W kolejnym artykule specjalistycznym przygotowanym na zlecenie organizatorów targów drupa 2004 prof. Edgar Drsam pisze o najnowszych osišgnięciach w dziedzinie produkcji maszyn drukujšcych.
Przyjrzyjmy się przewidywanym trendom rozwoju w dziedzinie produkcji maszyn drukujšcych na kilka miesięcy przed targami drupa. Jakich udoskonaleń i innowacji można spodziewać się na drupie? Które z nich będš miały znaczenie dla poszczególnych drukarń? Odpowied na te pytania w sposób jasny i prosty jest tylko częciowo możliwa. Aby tego dokonać, przeanalizujemy najpierw obecne oczekiwania i potrzeby rynku, a następnie na tej podstawie spróbujemy sformułować wnioski.
Koncerny poligraficzne
Duże międzynarodowe koncerny i korporacje poligraficzne zazwyczaj majš swoje zakłady w kilku krajach. Posiadajš wysoko wykwalifikowanš kadrę technicznš, centralny dział zakupów oraz centralny system kontroli na szczeblu korporacyjnym. Ponadkrajowe zestawienia kosztów i wyników operacyjnych sš standardem. Nowe zakupy maszyn drukujšcych postrzegane sš jako wydatki umotywowane, które następnie wykorzystuje się w strategii inwestycyjnej koncernu. W przypadku nowych inwestycji firmy często starajš się wejć w posiadanie technologii do tej pory niedostępnej.
W przypadku maszyn zwojowych na rynku oferowane sš maszyny coraz szybsze i zadrukowujšce coraz szersze wstęgi papieru. Jako najwieższy przykład można tu wymienić Lithomana firmy MAN Roland z jego 72 stronami. W porównaniu z maszynami 16-stronicowymi, które nadal sprzedajš się najlepiej, wydajnoć nowego Lithomana jest ponadczterokrotnie wyższa przy niemal takich samych stałych kosztach obsługi. Trudno na pierwszy rzut oka dopatrzyć się tego typu przełomowej technologii w maszynach arkuszowych. W takim wypadku istniejš dwie możliwoci.
Pierwsza opcja to wymiana całego parku maszynowego na mniejszy o 30-50%, ale oferujšcy prawie takš samš wydajnoć. Jest to jednak możliwe tylko wtedy, gdy profil obecnej produkcji w bardzo dużym stopniu dostosowany jest do aktualnego parku maszynowego. Obecnie w prawie każdym zakładzie poligraficznym można znaleć maszyny o niskim stopniu wykorzystania, które stanowiš rezerwę. Jednakże tych maszyn nie można się pozbyć przy inwestowaniu w nowe. I tutaj rozważyć należy bardzo ważnš kwestię: współpracę strategicznš polegajšcš na wymianie usług w okresach wysokiego obłożenia zamówieniami.
Druga możliwoć zakłada przejcie na większy format, np. z formatu B1 na format B0 lub z formatu B0 na format 130 x 185 cm. Na targach drupa 2004 zostanš zaprezentowane komercyjne wersje maszyn MAN Roland R900 XXL i KBA Rapida 205. Tak jak w przypadku maszyn zwojowych, zmiana formatu w tym przypadku oznacza włanie technologię przełomowš. Należy jednak rozważyć niezbędne w tym przypadku zmiany, które nastšpiš przy zakupie płyt drukowych oraz wynikajšcy z tego możliwy wpływ na logistykę materiałowš w działach obróbki końcowej. Istnieje jednak możliwoć przecinania arkuszy w formacie 130 x 185 cm na wykładaniu maszyny drukujšcej za pomocš noża krojšcego wzdłuż. Dzięki temu takie arkusze mogš być włšczone w łańcuch logistyki istniejšcy dla formatu B0 bez dodatkowych nakładów. Warunki takiego działania to dobra jakoć drukowania i wysoki stopień automatyzacji takich wielkoformatowych maszyn.
Zakłady redniej wielkoci
rednie zakłady poligraficzne majš od trzech do pięciu maszyn arkuszowych, z reguły w dwóch kategoriach formatowych z pewnymi możliwociami lakierowania i wykańczania.
