Każdy, kto zamawiał ulotki w drugim kwartale 2023 roku, po raz kolejny odczuł wzrost cen. Między kwietniem a czerwcem tego roku wzrosły średnie ceny druku online w przypadku tradycyjnego produktu poligraficznego. W przypadku niektórych producentów wzrost był nawet dwucyfrowy. Podobny trend zaobserwowano w koszyku zakupowym: po pierwszym spadku cen pod koniec pierwszego kwartału, w kolejnych miesiącach ceny ponownie nieznacznie wzrosły. Dane są oparte na aktualnym wskaźniku ZOPI (Zipcon Online Print Price Index), indeksie cen, który obrazuje, jak zmieniają się ceny towarów i usług w koszyku towarów na rynku niemieckim.
Za pomocą Zipcon Online Print Price Index, w skrócie ZOPI, firma konsultingowa Zipcon Consulting z siedzibą w Essen opracowała barometr trendów, który bada zmiany cen na rynku druku online. W tym celu powstały dwa klastry: jeden dotyczy standardowego zamówienia na 10 000 ulotek w formacie DIN A5, a drugi klaster koncentruje się na koszyku, który oprócz ulotek zawiera broszury i wizytówki. Ceny w tym badaniu są rejestrowane co tydzień. Na tej podstawie Zipcon wylicza wartości średnie dla każdego miesiąca i prezentuje procentową zmianę w stosunku do wartości indeksu. ZOPI odzwierciedla zmiany cen w druku online na przestrzeni badanego okresu i umieszcza je w kontekście rozwoju sytuacji na rynku. Szczegółowy przegląd i interpretacja danych przedstawiane są co kwartał.
Drukarnie internetowe cierpią z powodu obecnego spadku konsumpcji w wyniku wysokiej inflacji – obecnie odnotowują mniej zamówień we wszystkich obszarach biznesu. Jak wynika z ostatniego badania, w obu kategoriach produktowych nie pojawił się ani jeden producent, który obniżył ceny w stosunku do marca 2023 r. Wynika to nie tylko z sytuacji dotyczącej surowców; ceny papierów graficznych spadły w drugim kwartale, natomiast ceny energii pozostały wysokie mimo spowolnienia trendu wzrostowego.
Ogólne warunki ekonomiczne
Ogólna sytuacja gospodarcza w Niemczech nie zmieniła się znacząco w porównaniu z pierwszym kwartałem br. Dopiero w czerwcu ifo Institute (niemiecki instytut, który prowadzi badania rynku i pomaga w kształtowaniu debaty na temat polityki gospodarczej w Niemczech i Europie) obniżył prognozę dla niemieckiej produkcji gospodarczej w bieżącym roku. Na najbliższe miesiące instytut przewiduje spadek o 0,4 proc., ale spodziewa się też niewielkiego wzrostu o 1,5 proc. w przyszłym roku. Niemiecka gospodarka bardzo powoli wychodzi z recesji – skomentował szef działu badań ekonomicznych ifo, Timo Wollmershäuser. Wynika to między innymi z inflacji i powściągliwości zachowań konsumenckich oraz inwestycyjnych.
Jak podaje Federalny Urząd Statystyczny, po tym, jak ogólna stopa inflacji w styczniu i lutym br. utrzymywała się na rekordowym poziomie z listopada 2022 r. i wyniosła +8,7 proc., spadała przez trzy kolejne miesiące: w marcu (+7,4 proc.), kwietniu (+7,2 proc.) i maju (+6,1 proc.), a w czerwcu 2023 r. ponownie wzrosła do poziomu +6,4 proc.
Z kolei w przypadku produktów energetycznych obserwowany od marca wzrost cen poniżej średniej utrzymywał się w czerwcu ze względu na efekt z poprzedniego roku. Ceny produktów energetycznych na koniec II kwartału były o 3,0 proc. wyższe niż w tym samym miesiącu rok wcześniej. Szczególnie silnie wzrosły rok do roku ceny paliw stałych i gazu ziemnego o odpowiednio +26,6 proc. i +20,8 proc. Ceny energii elektrycznej również wzrosły w ponadprzeciętnym tempie (+10,5 proc.). Z kolei ceny produktów ropopochodnych były korzystniejsze (-12,8 proc.), zwłaszcza lekkiego oleju opałowego (-36,5 proc.) i paliw.
