Wybór płyty ma bezporedni wpływ na pracę każdego systemu CtP.
Jak więc wyglšda obecna sytuacja na rynku płyt cyfrowych?
To dziwne, jak rzadko wspomina się o płytach i ich wywoływaniu w chwili wyboru systemu computer-to-plate. Jak mówi Gary Wall, dyrektor zarzšdzajšcy firmy IGP Đ jednego z dostawców wywoływarek do płyt cyfrowych: Zawsze musielimy sobie z tym radzić. Ludzie mylš tylko o najbardziej efektownych elementach w całym zestawie.
Zazwyczaj zapomina się o tym, że płyty i wywoływarki zawsze będš się różnić między sobš, natomiast w miarę rozwoju technologii CtP nawietlarki płyt majš coraz bardziej zbliżone możliwoci. Możemy to dzi obserwować na własne oczy. Niemal każda firma inwestujšca w system CtP Đ z użyciem wiatła widzialnego czy podczerwieni Đ mówi o lepszej jakoci, spowodowanej nawietlaniem bezbłędnych płyt i dokładnym pasowaniem. Zwykle wzrasta też wydajnoć, usuwa się ăwšskie gardłaÓ, a iloć odpadów maleje z uwagi na eliminację etapu nawietlania i kopiowania filmu.
Już dzi podstawowe różnice pomiędzy systemami CtP sprowadzajš się głównie do rodzaju wykorzystywanych płyt i ich wymagań co do obróbki. Trzeba przyznać, że wszystkie płyty metalowe Đ termoczułe i wiatłoczułe Đ używajš tego samego aluminium. Sposób jego ziarnowania i anodowania jest nieco inny u każdego z dostawców, podobnie jak dzieje się to z płytami analogowymi. Jednakże najważniejszš różnicš jest rodzaj energii Đ wiatło czy ciepło Đ która inicjuje odpowiedniš reakcję emulsji płyty. Ponieważ laser emituje promienie o okrelonej długoci fali, nawietlana płyta musi mieć odpowiedniš emulsję uczulonš na takš długoć fali, jaka jest emitowana w danym urzšdzeniu. Dlatego też każdy rodzaj lasera wymaga innego typu emulsji o dopasowanym uczuleniu spektralnym.
Warstwa rozkładalna
W przypadku płyt do laserów wiatła widzialnego emulsja jest wiatłoczuła, oparta na fotopolimerach lub halogenkach srebra. Płyty do laserów podczerwonych majš warstwę termoczułš Đ reagujšcš na temperaturę Đ opartš na innego rodzaju fotopolimerach lub rozkładanš (ulegajšcš ablacji) pod wpływem ciepła. Każda z nich ma swoje wady i zalety, jeli chodzi o jakoć obrazu, szybkoć nawietlania, przenoszenie i obróbkę płyty.
Zacznijmy od jakoci obrazu. W płytach termoczułych, uczulonych zwykle w zakresie długoci fali 800-850 nm (bliskiej podczerwieni), emulsja zachowuje się binarnie, co oznacza, że do wytworzenia obrazu na płycie potrzebne jest przekroczenie pewnej wartoci progowej (bšd zmiana fazowa). Inaczej mówišc, te obszary płyty, które nie osišgnęły odpowiedniej temperatury, nie reagujš Đ a więc nie tworzš obrazu. W ten sposób punkt jest czysty, o dobrze zarysowanych, ostrych krawędziach, co powoduje, że płyta termoczuła nadaje się do reprodukcji wysokich liniatur. Płyty te można także wypalać, jeli chcemy je stosować do drukowania szczególnie dużych nakładów bšd z wykorzystaniem farb UV.
Jednak emulsje termoczułe wymagajš znacznie więcej energii do osišgnięcia właciwej ekspozycji niż emulsje wiatłoczułe Đ o wiele więcej niż te oparte na halogenkach srebra, więcej także niż te (mniej czułe) zbudowane z fotopolimerów. Emulsje halogenkowo-srebrowe majš czułoć zbliżonš do zwykłych (analogowych) płyt i można je szybko nawietlać przy względnie niskiej mocy lasera. Ogólnie bioršc sš one przystosowane do reprodukcji wyższych liniatur niż emulsje fotopolimerowe, które do prawidłowej ekspozycji potrzebujš także lasera o stukrotnie większej mocy.