Zastosowanie prostej zasady ăpozbyć się dwóch starych maszyn i zainstalować jednš nowšÓ jest prawie niemożliwe ze względu na technicznie uzupełniajšce się konfiguracje i wyposażenie maszyn. Ogólnie rzecz bioršc, nowa maszyna będzie miała większe możliwoci produkcyjne ănettoÓ. Na rynku charakteryzujšcym się nadmiernymi możliwociami produkcyjnymi oraz agresywnym pozbywaniem się wszelkiej konkurencji, dla nabywcy rozpoczyna się tutaj dylemat. Aby wykorzystać większe możliwoci produkcyjne, musi on zapewnić sobie większe zamówienia i obniżyć dotychczasowš cenę za 1000 arkuszy. To z pewnociš negatywnie wpłynie na kalkulacje tyczšce się nowej inwestycji, czasami nawet stawiajšc jš pod znakiem zapytania. Gdy jednak zmusza do tego koniecznoć, obowišzkowe staje się posiadanie maszyn, które przy podobnej wydajnoci i o wiele niższym koszcie inwestycyjnym pozwoliłyby na obniżenie ceny za 1000 arkuszy. Niezależnie od tego trendy na rynku produkcji maszyn poligraficznych sš inne: maszyny stajš się coraz bardziej zautomatyzowane, a przez to bardziej skomplikowane i droższe.
Alternatywnym i tak naprawdę jedynym wyjciem dla rednich drukarń pozostaje więc oferowanie klientom bardziej wartociowego produktu poprzez zastosowanie technologii uszlachetniania druku. Jest to możliwe dzięki łšczeniu druku offsetowego z podwójnym lakierowaniem, lakierowaniem UV, złoceniem itd. Uszlachetniony druk już dzi może być produkowany na wielu maszynach zwojowych. W przypadku maszyn arkuszowych nadal istniejš w tym względzie duże zaległoci. Obecnie im bardziej wyspecjalizowana jest drukarnia w sensie wyposażenia, tym większa wydaje się potrzeba rozważenia wyboru między zakupem maszyny arkuszowej i wšskowstęgowej. Oferujšc wysokš jakoć drukowania, łatwoć łšczenia różnych technik drukowania i wykańczania oraz możliwoć stosowania technologii tulei (sleeves) dla cylindrów o różnych obwodach, maszyny wšskowstęgowe stały się poważnš alternatywš przy wykonywaniu niektórych zamówień. Maszyny z odwracaniem arkusza dostarczane przez japońskich producentów stanowiš obecnie alternatywę dla długich, omio-dwunastokolorowych maszyn wšskowstęgowych, przy materiałach o gruboci do 0,2 mm. To współzawodnictwo między koncepcjami maszyn stanowi dodatkowy element w konkurencji między offsetem i fleksografiš.
Małe drukarnie
Ponad dwie trzecie wszystkich firm zatrudnia rednio od trzech do pięciu pracowników i funkcjonuje jako interes rodzinny. rodki finansowe tych firm sš ograniczone. Charakteryzujš się one bardzo dużš elastycznociš oraz szerokim wachlarzem usług. Tu najczęciej używane sš maszyny arkuszowe małego i najmniejszego formatu. Na tym rynku cena jest bardzo ważnym czynnikiem przy zakupie i niedrogie maszyny majš największe szanse na sukces.
W małych firmach często występujš również maszyny w formacie B2. Na drupie nie należy spodziewać się znaczšcych nowoci w tej klasie. Nowy lub ulepszony produkt przedstawi jeden z japońskich producentów. Dla niemieckich producentów kwestiš najważniejszš będzie poszerzenie możliwoci i usprawnienie działania już istniejšcych maszyn.
Dodatkowo ważnš rolę odgrywajš tu serwis i doradztwo. Na najkrótszych okresach przestoju zależy szczególnie małym firmom posiadajšcym jednš lub dwie maszyny. Częci zamienne i serwisanci muszš być dostępni niemalże na zawołanie. Porady dotyczšce szczegółów technicznych urzšdzeń nie sš tu aż tak potrzebne. Większe znaczenie majš natomiast nowe aplikacje i możliwoci finansowania. Ponadto kwestie workflow i prepress (np. odpowiedzi na pytanie: kiedy CtP ma sens?) muszš być ostatecznie rozstrzygnięte.
Drukarnie gazetowe
Temat rozwoju maszyn gazetowych i jego kierunków jest również fascynujšcy. Po tym, jak zaledwie wspomniano raczej niż przedyskutowano szczegóły techniczne, takie jak na przykład bezporedni napęd cylindrów, producenci podkrelajš wagę tak popularnych haseł jak ăkoncepcje systemoweÓ, ăsieć międzyzakładowaÓ czy też rozwišzanie typu in-line. W ostatnich miesišcach sektor gazetowy rzeczywicie przeszedł poważne zmiany. W wyniku wielkiego spadku iloci reklam koszty zaczęły być bardzo poważnie rozpatrywane, co przedtem rzadko miało miejsce. Na to nałożyły się jeszcze zmiany strukturalne. Ronie liczba wydawnictw, które odłšczajš się od drukarń, a koszty stajš się bardziej przejrzyste.
