W tym roku przypada 30. rocznica wypromowania dla przemysłu poligraficznego pierwszego absolwenta Wydziału Mechanicznego Politechniki Łódzkiej, który otrzymał dyplom inżyniera mechanika w zakresie budowy i eksploatacji maszyn poligraficznych.
Był nim inż. Ziemowit Małecki, od wielu lat pełnišcy funkcję zastępcy dyrektora ds. technicznych w Zakładzie Maszyn Introligatorskich Introma w Łodzi. Jest zatem jubileuszowa okazja, by opisać historię i dynamiczny w ostatnich latach rozwój kształcenia poligrafów na Politechnice Łódzkiej, które na przestrzeni przeszło 30 już lat stało się jednym z najbardziej atrakcyjnych kierunków studiów na tej uczelni.
Poligrafiš interesowali się papiernicy na Politechnice Łódzkiej już od lat, z racji choćby przeznaczenia papierów drukowych i koniecznoci badania ich drukownoci i zadrukowalnoci. Prace te z czasem wyszły poza papiery drukowe, bowiem coraz częciej trzeba było zadrukowywać także opakowania. Prace badawczo-rozwojowe w tym zakresie, inspirowane potrzebš ulepszania właciwoci drukowych papierów i dostosowywania ich zwłaszcza do nowych technik drukowania, były prowadzone pierwotnie w działajšcej od 1946 r. na Wydziale Mechanicznym Katedrze Papiernictwa i Maszyn Papierniczych oraz w powołanej na Wydziale Chemicznym we wczesnych latach pięćdziesištych Katedrze Technologii Celulozy i Papieru. Obie te katedry zostały w 1970 r. połšczone w międzywydziałowy Instytut Papiernictwa i Maszyn Papierniczych.
Systematyczne kształcenie poligrafów na Politechnice Łódzkiej zaczęło się dopiero po podjęciu w 1969 r. pracy na uczelni Kazimierza Stępniewskiego, który wczeniej pracował kolejno w: Wojskowej Drukarni w Łodzi, Zjednoczeniu Przemysłu Poligraficznego w Warszawie, Zakładach Remontu Maszyn Poligraficznych w Łodzi, a od roku 1966 Đ w Zespole Szkół Papierniczo-Poligraficznych w Łodzi. W roku 1973 obronił on pracę doktorskš, a w 1977 r. został powołany na stanowisko docenta i objšł kierownictwo nowo utworzonej Pracowni (póniej Zakładu) Maszyn Poligraficznych w międzywydziałowym Instytucie Papiernictwa i Maszyn Papierniczych PŁ. To pod jego kierunkiem wykształciło się wielu inżynierów i magistrów inżynierów, specjalistów w zakresie budowy i eksploatacji maszyn poligraficznych. Byli wród nich tacy znani obecnie, zasłużeni dla polskiego przemysłu poligraficznego pracownicy, jak: Józef Grancow, Andrzej Grzybowski, Zbigniew Rybiński, Jerzy Jakucewicz, Tadeusz Zagórski. Niektórzy z nich zostali pierwszymi pracownikami Pracowni Maszyn Poligraficznych, a następnie Zakładu Maszyn Poligraficznych, i kształcili studentów Wydziału Mechanicznego w ramach specjalizacji Budowa i Eksploatacja Maszyn Poligraficznych.
Z inicjatywš utworzenia w Politechnice Łódzkiej studiów poligraficznych w zakresie budowy i eksploatacji maszyn poligraficznych wystšpiło prezydium zarzšdu Oddziału Łódzkiego Sekcji Poligrafów SIMP w maju 1972 roku na naradzie dotyczšcej potrzeb kadrowych w zakładach poligraficznych Okręgu Łódzkiego Đ drugiego w kraju co do wielkoci orodka poligraficznego.
W naradzie uczestniczyli m.in. z ramienia Sekcji Poligrafów: K. Stępniewski Đ przewodniczšcy Oddziału Łódzkiego, M. Gardy Đ wiceprzewodniczšcy, F. Jeżyński Đ sekretarz, L. Cichocki Đ przewodniczšcy ZG Sekcji Poligrafów, będšcy również naczelnikiem Wydziału Postępu Technicznego w Zjednoczeniu Przemysłu Poligraficznego, dyrektorzy zakładów poligraficznych oraz przedstawiciele szkolnictwa poligraficznego w osobach prof. Felicjana Pištkowskiego Đ dyrektora Instytutu Poligrafii Politechniki Warszawskiej i doc. dr. inż. Karola Hausmana Đ prodziekana Wydziału Mechanicznego PŁ.