Wytrzymałoć
Warto zauważyć, że Fujifilm piszšc o wprowadzanej włanie na rynek płycie fotopolimerowej uczulonej na wiatło fioletowe utrzymuje, że zapewnia ona jakoć zbliżonš do płyt termoczułych przy porównywalnej wytrzymałoci Đ po wypaleniu można drukować nakłady dochodzšce do 1 miliona odbitek (przy 200 tysišcach bez wypalania). Z drugiej strony jednak płyta ta wymaga lasera o mocy 30 mW (jeszcze niezbyt rozpowszechnionego) i w przeciwieństwie do płyt termoczułych musi być przechowywana i obrabiana przy bezpiecznym owietleniu Đ chociaż wszystkie płyty uczulone w zakresie fioletu można obrabiać przy jasnym żółtym wietle, jak w klasycznej kopiarni.
Płyty wiatłoczułe można też łatwo przewietlić lub niedowietlić przy drobnych zmianach energii lasera bšd czasu nawietlania. Również zbyt agresywna lub zbyt słaba chemia, za krótki lub za długi czas wywoływania mogš spowodować dodatkowe problemy. W istocie płyty termoczułe sš najprawdopodobniej najmniej skomplikowane, jeli chodzi o sam proces obróbki chemicznej. W dodatku zwykle wymagajš mniejszej iloci odczynników i w zwišzku z tym generujš mniejsze iloci cieków. Jest to o tyle istotne, że koszt chemii (oraz koszt utylizacji odpadów) może sięgnšć Đ a nawet przekroczyć Đ 10% kosztu płyty.
Poza tym wszystkim jest jeszcze kwestia czyszczenia wywoływarek. Przykładowo KPG ocenia, że w redniej firmie (majšcej od dwóch do czterech maszyn drukujšcych) rednio szeć roboczogodzin w tygodniu spędza się na czyszczeniu wywoływarki do płyt wiatłoczułych. Oczywicie KPG ma doć przewrotny interes w prezentowaniu tych danych, jako że nie produkuje takich płyt, ponadto płyty wiatłoczułe cišgle poprawiajš się pod tym względem. Na przykład nowa płyta Fujifilm Brillia LP-N3 nie tylko ma nowš emulsję, ale także wykorzystuje nowy rodzaj wywoływacza. Ma to przynosić zwiększonš odpornoć płyt na chemikalia używane w drukowaniu, większš trwałoć kšpieli wywoływacza i mniejsze zanieczyszczenie wywoływarki Đ szczególnie szlamem z rozpuszczonego polimeru, który jest głównym problemem w wywoływarkach płyt fotopolimerowych. Nowa technologia emulsji, wywoływacza i finishera stosowana przez Agfę w płytach Lithostar Ultra (opartych na halogenkach srebra) zapewnia podobne efekty i pozwala zmniejszyć iloć cieków o 40% w stosunku do poprzedniej wersji.
Dodatkowe procesy
Płyty termoczułe mogš być jednak bardziej kłopotliwe w pracy: w pewnych przypadkach wymagajš dodatkowych czynnoci, takich jak wygrzewanie wstępne (uczulajšce płytę w okrelonym zakresie ekspozycji), wymywanie wstępne (usuwajšce różnego typu warstwy ochronne) czy wypalanie w celu zwiększenia chemicznej i mechanicznej odpornoci obrazu. Oznacza to nie tylko wzrost zapotrzebowania na miejsce w kopiarni, ale także znaczšco podnosi zużycie energii Đ a więc i koszty. Jednak podobnie jak w przypadku płyt wiatłoczułych, nowe płyty majš coraz lepsze parametry, szczególnie w zakresie odpornoci, co pozwala na osišgnięcie wyższych nakładów bez koniecznoci wypalania.
