Mimo iż eksperci prognozują wzrost produkcji papieru o 16 proc. do 2020 r., najbliższe lata będą należały do elektronicznych nośników informacji
i nowoczesnych technologii drukowania. E-papier, po raz pierwszy zaprezentowany przez firmę Xerox, i różnego typu urządzenia elektroniczne mogą z czasem zmniejszyć zapotrzebowanie na drewnopochodny surowiec. Jak będzie wyglądał papier przyszłości? Czy stanie się jedynie nośnikiem kodów QR, tak jak książka, która została zaprezentowana niedawno we Francji?
Jedna kartka papieru na lata
Gdyby ludzie musieli wytwarzać papier technikami sprzed tysięcy lat, bardziej by go szanowali – samo przygotowanie masy i wyciskanie wody było wtedy bardzo pracochłonne. Dziś, mimo spadku czytelnictwa, wciąż zużywa się ogromne ilości tego surowca. Ostatni raport RISI „World Pulp Monthly” wskazuje, że do 2020 r. światowa produkcja papieru zwiększy się o 16 proc. Z kolei według „European Declaration on Paper Recycling 2011 – 2015” ma ona wzrosnąć o 75 proc. w ciągu najbliższych 25 lat. Rosnącemu zapotrzebowaniu na surowiec towarzyszy upowszechnianie się ekologicznych praktyk – recyklingowi poddaje się w Europie już 70 proc. tego materiału (wg najnowszych danych ERPC – European Recovered Paper Council, przytoczonych przez szwajcarski magazyn branżowy „Viscom”).
Ekolodzy mają jednak powód do zadowolenia – zużycie tradycyjnego papieru może się zmniejszyć w najbliższym czasie. Obserwuje się wyraźny spadek czytelnictwa gazet papierowych. Większość wydawnictw rozwija swoją działalność w świecie Internetu, zdobywając tam coraz większą liczbę czytelników. Według firmy konsultingowej RISI, w ciągu najbliższych 5 lat z rynku Europy Zachodniej może zostać zdjętych ok. 2,5 mln ton z ogółu produkcji papieru gazetowego. Na całym świecie w analogicznym okresie zniknie go ponad 5 mln ton.
Tradycyjną funkcję papieru przejmą wynalazki stworzone w ostatnich latach. Firma Fuji Xerox zaprezentowała niedawno e-papier, który nie potrzebuje filtrów kolorów do wyświetlania barwnych obrazów 1. Dzięki temu będzie jaśniejszy i wyraźniejszy niż konkurencyjne rozwiązania. Model ma wymiar 5 cali i rozdzielczość 600x800 dpi. W te technologiczne trendy wpisuje się także zmazywalny papier Xerox – firmy, której pracownik, Nicholas Sheridon, już w latach 70. XX w. wynalazł pierwszy „e-papier” 2.
Badania dowodzą, że większość dokumentów takich jak notatki na spotkanie, prezentacja, wydrukowany e-mail itp. pozostaje w użyciu i obiegu nie dłużej niż jeden dzień – twierdzi Maciej Nuckowski, GDO Services Manager Xerox Global Document Outsourcing. – W naszym centrum w Kanadzie powstała koncepcja wydruku, który wystawiony na światło stopniowo znika i po 16-24 godzinach nadaje się do włożenia do drukarki i ponownego użycia. Zmazywalny papier ma niewątpliwą zaletę – nieporównywalnie do innych nośników zwiększa bezpieczeństwo informacji. Nawet jeśli przypadkowo zgubimy jakiś ważny dokument, mamy pewność, że w ciągu 24 godzin po prostu zniknie.
Co więcej, za niecałe 2 lata na rynku ma się pojawić elektroniczny papier wielokrotnego użytku, stworzony przez tajwańskich naukowców. Praktycznie nie zużywa energii elektrycznej, ponieważ nie musi być podświetlany. Niewielka ilość ciepła wystarczy, by tekst stał się widoczny, a później zmazany. Taki papier może być użyty co najmniej 260 razy.
