Relacje prasowe oraz wydarzenia roku 2002 dowodzš, że w dziedzinie urzšdzeń CtP mamy do czynienia z trzema dojrzałymi technologiami: termicznš, fioletowš i ultrafioletowš.
I wszyscy wydajš się być zgodni co do tego, że najwyższš jakoć, stabilnoć, nakład z płyty i komfort w zakresie dostępnoci oraz zamiennoci materiałów gwarantuje technologia termiczna 830 nm. Dla rastrów stochastycznych i hybrydowych nie ma lepszej. Jeli chodzi o urzšdzenia, to technologia z użyciem laserów fioletowych też jest niezła, jednakże zbyt uboga oferta ăpłytowaÓ budzi wiele wštpliwoci. Z punktu widzenia kosztów najtańsze w eksploatacji jest cyfrowe nawietlanie płyt tradycyjnych za pomocš wiatła UV. Płyty termiczne oraz wiatła widzialnego nadal sš droższe niż tradycyjne: w końcu roku 2002 w przybliżeniu 1 metr kwadratowy płyty CtP kosztował mniej więcej tyle samo co suma kosztów filmu i płyty tradycyjnej wraz z chemiš dla obu materiałów.
Do niedawna obowišzywała następujšca reguła: urzšdzenia z laserami fioletowymi sš tańsze od termicznych, ponieważ koszt produkcji bębna wewnętrznego współpracujšcego z jednym laserem jest niższy niż bębna zewnętrznego z wieloma laserami. Od padziernika 2002 jest inaczej: podczas targów GRAPH EXPO w Chicago zaprezentowane zostały dwa nowe tanie termiczne CtP (B2 i B1). Ich cena jest atrakcyjna m.in. dzięki zmniejszeniu liczby laserów przy jednoczesnym zachowaniu wszystkich najlepszych cech jakociowych.
Te ekonomiczne nowoci dajš szansę małym drukarniom komercyjnym oraz tym, którym zależy przede wszystkim na najwyższej jakoci i dla których rozwišzania termiczne leżały dotychczas poza możliwociami finansowymi.
Do znaczšcych nowoci zastosowanych w CtP w 2002 roku, wyznaczajšcych nowe standardy w niedalekiej przyszłoci, należy zaliczyć: DMD nowej generacji, nowe lasery UV, silniki liniowe, lasery V o mocy 30 mW, GLV.
Pierwsze dwa wynalazki dajš nadzieję na upowszechnienie cyfrowego nawietlania tradycyjnych płyt offsetowych, co jest atrakcyjne ze względu na cenę i dostępnoć płyt. Oczywicie natychmiast wysuwany jest następujšcy argument: nie ma gwarancji, czy za chwilę płyty konwencjonalne nie zdrożejš. Może tak się stanie, ale pod warunkiem, że kilku wielkich producentów płyt uruchomi produkcję np. płyt srebrowych i to na masowš skalę. Dla rodowiska naturalnego może to się okazać katastrofalne. Zapowiadane sš jednakże nowej generacji płyty srebrowe i wywoływarki o znacznie mniejszym zużyciu chemii.
Silniki liniowe stosowane były w CtP już wczeniej. Dziwne jest, że dopiero teraz i inne firmy doceniły możliwoć pozbycia się nieco kłopotliwych zespołów składajšcych się z wirujšcych elementów, przekładni mechanicznych i pasków zamieniajšcych ruch obrotowy na proste przesunięcie liniowe.
DMD*
W poligrafii DMD do dzi stosowane jest jedynie przez niemieckš firmę basysPrint. W minionym roku zademonstrowała ona nowe wersje CTcP, wyposażone w mikromechaniczne układy półprzewodnikowe zawierajšce większš niż dotychczas liczbę zwierciadeł (1 300 000, poprzednio 800 000) z nowymi lampami UV o wyższej mocy i trwałoci. Dzięki temu uzyskano większš wydajnoć. Producent reklamuje możliwoć stosowania dwukrotnie wyższych rozdzielczoci. Wydaje się jednak, że niezupełnie jest to zgodne z rzeczywistociš, bo przy wyższej rozdzielczoci kwadratowy piksel na płycie wcale nie jest mniejszy. Wštpliwe też jest, by większoć płyt tradycyjnych miała na tyle dobrš rozdzielczoć, by móc stabilnie nawietlać piksele o wymiarach 10 x 10 ľm lub mniejsze.