Na przykład płyta Fujifilm Brillia LH-PIE (pozytywowa, przeznaczona do rednich nakładów) nie wymaga ani wygrzewania wstępnego, ani wypalania. Jej odpornoć na agresywne farby UV jest na tyle duża, że można drukować pełen nakład tymi farbami bez wypalania płyt. Podobnie płyty Agfa Thermostar Plus majš zwiększonš odpornoć w porównaniu z poprzednimi seriami Đ choć gwarantowana trwałoć wynosi 150 tysięcy odbitek (bez wypalenia), w testach u klientów udawało się potroić tę wielkoć.
Płyty termoczułe można wywoływać w większoci standardowych wywoływarek do płyt analogowych. W rzeczywistoci taka zgodnoć nie zawsze jest pełna (a jeli jest, stanowi to duży plus dla klientów), ponieważ w wielu przypadkach chemikalia stosowane do obróbki różnych rodzajów płyt (nawet tego samego typu) różniš się między sobš, a czasami wręcz płyta wymaga użycia odpowiednio dostosowanej wywoływarki. Innymi słowy nie tylko możemy potrzebować różnych wywoływarek do płyt analogowych i cyfrowych, ale chwilami zmiana jednej płyty cyfrowej na innš (nadal pasujšcš do używanej nawietlarki) wymusza także zmianę wywoływarki. Te problemy dotyczš raczej płyt wiatłoczułych niż termoczułych Đ np. wywoływarki IGP ThermaLine mogš wywoływać wszystkie płyty termoczułe dostępne obecnie na rynku.
Być może istotniejszy dzi jest fakt, że można połšczyć w jednym urzšdzeniu funkcje wywoływarki do płyt analogowych i termoczułych. Oto jak komentuje to Paul Burton, dyrektor drukarni Replica w Redhill, który niedawno kupił nawietlarkę termicznš Screen PT-R 8000 pracujšcš na płytach KPG Electra Excel: Dzięki temu, że płyty cyfrowe i analogowe możemy wywoływać w posiadanej już wczeniej wywoływarce, zaoszczędzilimy dużo pieniędzy Đ i miejsca na dodatkowe urzšdzenie.
Jeli chodzi o czynniki ekologiczne, żadna z obecnie stosowanych technologii płyt cyfrowych nie jest doskonała Đ ich wady i zalety znoszš się wzajemnie, przy założeniu, że płyty halogenkowo-srebrowe współpracujš z systemem odzyskiwania srebra.
Odzysk
Agfa stwierdziła, że jednym z głównych powodów przestawienia gazet w krajach skandynawskich na płyty srebrowe było to, że chciano wdrożyć politykę ăzero cieków w kanalizacjiÓ. Inaczej mówišc, pragnęły one stosować płyty przystosowane do odzysku surowców, wskazujšc, że jednš z podstawowych zasad ekologii jest produkowanie wyrobów z materiałów nadajšcych się do ponownego wykorzystania. Trzeba jeszcze poczekać, aby stwierdzić, czy ta tendencja zostanie podchwycona w innych sektorach rynku czy innych krajach, w miarę jak prawo coraz bardziej zmusza do stosowania recyklingu, odzysku i prawidłowej utylizacji odpadów.
Co ciekawe, Gary Wall z IGP mówi: Do wrzenia 2001 sprzedawalimy więcej wywoływarek do płyt termoczułych, ale od tamtej pory sprzedajemy coraz więcej maszyn do różnego rodzaju płyt wiatłoczułych. Jednakże wg niego ta zmiana wynika Đ przynajmniej częciowo Đ z wejcia firmy Heidelberg na rynek nawietlarek fioletowych. Innym powodem może być to, że nawietlarki z laserem wiatła widzialnego, szczególnie nowe modele z laserem fioletowym, sš lepiej dostosowane do potrzeb mniejszych firm, które dopiero niedawno zaczęły przestawiać się na cyfrowe nawietlanie płyt.
