druk typo, poredni druk typograficzny i druk tamponowy ze względu na swojš specyfikę będš spełniać również w przyszłoci wymagania rynku. Nadal pozostaje sprawš otwartš, jakš rolę do odegrania ma druk cyfrowy w konkurencji z technikami tradycyjnymi. Obecnie występujšce technicznie dojrzałe druk elektrofotograficzny i ink jet będš zapewne dalej się rozwijać. Można też przypuszczać, że będš postępować dalsza stabilizacja i zastosowanie druku cyfrowego na nietypowych materiałach, również w dšżeniu do indywidualizacji opakowań.
Wybrane trendy
Pudełka kartonowe w ostatnich latach przeszły zasadniczš ewolucję w sensie projektów i wyglšdu, wzrosły też wymagania co do jakoci druku. Wizualne oddziaływanie opakowania na klienta nabiera też większego znaczenia. Wrażliwoć ludzkiego oka na barwy i podstawowe wrażenia wynikajšce z oglšdania powierzchni opakowania wyznaczajš powodzenie produktu na współczesnym rynku. Jest to możliwe do zrealizowania przy zastosowaniu sprawdzonej techniki, która zapewnia nie tylko wysokš jakoć druku, ale również dodatkowe procesy inline, jak lakierowanie, tłoczenie i wykrawanie.
Duża zaleta druku offsetowego wynika z bardzo dobrej jakoci; kombinacja zespołu lakierujšcego przeniesionego z techniki fleksograficznej oraz kombinacja technik drukowania (druk hybrydowy) otwierajš również nowe możliwoci. Wysoki stopień uszlachetniania umożliwiajš wšskoformatowe maszyny fleksograficzne, które mogš nie tylko lakierować, ale również kaszerować, tłoczyć na goršco i wykrawać. W pojedynczych przypadkach dla okrelenia: drukować czy nie w technice flekso? decydujšce znaczenie majš koszty.
Opakowania giętkie. Udział opakowań giętkich w całym rynku opakowań jest wysoki i ze względu na szerokš gamę podłoży będzie wzrastał. Folie z tworzyw sztucznych i metalowe oraz łšczone muszš mieć zapewniony odpowiednio wysokiej jakoci nadruk. Tu również wymagane sš interesujšce motywy i dodatkowe barwy. Obok wysokiej jakoci odwzorowania motywu ważnš rolę odgrywajš wymagania bezpieczeństwa farb stosowanych na opakowania rodków spożywczych i odpornoć na cieranie przy dalszej obróbce. Ze względu na korzystne proporcje między cenš a jakociš Đ w przeciwieństwie do wklęsłodruku Đ technika fleksograficzna (zarówno maszyny z cylindrem centralnym, jak i zespoły szeregowe) zdobywa rynek.
Nowe rozwišzania we wklęsłodruku w zakresie cen form drukowych (technika tulei) mogš spowodować, że stare rynki zostanš przywrócone.
Tektura falista. Druk fleksograficzny jest dominujšcš technikš zadrukowywania wierzchniej warstwy tektury falistej przed jej wyprodukowaniem (tzw. preprint), natomiast w bezporednim druku (postprint) na cienkich tekturach nie jest to do końca jednoznaczne. Druk na grubszych tekturach pozostaje domenš fleksografii, natomiast cieńsze tektury (typu N, G lub F) z papierem powlekanym jako wierzchniš warstwš z powodzeniem mogš być zadrukowywane w technice offsetowej na pełno- i półformatowych maszynach. Jak to często bywa, o zastosowaniu techniki decydujš koszty.
Etykiety samoprzylepne. Etykieta samoprzylepna na opakowaniu odgrywa bardzo ważnš rolę: nie tylko przekazuje klientowi informację o zawartoci opakowania, ale spełnia również bardzo ważne funkcje reklamowe. Wymagania dotyczšce druku koncentrujš się na kolorystyce (szczególnie barw specjalnych) przy możliwie najwyższym nasyceniu barw i stabilnym odwzorowaniu obrazu. Techniki uszlachetniania sš w równym stopniu pożšdane, jak i szybkie przezbrajanie maszyny. Jak w żadnych innych produktach, w etykietach występuje duży udział farb UV. Kombinacja technik drukowania w celu uwypuklenia pewnych motywów etykiety prowadzi do konstrukcji maszyn hybrydowych o budowie modułowej. Czy zastosować maszynę hybrydowš, czy drukujšcš jednš technikš zależy od okrelonego zlecenia, jak również od możliwoci pokrycia kosztów farb specjalnych.
Druk fleksograficzny farbami UV na wšskoformatowych maszynach o budowie szeregowej jest dominujšcy i optymalny (stosunek jakoci do ceny) w produkcji etykiet w porównaniu z innymi technikami.
Druk cyfrowy. Zmienione wymagania stawiane opakowaniom odnonie do projektów, indywidualizacji produktów, małych nakładów przy sprzedaży testowej, wykonania wzorów dla nowych rozwišzań i wprowadzenie zmiennych dodatkowych informacji sš szansš dla zastosowania techniki druku cyfrowego. Jak duży będzie udział druku cyfrowego w drukowaniu opakowań, zależne jest od rozwoju rynku. Jeli zostanie utrzymany trend indywidualizacji produktów, to druk cyfrowy przy dalszej poprawie techniki będzie miał duże szanse
Na podstawie artykułu Ulrike Herzau-Gerhardt ăTechniken und Trends im VerpackungsdruckÓ z ăFlexo+Tief-DruckÓ nr 2/2002 opracował AO
