Punktem ciężkoci na 45. sesji DFTA pod koniec marca br. było porównanie technik fleksografii i wklęsłodruku, najczęciej stosowanych do drukowania opakowań. To, że druk opakowań nie ogranicza się do dwóch technik, lecz jest znacznie bardziej zróżnicowany, udowodnił w swoim referacie Roland Schfer zatrudniony w dziale zakupu opakowań Nestl.
Przedstawił on, jakimi podstawowymi kryteriami należy się kierować przy doborze techniki drukowania opakowań w odniesieniu do artykułów markowych. Techniki fleksografii i wklęsłodruku sš tylko dwiema z omiu alternatywnych, które znajdujš zastosowanie w Nestl.
Opakowania dla produktów Nestl poza podstawowymi technikami, jak offset, fleksografia i wklęsłodruk, sš również drukowane typografiš, porednim drukiem wypukłym (letterset) oraz drukiem tamponowym, cyfrowym i sitowym. O tym, jakš technikę wybrać do okrelonego opakowania, decyduje Nestl. Branych jest pod uwagę wiele różnych kryteriów. Zasadniczym celem dla przedsiębiorstwa wytwarzajšcego produkty żywnociowe jest zabezpieczenie produktu. Takie aspekty, jak zabezpieczenie przed dotykiem, resztkami rozpuszczalników, przenikaniem zapachów i cieczy itp. majš również istotne znaczenie.
Przy ustalaniu materiału na opakowanie brakuje w wielu przypadkach wstępnego wyboru techniki drukowania, a przecież większoć materiałów nie może być zadrukowywana każdš technikš. Ponadto bardzo istotnym kryterium wyboru techniki jest osišgnięcie wysokiej jakoci druku. Wyobrażenie menedżera produktu na temat jakoci staje się miernikiem. Ważnym punktem wyboru sš bez wštpienia koszty, bardzo mocno uzależnione od wysokoci nakładu. Zarówno jakoć, jak i koszty opakowania majš w końcu decydujšcy wpływ na wybór techniki drukowania; w pojedynczych przypadkach decyduje o tym również sytuacja rynkowa czy wyglšd danego opakowania w porównaniu z opakowaniami konkurencji.
Szybkoć wykonania może odgrywać bardzo ważnš rolę. Chodzi tu np. o akcje promocyjne w małych nakładach Đ wtedy druk cyfrowy staje się bezkonkurencyjny.
Preferowanie dostawców dysponujšcych kilkoma technikami
Aby zmniejszyć koszty zakupu opakowań, Nestl stara się łšczyć dostawy. Ważnym elementem jest możliwoć kompleksowej obsługi przez jednego dostawcę lub jak najmniejszš ich liczbę.
Istotnš rolę przy wyborze dostawcy odgrywa jego park maszyn. Preferowane sš drukarnie, które mogš zaoferować różne techniki drukowania (np. flekso i wklęsłodruk), aby można było wybrać technikę korzystniejszš uwzględniajšc wielkoć nakładu.
R. Schfer zwrócił się do fleksografów, aby doceniali wagę procesów przygotowalni. Dla pracowników marketingu w Nestl jakoć odgrywa bardzo ważnš rolę. W takim układzie zamawiajšcy opakowania sš bardzo zainteresowani przedstawieniem do akceptacji próby kolorów na oryginalnym podłożu. W technice offsetowej jest to już rozpowszechnione, również we wklęsłodruku można uzyskać odpowiednie proofy. Tym samym dla Nestl staje się zbyteczny obowišzek odbioru nakładu w miejscu druku przy maszynie. Według R. Schfera taka oferta ze strony drukarń fleksograficznych występuje sporadycznie.
Różnorodnoć materiałów opakowaniowych
W zależnoci od przeznaczenia, funkcji i wymagań stawianych opakowaniom należy stosować odpowiednie materiały i wtedy można okrelić technikę drukowania. Etykiety samoprzylepne mogš być wykonywane zarówno technikš typograficznš, sitowš, jak i offsetowš. W segmencie zadruku tektury falistej fleksografia konkuruje z offsetem, natomiast w zadruku folii aluminiowych i z tworzyw sztucznych Đ z wklęsłodrukiem.