W istocie można odnieć wrażenie, że liczba instalacji termoczułych i wiatłoczułych systemów CtP w Europie jest w cišgłej równowadze, chociaż jeli chodzi o zużycie płyt, to wnioski nie sš tak jednoznaczne Đ choćby dlatego, że zdecydowana większoć drukarń gazetowych wyposażonych w nawietlarki CtP korzysta z płyt wiatłoczułych. W przypadku W. Brytanii, Francji czy Hiszpanii sš to głównie płyty fotopolimerowe. W rezultacie ceny takich płyt powinny spadać, choć trudno jest to ocenić, gdyż coraz częciej płyty CtP i urzšdzenie do ich nawietlania sš oferowane w ramach jednego kontraktu, gdzie cena (maszyny i płyt) w dużym stopniu zależy od wielkoci zużycia płyt i czasu trwania kontraktu.
Potencjalne czynniki zmian
Innym czynnikiem, który może wpłynšć na cenę płyt, jest koszt ich wytwarzania. Choć emulsja halogenkowo-srebrowa jest minimalnie droższa niż fotopolimerowa, ogólne koszty wyprodukowania wszystkich płyt cyfrowych sš bardzo zbliżone Đ w dodatku Fujifilm twierdzi, że ich fotopolimerowe płyty Brillia nie sš trudniejsze w produkcji niż analogowe płyty Fuji. Nie wiadomo, czy dotyczy to także płyt termoczułych, zwłaszcza jeli problemy, z którymi borykała się firma KPG na poczštku, nie należš jeszcze do przeszłoci.
Emulsje termoczułe sš nakładane w taki sam sposób jak emulsje klasycznych płyt presensybilizowanych, co daje wytwórcom Đ takim jak my Đ możliwoć elastycznego konfigurowania linii produkcyjnych Đ mówi Steve Doyle, dyrektor ds. technologii w KPG. Dodaje jednak: CtP wymaga stosowania lepszych standardów. Produkujemy płyty termoczułe już od siedmiu lat. Przez ten czas wiele się nauczylimy i wprowadzilimy wiele drobnych usprawnień, które gwarantujš stabilnš, wysokš jakoć produktu i minimalizujš odpady.
Strategiczne decyzje
Na cenę największy wpływ majš wydajnoć i efektywnoć procesu. Podjęlimy strategicznš decyzję, by płyty produkować w Europie, USA i Japonii, żeby być jak najbliżej odbiorców. Sama technologia produkcji będzie mniej wpływać na ceny niż wielkoć produkcji, konkurencja i nacisk rynku.
W ten sposób możemy zajšć się ostatecznymi wnioskami Đ ocenš potencjału poszczególnych technologii. Zwolennicy systemów termicznych mówiš, że jest to jedyny sposób na wprowadzenie płyt niewymagajšcych obróbki chemicznej. Jeli wzišć pod uwagę to, że wywoływarka jest drogim urzšdzeniem, wymagajšcym czyszczenia i utylizacji odpadów, może być to znaczšca przewaga. Jednak płyty bezobsługowe sš już dostępne na rynku (Presstek jest ich głównym dostawcš), ale nadal czekamy na takie płyty, które rzeczywicie nie wymagajš żadnej obróbki i nadajš się do każdego typu prac. Do tego czasu mogš pojawić się także systemy wykorzystujšce płyty analogowe, obecnie tańsze od cyfrowych Đ ale czy tak będzie również za kilka lat?
W istocie zatem najlepsza rada dla firm rozważajšcych inwestycję w system CtP Đ a trzeba pamiętać, że nadal jest to produkt nie dla wszystkich Đ to przyglšdać się obecnym (nie przyszłym) rozwišzaniom i ocenić pełen koszt inwestycji (koszt posiadania). Cena samego urzšdzenia wbrew pozorom nie jest najważniejszym czynnikiem Đ należy pamiętać o tym, że w dłuższej perspektywie to koszty płyt, koszty chemii i jej utylizacji będš najważniejszymi czynnikami.
Na podstawie ăPrinting WorldÓ z 05.08.2002 opracował Jacek Hamerliński