Innym odkryciem ostatnich miesięcy w tym zakresie jest wynaleziona przez naukowców z Cambridge University kserokopiarka/drukarka, która „zmywa” tusz z kartek za pomocą wysokiej temperatury. Taka procedura może być przeprowadzona pięć razy. Później kartka może zostać poddana recyklingowi. Zielony laser wypuszcza bardzo krótkie serie powodujące wyparowywanie tuszu. Promienie emitowane są na tyle krótko, by nie stopić papieru. To bardzo dobra alternatywa dla recyklingu, ponieważ podczas „oddrukowywania” zużywane jest o 50 proc. mniej energii niż podczas zwykłego przetwarzania na surowiec wtórny.
On żyje!
Papier przyszłości może być bardziej interaktywny niż dzisiejszy. We Francji zaprezentowano właśnie książkę zawierającą wyłącznie kody QR 3. Zeskanowane, dają dostęp do wielu treści, które można oglądać na tabletach lub smartfonach. Z kolei w Wielkiej Brytanii opracowywane są rozwiązania, które pozwolą stworzyć nośnik wyświetlający obrazy i emitujący dźwięki. Będzie to możliwe dzięki układom scalonym, wyprodukowanym za pomocą specjalnego tuszu przewodzącego prąd. Ponadto naukowcy pracują nad utworzeniem plakatu, który uaktywnia się, gdy ktoś koło niego przechodzi, i prezentuje krótkie filmy reklamowe. Kolejnym krokiem będzie podłączenie go do sieci w taki sposób, aby zawarte na nim informacje mogły być zdalnie uaktualniane, a użytkownicy mogli posłuchać na nim muzyki z Internetu.
Równie ciekawym rozwiązaniem jest tzw. PaperPhone 4, nowy rodzaj smartfonu. Ma grubość kartki papieru i jest tak jak ona elastyczny – dopasowuje się do torby czy kieszeni, w której jest noszony. Zachowuje przy tym wszystkie funkcje telefonu: można z niego dzwonić, pisać, przechowywać na nim duże ilości danych czy odtwarzać za jego pomocą muzykę. Urządzenia tego typu wykorzystują technologię elektronicznego tuszu. Przewodzące prąd cząsteczki układają się w obraz, który widzi użytkownik. W 2009 roku Xerox zaprezentował podobne rozwiązanie.
Srebrny atrament wynaleziony w laboratorium Xerox może być wykorzystywany do drukowania układów scalonych – mówi cytowany wcześniej Maciej Nuckowski. – Ma przewagę nad rozwiązaniami konkurencji dzięki temu, że nie potrzebuje tak wysokiej temperatury drukowania, jak konkurencyjne rozwiązania. Może być więc wykorzystywany także na materiałach, które są wrażliwe na ciepło.
Z elektronicznego tuszu korzystają także komputery na nadgarstek. Ich zaletą jest nie tylko grubość i elastyczność porównywalna z tą cechującą papier. Mają one dysponować interfejsem podobnym do tego, który można znaleźć w urządzeniach osobistych, np. w telefonach czy tabletach. Dodatkowym atutem jest to, że urządzenia, nad którymi pracują obecnie naukowcy, nie tylko przybierają pożądany w danym momencie kształt. Mogą także wykonywać pewne ruchy, silniejsze niż wibracje w standardowych urządzeniach, aby np. poinformować użytkownika o nadchodzącym połączeniu.
Wszystkie te rozwiązania wpisują się w nowe technologiczne trendy. Producenci innowacji liczą na zmianę nawyków konsumentów i wzrost zainteresowania nowinkami, które usprawniają wykonywanie codziennych czynności. Wzrost innowacyjności sprzyja przecież nie tylko gospodarce i funkcjonującym w niej podmiotom, ale także indywidualnym użytkownikom.
Opracowano na podstawie materiałów firmy Xerox
przypisy
1 Technowinki.onet.pl, „Kolejny patent na kolorowy e-papier” 8.06.12.
2 Pcarena.pl, „My name is czytnik” 31.03.12.
3 Poligrafika.pl, „Książka do skanowania” 31.10.12.
4 Phys.org, „Revolutionary new paper computer shows flexible future
for smartphones, tablets (w/ video)” 4.05.11.