W zadruku pudełek składanych technika fleksograficzna usiłuje zdobywać rynek kosztem offsetu i wklęsłodruku. Fleksografia nie znajduje zastosowania do drukowania na blasze, opakowaniach metalowych i kubeczkach. Bezporedni nadruk na różnego rodzaju pojemnikach i pokrywkach z tworzyw sztucznych jest domenš szeroko rozpowszechnionego druku sitowego UV. Wymagania jakociowe w tej grupie opakowań nie sš zbyt wysokie. Kolejnš technikš stosowanš w tym segmencie jest druk tamponowy Đ np. nadruk na nakrętkach z tworzyw, ponieważ Nestl również w tego rodzaju opakowaniach wymaga jakociowo dobrego zobrazowania produktu. Dla wielu artykułów drukowane sš offsetem etykiety IML. Nie oznacza to istotnej poprawy jakoci, ale oszczędnoć kosztów. Do zadruku puszek metalowych stosowany jest offset, który również w tym segmencie osišga bardzo dobre efekty jakociowe. Poredni druk typograficzny stosowany do zadrukowywania tub metalowych nie znajduje konkurentów.
Dla każdego elementu opakowania właciwa technika drukowania
Przykładowo kubek z tworzywa na produkty mleczne, gotowš zupę itp. składa się z dwóch komponentów jednego opakowania. Każdy element jest zadrukowywany innš technikš: przykrycie przeważnie technikš wklęsłodruku, dekoracja kubka na ogół technikš poredniej typografii. Technika ta ma dużš zaletę Đ przystępnš cenę, natomiast wadę można łatwo zobaczyć oglšdajšc jogurt na półkach sklepowych: jakoć druku jest niska. Ponadto można zauważyć odchylenia kolorystyczne. Alternatywš jest etykietowanie kubeczków; w tym przypadku stosowane sš inne techniki, a wydrukowany obraz jest dużo wyższej jakoci, z tym, że koszty również sš znacznie wyższe.
W opakowaniach giętkich konkurujš offset i wklęsłodruk. Wklęsłodruk jest faworyzowany ze względu na wyższš jakoć, natomiast offset preferujš producenci artykułów spożywczych, gdy stosowane sš etykiety klejone na mokro. Przy dużych nakładach górš jest wklęsłodruk.
W segmencie rynku etykiet samoprzylepnych obok fleksografii majš swój udział pozostałe techniki łšcznie z drukiem cyfrowym.
Jakoć czy niższe koszty?
Można się tu posłużyć przykładem doboru techniki drukowania etykiet samoprzylepnych na jogurt. W tym przypadku chodzi o zlecenie roczne na wydrukowanie 50 mln etykiet. Firma Nestl postanowiła przeprowadzić przetarg i okazało się, że najkorzystniejszš cenowo ofertę przedstawił zakład fleksograficzny; następne to offset i druk typograficzny, a wklęsłodruk był najdroższy. Kryterium decydujšcym o wyborze były oczywicie wysokie wymagania jakociowe. Trudnociš dla większoci okazało się uzyskanie łagodnych przejć tonalnych rastra. Tu wystšpiły w niektórych technikach kontury (odcięcia tonalne). Ponadto niektóre techniki miały problemy z odchyleniami w pasowaniu i utrzymaniem stałej jakoci nakładu. Wyrazistoć złotej farby, którš zastosowano w pewnych elementach ilustracji, była kolejnš przeszkodš. Pomimo wyższych kosztów Nestl zdecydowała się na wklęsłodruk, który gwarantował najlepszš jakoć.
W zadruku tektury falistej występujš alternatywnie fleksografia Đ w formie preprintu i postprintu Đ oraz druk offsetowy. W tego rodzaju opakowaniach Nestl kieruje 20% na preprint (zadruk wierzchniej warstwy tektury przed jej produkcjš), 70% na postprint (zadruk gotowej tektury) i 10% zleceń otrzymuje offset. Duże nakłady kierowane sš przede wszystkim na preprint; postprint znajduje zastosowanie w drukowaniu niewielkich serii, natomiast najmniejsze nakłady, tj. do 500 sztuk w dziedzinie tektury falistej, wykonuje się technikš sitodruku lub druku cyfrowego. Kolejnoć technik zadruku tektury falistej pod kštem kosztów to: flekso Đ postprint, flekso Đ preprint i druk offsetowy, natomiast jeli chodzi o jakoć, kolejnoć należy odwrócić.
Flekso UV dominuje w zadruku folii aluminiowych
Zadruk folii aluminiowej, np. pokrywek na jogurt w Nestl zdominowany jest przede wszystkim przez wklęsłodruk (ok. 90%). Przy mniejszych nakładach wzrasta ostatnio udział druku fleksograficznego UV, który opanował już 10% rynku.
Na podstawie dotychczasowych dowiadczeń Nestl od 5000 metrów opłacalne jest skierowanie zlecenia na wklęsłodruk. W segmencie zadruku folii jednolitych i łšczonych 95% udziałów w druku dla Nestl ma wklęsłodruk przed fleksografiš, natomiast druk cyfrowy jest stosowany przy najniższych nakładach.
