„Leksykon oprawoznawczy”

27 lip 2023 09:42

To jedna z tegorocznych nowości na rynku wydawniczym wartych odnotowania. Autorami tego pod wieloma względami pionierskiego kompendium są Elżbieta Pokorzyńska, Małgorzata Pronobis-Brzezińska i Arkadiusz Wagner. Wydawcą „Leksykonu” jest Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

Książka liczy 480 stron i jest bogato ilustrowana. Projekt okładki i projekt graficzny to dzieło Tomasza Jurka.

Jak informuje wydawca na swojej stronie (www.wydawnictwo.ukw.edu.pl), nadrzędnym celem autorów było uporządkowanie i zebranie w jednym miejscu terminologii oprawoznawczej, dotyczącej wytworów takich rzemiosł, jak introligatorstwo, złotnictwo i papiernictwo, a w mniejszym stopniu też garbarstwo czy stolarstwo. W publikacji pominięto natomiast problematykę introligatorstwa przemysłowego.

Rezultatem prac stała się księga zawierająca blisko 900 haseł opracowanych w oparciu o indywidualne analizy, konsultacje z gronem specjalistów oraz studia nad fachową literaturą.

Niezwykle ważnym elementem „Leksykonu” są fotografie prezentujące dzieła introligatorskie i ich detale, a także narzędzia, materiały i czynności introligatorskie. Zdjęcia te pochodzą z archiwów współautorów publikacji bądź też zostały użyczone przez biblioteki, muzea i prywatnych właścicieli. Materiał ilustracyjny uzupełniają rysunki poglądowe wykonane specjalnie na potrzeby „Leksykonu”. W efekcie zawiera on kilkaset ilustracji, z których zdecydowana większość nie była dotychczas nigdzie prezentowana.

We wstępie do „Leksykonu” czytamy: W polskich bibliotekach, archiwach, muzeach i kolekcjach prywatnych znajduje się ogromna, choć niezwykle trudna do oszacowania, liczba woluminów w rzemieślniczych oprawach książkowych. (…) Jak dotąd nie stworzono leksykonu pojęć niezbędnych zarówno w rudymentarnym opisie dzieł introligatorskich, jak też pogłębionych analizach materiałowo-techniczno-zdobniczych. (…) Środowiska polskich badaczy książki, konserwatorów, introligatorów czy też bibliofilów od lat domagały się stworzenia słownika tegumentologicznego. (…)

Wobec powyższego, troje badaczy reprezentujących trzy różne perspektywy naukowe (bibliologiczną, konserwatorską i historyczno-artystyczną), wzbogacone praktyką introligatorską dwóch współautorek, zdecydowało się zrealizować par excellence interdyscyplinarny projekt badawczy, którego efektem miał być takiż leksykon. Nadrzędnym celem współautorów Leksykonu było uporządkowanie i zebranie w jednym miejscu terminologii oprawoznawczej, dotyczącej wytworów takich rzemiosł, jak introligatorstwo, złotnictwo i papiernictwo, a w mniejszym stopniu też garbarstwo, mosiężnictwo (a ściślej wyrób okuć i zapięć metalowych) czy stolarstwo. W niniejszej publikacji pominięto zaś rozległą i skomplikowaną problematykę introligatorstwa przemysłowego, w tym produkcji papierowych okładek, z wyjątkiem zagadnień niezbędnych dla zrozumienia zjawisk w rzemiośle introligatorskim. (…)

Rezultatem prac stała się niniejsza publikacja, zawierająca blisko 900 haseł opracowanych w oparciu o indywidualne analizy, konsultacje z gronem specjalistów oraz studia nad fachową literaturą. Warto w tym miejscu nadmienić, że bibliografia uwzględniona w Leksykonie objęła ponad 800 pozycji polsko- i obcojęzycznych. (…)

Pozycja z pewnością warta polecenia nie tylko osobom zajmującym się zawodowo introligatorstwem (grono to jest coraz mniej liczne), ale także pasjonatom tej trudnej sztuki.

Opracowano na podstawie informacji wydawcy