Wklęsłodruk redivivus!

6 Dec 2016 14:42

ZapowiedŸ redakcji Poligrafiki w marcowym wydaniu o podjęciu w szerszym niż dotychczas zakresie tematyki zwišzanej z technikš wklęsłodrukowš (oraz fleksograficznš) na pewno wzbudzi zainteresowanie adresatów. Sš nimi wydawcy, drukarze parajšcy się na co dzień problematykš publikacji i drukowania wklęsłego. O ile bowiem fleksografowie potrafili się zorganizować Đ majš aktywnie działajšce stowarzyszenie Đ o tyle wklęsłodrukarze działajš w dosobnieniu. Wpływa na to chyba przede wszystkim znikoma liczba zakładów wklęsłodru-kowych w porównaniu z drukarniami fleksograficznymi. Jak to się stało, że najstarsza Đ obok drukowania typograficznego Đ technika wklęsłodrukowa stała się w naszym kraju niemal niewidoczna? I co wpłynęło na to, iż ostatnio następuje swego rodzaju odrodzenie wklęsłodruku? Należy wspomnieć, iż tradycje druku wklęsłego sięgajš drugiej Rzeczpospolitej. W Warszawie przy ulicy Marszałkowskiej 3/5, w samym niemal centrum stolicy istniała wielka drukarnia wklęsłodrukowa. Produktami były wielobarwne tygodniki! Po wojnie tradycje przejšł koncern państwowy RSW Prasa uruchamiajšc dodatkowo drukarnię również w stolicy, przy ulicy Okopowej. Obecnie obydwie te drukarnie nie istniejš. Produkcję wielobarwnych czasopism przejšł w Polsce wielki niemiecki wydawca, H. Bauer uruchamiajšc przed kilkoma laty w Ciechanowie drukarnię wklęsłodrukowš. Drugš drukarniš w Polsce, stosujšcš technikę wklęsłodrukowš (oraz offsetowš) w produkcji prasowej, jest drukarnia Uniprom w Warszawie. Wzrastajšce wymagania jakoœciowe w zakresie produkcji opakowań spowodowały, iż technika wklęsłodrukowa wkroczyła w szerokim zakresie również na ten teren. Z powodzeniem konkuruje tu z technikš fleksograficznš, zwłaszcza w zadrukowywaniu opakowań giętkich tak na papierach, jak i foliach z tworzyw sztucznych. Zakłady opakowań w Kętach były pierwszš polskš drukarniš, która zastosowała technikę wklęsłodrukowš w produkcji opakowań. Dysponujš kompletnym wyposażeniem włšcznie z urzšdzeniami do produkcji form drukowych (jako jedna z niewielu drukarń w kraju). Kolejnš polskš drukarniš była podstołeczna firma Wodamex. Pojawiły się wkrótce na naszym rynku firmy z kapitałem zagranicznym, inwestujšc w technikę wklęsłodrukowš. Poczštkowo w Rogowcu firma Sharp-Hanmar (obecnie drukarnię tę przejšł austriacki koncern Teich), następnie drukarnię uruchomił inny koncern międzynarodowy Đ Cofinec. W Łodzi drukarnię wklęsłodrukowš uruchomił Rentsch (obecnie Amcor) produkujšcy opakowania na papierosy; również w Łodzi, w Drukarni Akcydensowej zainstalowana została jedna maszyna wklęsłodrukowa. Najnowszš inwestycjš w tym segmencie jest maszyna wklęsłodrukowa w Oławie (koło Wrocławia) uruchomiona w ubiegłym roku. Niewštpliwš ciekawostkš może być to, że w dostawach maszyn wklęsłodrukowych na rynek polski dominujš firmy włoskie (Cerutti, Rotomec) skutecznie konkurujšc z czołówkš niemieckich producentów (Windmšller-Hšlscher czy Fischer & Krecke). Stosowanie techniki wklęsłodrukowej nie ogranicza się jedynie do drukowania periodyków i opakowań. Dominujšcš rolę odgrywa ona również w drukowaniu wysokonakładowych katalogów reklamowych dla wielkich domów wysyłkowych. To na Zachodzie, u nas jeszcze nie... Kolejnym produktem wykonywanym za pomocš techniki wklęsłodrukowej sš tapety oraz np. pokrycia meblowe drewnopodobne. W jakim zakresie wyższoœć techniki wklęsłodrukowej pozwala jej wygrywać z konkurencyjnymi