O tym, że społeczność tych, o których mowa w tytule, jest wciąż niemała, można się było przekonać podczas odbywających się w dniach 25-28 października br. w Krakowie Targów Książki. W 16. edycji tej imprezy uczestniczyło 562 wystawców, przez cztery dni blisko 34 000 zwiedzających mogło zdobyć autografy bez mała 500 autorów. Program składał się z niemal 800 godzin spotkań, warsztatów, dyskusji, paneli, pogadanek, seminariów. Zarówno przed Targami, jak i w trakcie ich trwania rekordy popularności bił fanpage Targów Książki na Facebooku: imprezę polubiło ponad 10 000 internautów.
Grzegorz Boguta, prof. Franciszek Ziejka i o. Leon Knabit zostali mianowani przez organizatorów Targów Książki w Krakowie ambasadorami tej imprezy. Mianowano też pisarkę Agnieszkę Lingas-Łoniewską, wybraną głosami fanów na Facebooku.
Prestiżową Nagrodę im. Jana Długosza i 30 tys. zł ufundowanych przez ministra kultury oraz Targi w Krakowie otrzymał prof. Andrzej Friszke za książkę „Czas KOR-u. Jacek Kuroń a geneza Solidarności” wydaną przez Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
W Konkursie na Książkę Edytorsko Doskonałą EDYCJA 2011/2012 nagroda główna przypadła Centrum Sztuki Współczesnej „Kronika” (Bytom) za „Raport Świetlicy Sztuki 2007-2011”. Nagrodę w kategorii „druk na papierze Munken” jury jednogłośnie przyznało Wydawnictwu Wytwórnia za książkę Iwony Chmielewskiej pt. „Kłopot”. Uroczyste wręczenie nagród wydawnictwom (certyfikaty uprawniające do bezpłatnego otrzymania palety dowolnego typu papieru z oferty firmy Arctic Paper oraz papieru Munken) i dyplomów twórcom publikacji miało miejsce pierwszego dnia Targów. Nagrodzone książki zaprezentował licznie zgromadzonym gościom Andrzej Tomaszewski (członek jury), certyfikaty wręczył prezes Arctic Paper Polska Michał Sawka, a dyplomy – red. naczelny magazynu „Wydawca” Andrzej Palacz.
Wśród wystawców tradycyjnie już swoje stoiska miały drukarnie związane z rynkiem książki. Uwagę przyciągało duże stoisko drukarni Abedik w kolorystyce biało-czerwonej z charakterystycznym elementem dekoracyjnym – czerwonymi parasolkami. Drukarnia pojawiła się na Targach po długoletniej nieobecności, a o słuszności tej decyzji świadczyło mnóstwo odwiedzających ją osób, które mogły m.in. zapoznać się z filmem obrazującym możliwości drukarni oraz wydawanym przez nią magazynem „Gutenberga 5” (to także krakowski adres Abedika). Firma szykuje się już – jak zapowiadała prezes Małgorzata Miśkiewicz – do przyszłorocznych obchodów 18-lecia. Nie zabrakło także innych krakowskich potentatów z dziedziny druku dziełowego takich jak drukarnia Skleniarz czy Drukarnia Wydawnicza występująca na wspólnym stoisku z Wydawnictwem MG Doroty Malinowskiej-Grupińskiej, a także drukarnia Alnus. Wzorem lat ubiegłych w gronie wystawców znalazły się drukarnie Opolgraf, Tolek, Sowa, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna Adam oraz drukarnie związane z wydawnictwami katolickimi takie jak: Bernardinum, Apostolicum, Drukarnia ss. Loretanek, drukarnia Wydawnictwa Diecezjalnego w Sandomierzu, drukarnia Św. Wojciecha. Spośród zagranicznych drukarń duże stoisko miała CPI Moravia Books, pojawiła się też drukarnia Graspo z czeskiego Zlina.
Bogatą ofertę uszlachetniania okładek książek prezentowała firma Follak. Jak zawsze wyróżniało się stoisko Wydawnictwa Artystycznego Kurtiak i Ley specjalizującego się w edycjach bibliofilskich drukowanych na nietypowych (np. czerpanych) papierach i artystycznie oprawianych w szlachetne materiały z zastosowaniem nowatorskich technik introligatorskich. Firma uzyskała w br. tytuł „Mikroprzedsiębiorcy Roku 2012”.
Spośród działających na polskim rynku firm papierniczych największe stoisko należało do firmy Antalis Poland, która określiła je mianem Strefy Book Design, czyli „przestrzeni, gdzie można porozmawiać o książce smakując aromatyczne gorące i zimne napoje.” Chętnych do takich rozmów nie zabrakło przez wszystkie dni targowe.