Wklęsłodruk Đ niepodważalny lider pod względem jakoci
O wyborze techniki wklęsłodrukowej decydujš jej najważniejsze zalety: wysoka jakoć druku, niewielkie wahania jakoci przy drukowaniu dużych nakładów i czyste odwzorowanie delikatnych szczegółów.
Między wklęsłodrukiem a fleksografiš w drukowaniu wysokiej jakoci opakowań nie występuje znaczna różnica kosztów. Przy bardzo wysokich nakładach wklęsłodruk jest nawet korzystniejszy. Jednak przy tendencji do spadku nakładów i Đ jak to też często bywa Đ braku możliwoci wykorzystania starych cylindrów przy wznowieniach, fleksografia może zyskać punkty.
Często dyskutowanym tematem jest zastosowanie druku cyfrowego do drukowania opakowań. Zadruk folii tš technikš ma sens, jeli produkt w nie zapakowany ma szybko znaleć się na rynku. Ponadto na korzyć druku cyfrowego przemawiajš koszty, jeli nakład będzie wynosił poniżej 5000 m.
Druk cyfrowy ma jeszcze wiele niedocišgnięć
Druk cyfrowy ma jeszcze do przezwyciężenia wiele problemów, które w drukowaniu opakowań majš duże znaczenie. Przykładowo jakoć druku w zakresie farb specjalnych (np. złote lub srebrne) jest niska. Pomimo wzrostu wydajnoci szybkoć drukowania opakowań jest również niezadowalajšca. W wielu przypadkach druk cyfrowy nie może być zastosowany, ponieważ szerokoć zadruku w stosunku do wymaganej wielkoci opakowania jest niewystarczajšca. Czynnikiem, który w druku cyfrowym powinien być usprawniony, sš wahania jakoci w drukowaniu nakładu. Niedopuszczalne jest, aby opakowania na artykuły markowe na poczštku drukowania nakładu odróżniały się kolorystycznie od tych drukowanych na końcu. Dalszym mankamentem druku cyfrowego jest brak możliwoci uszlachetniania. Druk cyfrowy powinien zostać znacznie usprawniony; dotyczy to przede wszystkim poprawy wiernoci kolorów.
Od lat goršcym tematem jest zastosowanie fleksografii do drukowania pudełek, tymczasem w tym segmencie dominuje offset z 95% udziału. Wklęsłodruk ma tylko 5%, podczas gdy fleksografia w ogóle nie wchodzi w rachubę.
Wrażliwy temat
R. Schfer przytoczył interesujšcy przykład. Na okrelonym opakowaniu uderzajšca jest intensywna zieleń i do tego błyszczšce złoto. Decydujšce znaczenie w tym kartonowym opakowaniu miał wewnętrzny zadruk. Ponieważ do pudełka pakowane będš tabliczki czekolady, każda zapakowana w otwartš torebkę, będš podlegały bardzo ostrym wymaganiom dotyczšcym wrażliwoci. Czekolada, tak jak inne produkty zawierajšce tłuszcz, absorbuje bardzo łatwo każdy rodzaj substancji zapachowych. Ze względu na tę wysokš wrażliwoć opakowania na takie produkty wykonywane sš w Niemczech technikš wklęsłodruku. Na innych europejskich rynkach, jak Anglia czy Dania, sytuacja jest odmienna. W różnych krajach europejskich wymagania co do jakoci sš różne.
Kombinacja offsetu z wklęsłodrukiem jest stosowana w Nestl, jeli występujš wysokie wymagania dotyczšce wrażliwoci produktu na zapachy. Wtedy wewnętrzna strona opakowania zadrukowywana jest technikš offsetowš, natomiast wewnętrzna wklęsłodrukiem.
Zastosowania specjalne
Farby termochromatyczne, które przy zmianie temperatury tworzš obraz na rewersie, stosowane sš do drukowania opakowań foliowych w technice wklęsłodrukowej dla celów marketingowych.
Kolejny przykład specjalnych zastosowań to farby optycznie zmienne stosowane w technikach druku offsetowego lub wklęsłego. Odbiór barw takiego opakowania uzależniony jest od kšta oglšdania. Tego rodzaju farby stosowane sš na opakowania w celu zabezpieczenia produktu przed fałszowaniem.
Podsumowanie
Bioršc pod uwagę twarde reguły konkurencji na współczesnym rynku, firmy konkurencyjne starajš się wyróżniać atrakcyjnociš opakowań. W tym przypadku fleksografia będzie miała szanse, gdy zapewni najwyższš jakoć druku i będzie atrakcyjna cenowo w stosunku do innych technik drukowania.
Na podstawie ăFlexo+Tief-DruckÓ nr 4/2002 opracował AO