Duże zainteresowanie wzbudza obecnie bezwodna maszyna offsetowa KBA Cortina, której pilotowy egzemplarz pracuje już od kilku miesięcy. Ta obszernie opisywana maszyna posiada kilka innowacji technicznych, które majš doprowadzić do obniżenia poziomu strat w papierze. Przy porównywalnych kosztach inwestycyjnych oczekuje się redukcji kosztów osobowych o 25% i papieru o 5% w wyniku zastosowania KBA Cortina. Sektor gazetowy z chęciš skorzystałby z takich oszczędnoci. Maszyna musi jednak jeszcze pozytywnie przejć test praktyczny.
Druk czterokolorowy postrzegany jest jako ogólny trend w drukowaniu gazet, szczególnie gdy liczba prac komercyjnych drukowanych dla pełniejszego wykorzystania możliwoci maszyny stale ronie. Jest to tym ważniejsze, że maszyna gazetowa pracuje rednio około szeciu godzin dziennie. Ponadto potrzebne będš bardziej elastyczne sekcje maszyn z wyższym poziomem automatyzacji przystosowane do różnych szerokoci wstęgi i formatów. Obróbka druku musi również stać się bardziej elastyczna. Jeli zostanš zainstalowane zespoły suszšce, to takie maszyny z powodzeniem będš mogły zaczšć konkurować z heatsetowymi maszynami do drukowania czasopism.
Jak pokazujš już dostarczone maszyny, koncepcje te sš możliwe do wdrożenia i majš sens z punktu widzenia ekonomicznego.
Uszlachetnianie druku
Jak już wspomniano przy okazji omawiania zakładów redniej wielkoci, zakłady poligraficzne muszš się od siebie różnić ofertš dodatkowych usług, takich jak zarzšdzanie i obsługa danych; muszš też zwiększać wartoć produktu drukowanego przez uszlachetnianie. Coraz częciej pojawiajš się lakierowane okładki czasopism, a do sklepów wkraczajš produkty spożywcze w opakowaniach z uszlachetnieniem. Rozwój uszlachetniania druku będzie w najbliższej przyszłoci utrzymywał szybkie tempo. Maszyny arkuszowe z jednostkami do lakierowania lub lakierowania podwójnego majš więc nadal przyszłoć. Można spodziewać się usprawnień tych zespołów pod kštem skrócenia okresów przestoju i suszenia. Na drodze rozwoju w dziedzinie obróbki i uszlachetniania druku stojš jednak nie tylko ograniczenia w technologii maszyn.
Czy drukarz nadal będzie w stanie poradzić sobie z tak olbrzymimi maszynami? Czy istnieje dla nich zbyt mało zastosowań? Czy sš one po prostu zbyt kosztowne? Pomimo wszelkich zahamowań, przyjdzie w końcu czas na zastosowanie folii metalizowanych. Pojawiš się one również w maszynach do drukowania ze zwoju.
Krótsze przestoje
Temat ten jest wręcz starożytny, pozostaje jednak jak najbardziej tematem na czasie. Pomimo wysokiego poziomu automatyzacji maszyny offsetowe nadal posiadajš spory potencjał. Warto porównać różnicę długoci przestoju podczas zmiany offsetowej płyty drukowej i podczas zmiany matrycy fleksograficznej do lakierowania. Technologia nie powinna przesłaniać samych procesów. Maszyna gotowa do drukowania często musi czekać z powodu niedocišgnięć organizacyjnych: niewłaciwe przygotowanie płyty czy zamówienie nieadekwatnej iloci papieru mogš posłużyć tu za przykład.
Drukowanie farbami UV
W niektórych krajach zastosowanie farb UV uważa się już za oczywiste. Technologia ta jest sprawdzona, bezpieczna i powszechnie stosowana. To powinno być motywacjš dla wielu drukarzy, aby zaangażować się w technologię UV. Ważnym wymogiem wstępnym, poza odpowiednimi maszynami, jest tu przeszkolenie drukarzy. Producenci farb oczywicie będš mieli również ogromny wpływ na rozmiar udziału rynkowego farb UV. Przy (nadal) dwu-trzykrotnie wyższych kosztach w porównaniu z konwencjonalnymi farbami offsetowymi, cena nakładu musi automatycznie wzrosnšć.
Podsumowanie
Trendy rozwojowe tu opisane będš różnie oceniane przez poszczególnych drukarzy. Przyszłoroczna drupa będzie idealnym miejscem dla wszystkich zainteresowanych przyszłociš branży poligraficznej. Miejscem, gdzie będzie można zdobyć rozeznanie co do wszystkich nowych możliwoci oferowanych przez rynek.
Tłumaczenie: Karol Kowalski