Klimat w branży poligraficznej
Jak wynika z danych opublikowanych przez Niemiecką Federację Przemysłu Poligraficznego i Mediów (BVDM) dotyczących przedsiębiorstw z branży poligraficznej i medialnej, ich sytuacja jest nadal oceniana lepiej niż w drugiej połowie 2022 r., chociaż optymizm jest już nieco mniejszy niż trzy miesiące wcześniej. W porównaniu z marcem (a także czerwcem ub.r.) najbardziej spadły oceny sytuacji biznesowej: w czerwcu około 57 proc. ankietowanych liderów biznesu oceniło swój aktualny portfel zamówień jako „zbyt mały”, 42 proc. jako wystarczający, a tylko około 1 proc. jako dobry. Także tutaj przyczyną spadku popytu jest utrzymująca się wysoka inflacja i wynikająca z niej stagnacja w zachowaniach inwestycyjnych niemieckich firm, co odbija się również na wydatkach na drukowane materiały reklamowe i informacyjne.
Podobnie jak drukarnie internetowe, z powodu spadku konsumpcji cierpi branża e-commerce. To, że nie tylko firmy wstrzymują się i wahają przed inwestowaniem, ale także pogarszają się nastroje konsumentów, pokazują również najnowsze dane internetowej sprzedaży towarów podane przez Niemieckie Stowarzyszenie Handlu Elektronicznego i Sprzedaży na Odległość (Bundesverband E-Commerce und Versandhandel Deutschland).
Od początku kwietnia do końca czerwca sprzedaż spadła o 12,2 proc. do poziomu 19,17 mld euro. Patrząc na całe pierwsze półrocze 2023 r., skumulowana sprzedaż za połowę roku (I kw. + II kw.) okazała się nawet o około 13,7 proc. niższa w porównaniu z 2022 r. Mimo że wynik utrzymuje się nadal znacznie powyżej wartości z sześciu miesięcy przed wybuchem pandemii koronawirusa, obecna krzywa rozwoju zmierza w dół. Firmy z branży druku internetowego silnie odczuwają trend spadkowy, ponieważ odnotowują znacznie mniej zamówień niż w porównawczych okresach z lat 2018-2022.
Ceny papieru nieznacznie spadają
Według informacji Statista, dostawcy danych rynkowych i konsumenckich, ceny papieru nadal spadają, ale wydaje się, że nie ma to większego znaczenia dla całościowego obrazu rynku. Na początku kryzysu papierniczego firmy z branży druku internetowego utrzymywały swoje ceny na stałym poziomie przez wiele miesięcy pomimo gwałtownego wzrostu kosztów, a podwyżki przenosiły na klientów dopiero na późniejszym etapie. Obecnie, mimo spadających cen papieru, ceny ulotek utrzymują się na wysokim poziomie, co świadczy o tym, że firmy od dawna znajdują się pod presją.
Szczegółowa analiza rynku ulotek
W grupie produktów typu ulotki indeks ZOPI bierze pod uwagę między innymi drukarnie: Vistaprint, Wir-machen-Druck, Unitedprint/print24, Onlineprinters, Flyeralarm, Saxoprint, Onlinedrucken, Redprintgroup i source-e. Wszystkie firmy biorące udział w badaniu poproszono o wydrukowanie 10 000 ulotek w formacie DIN A5, zadrukowanie ich w czterech kolorach obustronnie na papierze błyszczącym 135 g. Średni poziom cen dla tego zamówienia osiągnął najwyższy wskaźnik w listopadzie 2022 r., a potem wzrósł jeszcze w czerwcu 2023 r. do poziomu +38,13 proc.
