W procesie drukowania offsetowego poza farbą bierze udział roztwór zwilżający. I tak jak farba ma za zadanie pokryć miejsca drukujące formy, tak miejsca, które nie powinny drukować, muszą być na formie pokryte roztworem zwilżającym. Jakość roztworu odgrywa ogromną rolę, tym bardziej, że podczas drukowania farba tworzy z wodą emulsję.
Wartość pH
Wartość pH to liczba bez miana, charakteryzująca stężenie jonów wodorowych znajdujących się w jakimś medium, czyli jego kwasowość.
Wartość pH (pondus hydrogenii) została po raz pierwszy zdefiniowana przez duńskiego biochemika Sörensena w 1909 roku jako „ujemny logarytm dziesiętny ze stężenia jonów wodorowych”: pH = – lg (H30+).
Funkcja logarytmiczna mówi, że zmiana wartości pH o jedną jednostkę odpowiada zmianie stężenia jonów równej współczynnikowi x 10.
Skala wartości pH to bezwymiarowy szereg liczbowy od 0 do 14. Zakres od 0 do 7 oznacza odczyn kwaśny, a od 7 do 14 odczyn zasadowy. Wartość pH 7 jest neutralna, oznacza roztwór obojętny.
Dla technologii drukowania offsetowego najkorzystniejszy zakres kwasowości to przedział między 4,8 a 5,3.
Oczywiście jest to przedział wartości zalecanych standardowo.
Coraz rzadziej jednak stosuje się roztwory zwilżające o wartości pH poniżej 5,0 z powodu malejącej ilości papierów o odczynie kwaśnym, a zwiększonej papierów produkowanych z udziałem węglanów wapnia.
Z drugiej strony niektóre drukarnie, szczególnie gazetowe, stosują także roztwory zwilżające o odczynie neutralnym lub wręcz zasadowym.
Zadaniem dodatku do roztworu zwilżającego jest doprowadzanie do i stabilizowanie pożądanej wartości pH roztworu, przy użyciu stałej ilości dodatku.
Wpływ na zmianę wartości pH w trakcie procesu drukowania mogą wywierać:
– niewłaściwe dozowanie dodatku do roztworu,
– nieodpowiednia twardość wody,
– niewłaściwa zawartość alkoholu izopropylowego,
– zanieczyszczenie roztworu zwilżającego.
Raz ustalona wartość pH powinna utrzymywać się na stałym poziomie i to w miarę możliwości niezależnie od czynników zewnętrznych. Dlatego też ważne jest, aby dodatek do roztworu zawierał wystarczającą ilość związków buforowych.
Pomiarów wartości pH można dokonywać na dwa sposoby:
– za pomocą papierków wskaźnikowych, które po zanurzeniu w roztworze zmieniają swój kolor. Błąd pomiaru buforowanych roztworów wynosi jednak często aż 0,5 jednostki pH i dlatego metoda ta służy do sprawdzania z grubsza kwasowości, a nie do dokładnych pomiarów;
– pH-metrem elektronicznym ze szklanymi elektrodami. Urządzenie takie pozwala na bardzo dokładne określenie wartości pH, również w przypadku roztworów buforowanych. Niezbędne jest jednak dokładne przestrzeganie zasad konserwacji i regularne kalibrowanie urządzenia. Elektrody powinno się co dwa lata wymieniać na nowe.
Każdy dodatek do roztworu zwilżającego musi zawierać system buforujący, zapobiegający wahaniom jakości roztworu i stabilizujący jego wartość pH podczas całego procesu drukowania.
System buforujący to roztwór, którego wartość pH zarówno po dodaniu mocnych kwasów lub zasad, jak i po rozcieńczeniu wodą zmienia się tylko w minimalnym zakresie.
Roztworami buforującymi są najczęściej wodne roztwory słabych kwasów lub mocnych zasad i ich odpowiednich soli.
Substancje zawarte w systemach buforujących powinny:
– rozpuszczać się w wodzie,
– wykazywać dobrą zdolność buforującą,
– być zdefiniowane chemicznie,
– nie działać korozyjnie na metale.
Receptura systemów buforujących musi być dobrana tak, aby podczas drukowania nie tworzyły one trudno rozpuszczalnych soli i nie parowały.
Ilość i jakość składników systemu buforującego można ocenić podczas pomiarów przewodności elektrycznej roztworu zwilżającego. cdn.
Artykuł sponsorowany
Fragment książki „Barwy druku. Offset arkuszowy”
Ewa Rajnsz
Fragment książki „Barwy druku. Offset arkuszowy”
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