Lasery UV
W 2002 roku pojawiły się dwa urzšdzenia CtP z laserami UV ciała stałego nowej generacji wyprodukowanymi przez amerykańskš firmę Coherent, specjalizujšcš się w laserach dla zastosowań naukowych, medycznych i przemysłowych. Na razie oba CtP sš przeznaczone dla drukarń gazetowych. Czy tego typu rozwišzania nadajš się dla druku komercyjnego? Na razie nic na to nie wskazuje, tym bardziej, że innej firmie w minionym roku nie powiodła się zamiana lasera V na UV w jednym z jej urzšdzeń. Nie uzyskano założonej jakoci i szybkoci, za samo urzšdzenie wyceniono trzykrotnie wyżej niż pierwowzór z laserem V. Poza jednym przypadkiem CtP w roku 2001 dla drukarni flekso, ale bez sukcesu, dotychczas lasery UV nie były stosowane w CtP ze względu na słabš stabilnoć i trudnoci z modulacjš promienia. Lasery nowej generacji majš dobre rokowania: ich żywotnoć obliczona jest na 5 lat pracy z wysokš stabilnociš.
Lasery V o mocy 30 mW
Miniony rok został zdominowany przez CtP z laserami fioletowymi, lecz tylko pozornie. Jak każdej nowoci, tak i tej dziedzinie towarzyszy głona reklama. Pojawiło się wiele maszyn będšcych przeróbkami urzšdzeń znanych wczeniej, a także zupełnie nowe opracowania od poczštku zaprojektowane pod lasery V. Laser 5 mW jest wypierany przez 30 mW, a już zapowiadany jest kolejny o mocy 100 mW, podczas gdy oferta na płyty jest znikoma. Zaczyna być widoczna tendencja do miniaturyzacji, zmniejszania powierzchni zajmowanej przez urzšdzenie CtP. Nowoci dotyczš nie tylko CtP-V dla zastosowań komercyjnych, lecz także dla gazetowych, np. urzšdzenie o szokujšcej wydajnoci aż do 350 płyt (srebrowych) na godzinę (z dwiema co prawda głowicami wyposażonymi w lasery V o mocy 30 mW). Co prawda nie ma na wiecie aż tak szybkich wywoływarek: w tym przypadku cišg produkcyjny musi mieć przynajmniej dwa procesory chemiczne z dodatkowymi systemami sterujšcymi transportem płyt.
Pomimo reklamy zakrojonej na szerokš skalę i spektakularnych sukcesów ăwystawienniczychÓ rok 2002 nie przyniósł przewagi technologiom CtP-V. Dominujšca pozycja znowu przypadła technologii termicznej 830 nm. Przecież urzšdzenia CtP-V sš tańsze i szybsze! Odpowied jest prosta: zbyt uboga jest oferta płyt dla technologii V. W Europie praktycznie dostępne sš: jedna płyta srebrowa i jedna polimerowa. To wcale nie oznacza, że użytkownik CtP-V ma do dyspozycji ăażÓ dwie płyty. I tu uwaga: jeli CtP-V jest wyposażone w laser o mocy 5 mW Đ może być zastosowana tylko płyta srebrowa, albowiem polimerowa ma zbyt niskš czułoć. Jeli 30 mW Đ tylko płyta polimerowa; srebrowa nie zawsze się tu nadaje, ponieważ nie każde urzšdzenie jest w stanie stłumić promieniowanie lasera 30 mW, by nawietlać płyty srebrowe z równie dobrš jakociš. Sš wprawdzie CtP-V z laserami 30 mW zdolne nawietlać i płyty polimerowe, i srebrowe, lecz po co? Przecież to wymaga zastosowania dwu zupełnie różnych procesorów chemicznych. Na wiatowych forach dyskusyjnych zwišzanych z CtP pojawiajš się rozpaczliwe pytania: co robić, gdy dostawcy płyt nie wywišzujš się z umów? Laboratoria pracujš pełnš parš nad nowymi płytami, a prognozy producentów sš bardzo optymistyczne i pełne obietnic. Tymczasem jednak obecna sytuacja jest porównywalna z tš, która miała miejsce w roku 1995 w odniesieniu do płyt termicznych i coraz częciej ze strony producentów słyszy się argumenty, że przecież także w dziedzinie płyt V w końcu nastšpi znaczšcy postęp ilociowy i jakociowy. Lecz kiedy? Na razie wyglšda na to, że nasilajšca się reklama i rozbudzanie apetytów to bardziej rezultaty dobrze przemylanej polityki producentów płyt niż samych urzšdzeń. Urzšdzenia w reklamach wysuwane sš na pierwszy plan i odgrywajš rolę wabika uruchamiajšcego zapotrzebowanie na płyty. A zatem Đ o ile szybko nie pojawiš się nowe płyty Đ niewykluczone, że pomimo zalet, jakimi dysponuje technologia CtP-V, trafi ona do lamusa podobnie jak technologia oparta na laserach termicznych 1064 nm.