technikami? Dobre rezultaty jakoœciowe można uzyskać w tej technice zadrukowujšc tańsze gatunki podłoża, szczególnie papieru. Drugim atutem jest powtarzalnoœć jakoœciowa druku od pierwszej do ostatniej odbitki Đ wynika to z braku koniecznoœci utrzymywania równowagi woda-farba. Kolejny atut to ogromna wytrzymałoœć form drukowych w procesie drukowania. Miedziane cylindry z dodatkowym pokryciem z chromu umożliwiajš drukowanie z jednej formy największych nawet nakładów. Największš przeszkodš w szerokim stosowaniu techniki wklęsłodrukowej jest produkcja form drukowych. Tu wklęsłodruk przegrywa z innymi technikami przy drukowaniu niskich i œrednich nakładów. Również koszty wykonania formy drukowej sš dużo wyższe niż w pozostałych technikach. Wynika to z koniecznoœci dysponowania urzšdzeniami galwanicznymi, które sš kosztowne; sam czas nanoszenia warstw miedzi i chromu na stalowe cylindry jest długi. Zakład wykonujšcy formy drukowe musi posiadać odpowiedni zapas tych cylindrów oraz dysponować odpowiednimi możliwoœciami ich magazynowania. W tej sytuacji tylko niektóre duże drukarnie wklęsłodrukowe dysponujš kompleksowš przygotowalniš form drukowych. Inne, szczególnie drukujšce opakowania, muszš korzystać z usług wyspecjalizowanych zakładów, wykonujšcych te formy drukowe. Do niedawna formy wykonywane były za granicš, przeważnie w Niemczech. Sytuacja była złożona, droga transportu (w obydwu kierunkach) Đ długa i kosztowna. Rosnšca od kilku lat liczba instalacji maszyn wklęsłodrukowych w Polsce zachęciła kilku producentów zagranicznych do otwarcia swoich filii na terenie naszego kraju. Skróciło to okres transportu, obniżyło również koszty. Pierwszš firmš był Saueressig, kolejnš SŠchsische Walzengravur, następnie Wetzel i Janoschka uruchomiły produkcję w Polsce. Kolejnym elementem odrodzenia się wklęsłodruku był postęp techniczny, automatyzacja przebiegu produkcji form drukowych (grawerowanie zamiast żmudnej obróbki chemicznej). Niepoœledniš rolę odegrała w tym względzie firma DŠtwyler, producent urzšdzeń do obróbki cylindrów. Wielki wkład w rozwój wklęsłodruku wnieœli producenci farb dla tej techniki drukowania. Tu niezwykle ważne były problemy ekologii i bezpieczeństwo stosowania opakowań produktów spożywczych. Stosowane od poczštku farby oparte na węglowodorach aromatycznych (toluen, ksylen) nie mogły mieć zastosowania do produktów żywnoœciowych. Zastšpione zostały rozpuszczalnikami spirytusowymi. W jednym czy drugim przypadku były i sš konieczne specjalne zabezpieczenia przed wypuszczeniem oparów tych rozpuszczalników do atmosfery. Sš one bardzo kosztowne. Jednak wspomniane zalety stosowania techniki wklęsłodrukowej powodujš, iż po okresie stagnacji wraca ona na drogę rozwoju, jest konkurencyjna w stosunku do innych technik. Potwierdza to rosnšca liczba inwestycji na polskim rynku. Należy się spodziewać, że podjęcie przez redakcję Poligrafiki szeroko zakrojonej publicystyki na temat technik fleksograficznej oraz wklęsłodrukowej w dziale Fleksografia & wklęsłodruk znajdzie szeroki oddŸwięk w przedsiębiorstwach stosujšcych omawiane techniki drukowania. Wykorzystajš łamy naszego czasopisma producenci maszyn, urzšdzeń oraz materiałów dla tych technik (w szczególnoœci farb, papieru i kartonu, folii i tworzyw sztucznych). Przedstawiciele redakcji docierać będš do drukarń i wydawców, by uzyskać informacje na temat aktualnej sytuacji w przedsiębiorstwach branży flekso i wklęsłodrukowej.