Firma Zing wprawdzie nie miała w tym roku własnego stoiska, co nie znaczy, że nie była obecna na Targach. Hostessy wręczały charakterystyczne pomarańczowe torebki z płytą CD zawierającą kalkulator wydawniczy mający na celu wykazanie ekonomicznych korzyści z zastosowania papierów wolumenowych oraz egzemplarze pierwszego numeru gazetki „Paper Café” przygotowanego specjalnie na Targi z publikacjami przedstawiającymi „dobre strony papieru”. Drugiego dnia Targów firmy Zing i Xerox zaprosiły grupę klientów na lunch do restauracji Wentzl na Rynku Głównym, dokąd goście zostali dowiezieni zabytkowym autobusem znanym powszechnie jako „ogórek”.
Po raz pierwszy na Targach Książki zaprezentował się koncern SCA promujący swój nowy papier GraphoInvent, przeznaczony m.in. do druku książek. Firma dotychczas znana była z oferty papierów gazetowych, jednakże – jak wyjaśniał Sebastian Matuszewski z SCA Graphic Paper Polska – trudna sytuacja na rynku prasowym była jednym z głównych powodów poszerzenia portfolio produktów.
Wśród imprez towarzyszących Targom bardzo interesujące były zwłaszcza dwa panele dyskusyjne. Pierwszy, zorganizowany przez Bibliotekę Analiz pod hasłem „Rynek książki – jak długo potrwa kryzys” był prowadzony przez Łukasza Gołębiewskiego i połączony z promocją kolejnego wydania dorocznej publikacji „Rynek książki w Polsce”. Z dyskusji wynikało, że można mówić już nie o kryzysie, ale – jak stwierdził Włodzimierz Albin, prezes wydawnictwa Wolters Kluwer i Polskiej Izby Książki – o zmianie modelu biznesowego. Okres dobrej koniunktury na książkę drukowaną minął, jak się wydaje, bezpowrotnie. Wprawdzie Andrzej Janicki jako reprezentant drukarzy zdecydowanie temu zaprzeczył twierdząc, że nie ma problemu z liczbą zleceń, ale z nieregularnością ich napływu, natomiast Andrzej Kosiński reprezentujący Empik mówił o nadprodukcji książek (w Polsce wydaje się rocznie 30 tys. tytułów), z czego wynika także niski poziom edytorski i merytoryczny wielu z nich i co wpływa na trudności ze sprzedażą skutkujące przecenami i wpływające na ogólny brak gotówki na rynku książek (znane wszystkim zatory płatnicze). W konkluzji stwierdzono, że wprawdzie zniknięcie książki papierowej nie nastąpi w ciągu najbliższych kilku lat, jednak niezbędne są zmiany w całej branży wydawniczej.
Drugi panel, którego organizatorami byli magazyn „Wydawca” i Sekcja Poligrafów SIMP, skupił się na próbie porównania książki papierowej i elektronicznej. Dyskusję prowadził Andrzej Palacz, redaktor naczelny „Wydawcy”, a uczestniczyli w niej: Sonia Draga – właścicielka wydawnictwa, prezes Opolgrafu Mirosław Szewczyk, typograf Andrzej Tomaszewski oraz przedstawiciele wydawców
e-booków i publikacji internetowych takich jak Young Digital Poland, 7bulls. com i Prekursor.
W dyskusji przedstawiano min. sposoby uatrakcyjnienia książek papierowych z użyciem nowych technik, przypominano słowa Umberto Eco, że książka jest wynalazkiem na miarę koła w rozwoju cywilizacji i jako taka nie może przestać istnieć niezależnie od formy, podkreślano trudności w sferze marketingu książek elektronicznych (wszystkie mają taką samą postać), zwracano uwagę na fakt, że młodzież wcale nie korzysta wyłącznie z tabletów, czytników i Internetu, lecz sięga także po wersje papierowe, jakkolwiek nie zabrakło głosów optujących za tym, że książki drukowane przetrwają wyłącznie w postaci wydań luksusowych.
17. edycja Targów Książki w Krakowie odbędzie się w dniach 24-27 października 2013 roku. Jednakże już wiosną ruszy budowa nowej siedziby Targów w Krakowie – Międzynarodowego Centrum Targowo-Kongresowego EXPO Kraków o powierzchni 13 tys. m2. Cieszę się, że już w 2014 roku będziemy mogli zaprosić do nowego obiektu, który wyeliminuje wszelkie niedogodności i sprawi, że Targi Książki w Krakowie jeszcze mocniej zaznaczą swoją obecność nie tylko w Polsce, ale i Europie – zapowiada Grażyna Grabowska, prezes Targów w Krakowie. IZ