Fioletowe (violet) diody laserowe pojawiły się na rynku mniej więcej na rok przed targami DRUPA 2000. Wówczas często nazywano je błędnie ăniebieskimiÓ (blue). Lasery V okazały się trwalsze niż niebieskie. Wzbudziły wielkie zainteresowanie ze względu na zalety wynikajšce z długoci fali (krótsza) oraz możliwoci obniżenia ceny CtP. Ze względu na cechy fizyczne typowe dla półprzewodnikowych laserów wiatła widzialnego łatwo było wstawić je do istniejšcych urzšdzeń CtP z bębnem wewnętrznym oraz płaskim stołem. Oczywicie reakcja producentów sprzętu była natychmiastowa i już na targach DRUPA 2000 można było zobaczyć na wielu stoiskach charakterystyczne wiecšce na żółto budki z zainstalowanymi w nich CtP-V o znajomych kształtach; do niedawna były to urzšdzenia z laserami czerwonymi bšd zielonymi. Już wówczas były anonsowane ceny o kilkanacie, a nawet kilkadziesišt procent niższe od cen pierwowzorów. Niepokojšce jest to, że ten fenomen także dzi jest jednym z koronnych argumentów marketingowych. Panuje opinia, że lasery V sš tanie, a będš jeszcze tańsze ze względu na globalnš powszechnoć ich zastosowań w domowym sprzęcie DVD. Tymczasem koszt wyprodukowania półprzewodnikowych laserów V, R czy też G jest obecnie taki sam. Co najdziwniejsze, pierwsze odtwarzacze DVD z laserami V o mocy 5 mW pojawiły się na wiecie w sprzedaży dopiero wiosnš roku 2002, czyli nieomalże trzy lata póniej niż zastosowano je w CtP! Czyżby producentom sprzętu powszechnego użytku prawo stawiało wyższe wymagania co do trwałoci ich wyrobów? Co chroniło rynek przed wczeniejszym zalaniem go odtwarzaczami DVD-V? A trzeba pamiętać, że im wyższa moc lasera, tym krótsza jest jego trwałoć. I o ile w domowym sprzęcie 3k-5k godzin w zupełnoci wystarcza, to czy nie jest to zbyt mało dla CtP? Jeli kto spyta o koszt wymiany lasera w CtP-V (obiecywano, że będzie rewelacyjnie niski, poniżej 100 USD), to dzi już chyba nikt nie ma wštpliwoci, że jest on równie wysoki, co koszt wymiany innych półprzewodnikowych laserów wiatła widzialnego. W rzeczywistoci bowiem proces polega nie na prostej podmianie taniego miniaturowego elementu o trzech zaledwie końcówkach, lecz na wymianie drogiego skomplikowanego układu elektroniczno-optycznego z zestrojonymi laboratoryjnie systemami sterowania, korekcji, stabilizacji temperatury oraz kolimatorem i dodatkowymi filtrami.
GLV**
GLV wydaje się być najważniejszym wydarzeniem minionego roku***. Już chyba nikt nie spodziewał się, że co nowego zaistnieje w technologii termicznej. Tymczasem GLV spowodowało, że nawietlanie stało się jeszcze szybsze. Proszę sobie wyobrazić, jakie możliwoci kryje w sobie ten wynalazek, skoro przy zaledwie 100 obrotach bębna na minutę osišgnięto szybkoć wiecenia zbieżnš z tš, którš najlepsze komercyjne CtP uzyskujš przy dziesięciokrotnie wyższej rotacji. Oznacza to znacznš redukcję drgań, czyli zwiększenie precyzji nawietlania i trwałoci mechanizmów. Prawdopodobnie uproszczeniu ulegnie konstrukcja bębna. A zatem GLV umożliwi wyprodukowanie termicznych CtP o bardzo szerokim zakresie wydajnoci, formatów i cen. Czy będzie możliwe zastosowanie GLV także do innych płyt? Firma Silicon Light Machines pracuje nad układem o innej geometrii wewnętrznej, lecz czy zostanie on wykorzystany także w CtP Đ będzie wiadomo za rok.
Autor jest Product Managerem w firmie Reprograf