W szczegółowej analizie obraz jest, jak zawsze, bardziej zróżnicowany: podczas gdy Unitedprint/print24 z +87,65 proc. w czerwcu ponownie odnotował największy dotychczas wzrost cen w porównaniu z wartością indeksu z lata 2020 r. (marzec: +65,50%), Vistaprint z -2,80 proc. po raz drugi odnotował największe odchylenie w dół od wartości indeksu (marzec: -5,43 proc.), mimo że tutaj ceny również nieznacznie wzrosły od marca. Pomiędzy maksymalnym odchyleniem w górę i w dół od wartości indeksu pozostali dostawcy w czerwcu 2023 r. uszeregowali się następująco: source-e +50,59 proc. (marzec: +50,59), Saxoprint +48,96 proc. (marzec: +35,33 proc.), Onlineprinters +37,67 proc. (marzec: +36,99 proc.), Redprintgroup +34,70 proc. (marzec: +34,70 proc.) i Wir-machen-Druck +34,28 proc. (marzec: +34,28 proc.).
Poniżej średniej ceny w tej grupie produktów, pomimo niewielkich wzrostów cen w niektórych przypadkach, znalazły się Onlinedrucken +29,13 proc. (marzec: +27,84 proc.), Flyeralarm +22,97 proc. (marzec: +19,20 proc.) i Vistaprint -2,80 proc. (marzec: -5,43 proc.). Zmiany cen dla 10 000 ulotek wyniosły +5 proc. dla Primus-Print (bez zmian od marca), +1,97 proc. dla druckdiscount24 (również bez zmian względem marca) oraz -0,31 proc. dla Printkit (marzec: -0,79 proc.). Największe skoki cen w porównaniu z marcem tego roku odnotowały Unitedprint/print24 +22,15 punktu procentowego oraz Saxoprint +13,63 punktu procentowego.
Przyspieszają ceny w koszyku
Podobnie jak ceny zamówienia na 10 000 ulotek, zmieniły się również ceny całego koszyka ZOPI. Tutaj średnia zmiana w stosunku do pierwszego badania w listopadzie 2020 r. wyniosła w czerwcu 2023 r. +24,94 proc. W marcu wartość ta nadal wynosiła +23,46 proc. Oprócz 10 000 ulotek w formacie DIN A5, w koszyku ZOPI znajdują się również broszury (32 strony, DIN A4, szyte, zadrukowane obustronnie) oraz wizytówki (4/4 kolorowe, bez wykończenia). Do tego klastra produktów brane są pod uwagę następujące firmy: Wir-machen-druck, Unitedprint/print24, Onlineprinters, Flyeralarm, Saxoprint, Onlinedrucken, Redprintgroup oraz druckdiscount24, Printkit i Primus-Print.
Ze szczegółowej analizy wyłania się następujący obraz: największe procentowe odchylenie w górę od wartości wyjściowej odnotowano dla Unitedprint/print24, natomiast Flyeralarm (+2,65 proc) naliczył podobne ceny w czerwcu 2023 r., jak w listopadzie 2020 r. Ponownie nie było dostawcy, który obniżył ceny w porównaniu do marca. Wręcz przeciwnie, sześciu na dziesięciu dostawców skalkulowało wyższe ceny. W porównaniu z marcem ceny Redprintgroup (+10,92 proc.), druckdiscount24 (+8,83 proc.) i Primus-Print (+4,98 proc.) pozostały w czerwcu na niezmienionym poziomie.
Dalsze perspektywy
Zdaniem agencji badawczych sytuacja gospodarcza w Niemczech w branży druku online pozostanie niestabilna w nadchodzących miesiącach. Niepewność w łańcuchach dostaw oraz kosztach surowców i energii będzie towarzyszyła firmom przez niedający się jeszcze przewidzieć okres. Do tego dochodzą zauważalne obecnie ograniczenie popytu konsumenckiego i ponowna podwyżka stóp procentowych przez Europejski Bank Centralny, co z jednej strony cieszy prywatnych oszczędzających, ale jednocześnie po raz kolejny sprawia, że inwestycje stają się droższe dla firm.
W tym kontekście drukarniom, a zwłaszcza dostawcom usług druku online, nadal zaleca się uważne obserwowanie rozwoju sytuacji na rynkach i elastyczne reagowanie na zmiany. Potrzeba cierpliwości, mądrych decyzji i przemyślanego marketingu, aby firma i jej usługi zostały w ogóle zauważone przez nabywców.
Opracowano na podstawie informacji agencji ZIPCON Consulting
Alfa-Print Sp. z o.o.
ul. Świętokrzyska 14A
00-050 Warszawa