Na naradzie podjęto jednomylnš decyzję o wystšpieniu do władz Politechniki Łódzkiej, za porednictwem Zjednoczenia Przemysłu Poligraficznego w Warszawie, w sprawie wyrażenia zgody na uruchomienie kierunku dyplomowania Maszyny Poligraficzne, w ramach istniejšcej specjalnoci Maszyny Papiernicze. Władze uczelni oraz Wydziału Mechanicznego ustosunkowały się przychylnie do propozycji Zjednoczenia Przemysłu Poligraficznego. W latach 1980-81 Pracownia Maszyn Poligraficznych została przekształcona w Zespół Naukowo-Badawczy w ramach Instytutu Papiernictwa i Maszyn Papierniczych PŁ, którym kierował Đ do momentu przejcia w 1996 roku na emeryturę Đ doc. K. Stępniewski. Od roku 1974 do 1996 specjalnoć Maszyny Poligraficzne ukończyło, na studiach dziennych i wieczorowych oraz typu college, prawie 100 absolwentów, którzy pracowali i pracujš w znacznej większoci w branży poligraficznej, szkolnictwie oraz innych placówkach i własnych drukarniach. Opiekunami ich prac dyplomowych byli również: dr inż. Tadeusz Zieliński, dr inż. Maciej Salski, doc. dr inż. Henryk Godlewski, dr inż. Jerzy Petriaszwili i dr inż. Krzysztof Stępień.
Studenci Wydziału Chemicznego mieli natomiast możliwoć wykonywania prac dyplomowych z zakresu poligrafii pierwotnie w ramach kierunku dyplomowania Technologia Przetwórstwa Papierniczego. Z czasem potrzeby rynku i możliwoci Instytutu skłoniły do podniesienia rangi kształcenia poligraficznego w ramach poszerzonej specjalnoci, która przybrała nazwę Chemia i Technologia Celulozy, Papieru i Poligrafii. Ogromny udział w prowadzeniu zajęć i prac dyplomowych z zakresu technologii poligrafii mieli dr inż. Józef Dšbrowski, a następnie dr inż. Marek Kryczka.
W czerwcu 1998 roku, z inicjatywy Instytutu, przy poparciu władz Politechniki Łódzkiej, Urzędu Miasta Łodzi oraz przemysłu, Rada Główna Szkolnictwa Wyższego ustanowiła nowy, unikatowy kierunek studiów pod nazwš Papiernictwo i Poligrafia. Już w roku akademickim 1998/99 został on uruchomiony na Wydziale Mechanicznym Politechniki Łódzkiej, a następnie, w roku 2000, także na Wydziale Chemicznym. Ustabilizowało to i podniosło rangę kształcenia papierników i poligrafów w Politechnice Łódzkiej. Słusznoć tych działań potwierdzajš atrakcyjne oferty pracy czekajšce na pierwszych absolwentów nowego kierunku, którzy opucili mury uczelni w ubiegłym roku.
Program 5-letnich studiów magisterskich na kierunku Papiernictwo i Poligrafia jest nowoczesny, został przygotowany w systemie punktowym, co umożliwia studentom zdobywanie wiedzy również na innych uczelniach, w tym zagranicznych. Głównym celem kształcenia na tym kierunku jest przygotowanie absolwenta do kierowania współczesnymi procesami wytwórczymi w zakresie technologii oraz maszyn i urzšdzeń, ich projektowania i rozwijania, a także do zarzšdzania zasobami ludzkimi w przemyle papierniczym, poligraficznym i branżach pokrewnych. Studia przygotowujš też do prowadzenia badań naukowych w tym obszarze lub pracy na własny rachunek.
W 1999 roku Instytut Papiernictwa i Maszyn Papierniczych przeszedł reorganizację i zmienił nazwę na Instytut Papiernictwa i Poligrafii, stosownie do nowych wyzwań zwišzanych z kierunkiem studiów i rozwoju kadry naukowo-dydaktycznej. Kadrę tę tworzš obecnie: prof dr hab. Nikola Luckiv z Akademii Drukarstwa we Lwowie, dr inż. Marek Kryczka, dr inż. Svetłana Khadzinova z Akademii Drukarstwa we Lwowie, dr inż. Janina Leks-Stępień i dr inż. Krzysztof Stępień.
Artykuł został opublikowany w kwietniowym numerze ăPrzeglšdu Papierniczego"
