W porównaniu z sytuacjš całej branży poligraficznej drukarnie prasowe Đ zwłaszcza te należšce do pierwszej ligi Đ majš się całkiem dobrze.
Drukarnie magazynowe
W tym segmencie mamy do czynienia z prawdziwym wycigiem zbrojeń. Trzej potentaci na krajowym rynku Đ Donnelley, Poligrafia SA i Winkowski Đ wcišż inwestujš w nowe zakłady, nowe maszyny, technologię CtP... Wystarczy spojrzeć wstecz i porównać obecny stan posiadania każdej z trzech drukarń z tym sprzed dwóch lat.
Donnelley Europe Sp. z o.o. (tak obecnie brzmi nazwa firmy) włanie oddała do użytku nowo wybudowany zakład na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Krakowie. Jest to trzecia drukarnia koncernu Donnelley w Europie, zarazem druga w Krakowie! Zakład wyposażony jest m.in. w cztery heatsetowe maszyny Sunday 2000 (docelowo ma ich być pięć!) i pełnš przygotowalnię opartš na nawietlarce CtP firmy CreoScitex. Także zakład nr 1 działa w oparciu o technologię CtP, pracujš tam dwie nawietlarki. Widać zatem, że Donnelley posiada potencjał nieporównywalnie większy niż dwa lata temu. Do tego należy dodać uruchomienie w Warszawie własnego studia prepress obsługujšcego klientów drukarni.
Poligrafia SA po przejęciu firmy przez Baring Central European Fund nie przestaje inwestować. Najpierw, w drugiej połowie ubiegłego roku, posadowiono kolejne maszyny drukujšce oraz nowoczesnš introligatornię firmy Kolbus. Na poczštku tego roku Poligrafia przejęła katowickš drukarnię Marquard Press, w tym cały park maszynowy składajšcy się z szeciu maszyn drukujšcych. W czerwcu miała miejsce uroczystoć oficjalnego przekazania do użytku nowej maszyny heatsetowej Sunday 4000, arkuszowej Speedmaster CD 102 oraz pełnej linii CtP firmy CreoScitex. Ruszyła też produkcja w nowej drukarni Poligrafia-Bis, znajdujšcej się na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Starachowicach. Na razie trafiła tu częć wyposażenia z Katowic i Kielc, szefostwo spółki myli też poważnie o zakupie drugiej linii CtP, kolejnej maszyny Sunday 4000 oraz nowoczesnych linii do opraw.
Zakupy trwajš też w drukarniach Winkowski Sp. z o.o., w których częć udziałów posiada amerykańska firma poligraficzna Quad Graphics. Wsparcie z zagranicy oraz stali partnerzy na rynku polskim pozwalajš na stałš rozbudowę drukarń w Pile i Radzyminie. To włanie pilski zakład Winkowskiego był pierwszš polskš drukarniš prasowš pracujšcš z wykorzystaniem technologii CtP. W tej chwili w obu drukarniach pracujš w sumie cztery nawietlarki do płyt.
Inwestycje dotyczš także maszyn drukujšcych. Warto przypomnieć, że w obydwu drukarniach pracuje dzi 12 zwojowych maszyn Heidelberg-Harris, dwie maszyny Sunday 4000 oraz dwie maszyny arkuszowe Speedmaster 102 (w tym jedna omiokolorowa).
Co ciekawe, czwarta z wielkich polskich drukarń magazynowych, Drukarnia Prasowa w Łodzi, nie pali się do udziału w wycigu zbrojeń. Pozostajšc nieco z boku tej rywalizacji, ăPrasówkaÓ także podejmuje ważne inwestycje sprzętowe. W połowie roku rozpoczęła tu pracę nawietlarka CtP szwajcarskiej firmy Lscher; nowe zakupy dotyczš też parku maszynowego. Włanie zakończyła się instalacja kolejnej maszyny heatsetowej Đ tym razem jest niš używany Polyman. A warto dodać, że w łódzkiej drukarni, zatrudniajšcej ponad 500 osób, pracujš już trzy inne maszyny heatsetowe: Heidelberg Harris M600 oraz dwie maszyny MAN Đ Lithoman IV (zainstalowany pod koniec 1998 roku) i Rotoman 40.
Równie ciekawe jest to, że do tej pory jedynym wielkim wydawnictwem prasy kolorowej, które zdecydowało się uruchomić w Polsce własny zakład, pozostaje Bauer Verlag. Uruchomiona w 1997 roku drukarnia w Ciechanowie, wyposażona w sprowadzone z Niemiec maszyny wklęsłodrukowe, obsługuje większoć polskich edycji wydawnictwa Bauer. Nie słychać natomiast, aby Bertelsmann (właciciel Axel Springera) czy Grner & Jahr przymierzały się do otwarcia drukarni w Polsce.
Warto natomiast wspomnieć o tym, że Przedsiębiorstwo Poligraficzno-Wydawnicze Uniprom SA, dysponujšce dwiema drukarniami w Warszawie, zostało większociowym włacicielem Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych. Transakcja z pewnociš nie pozostanie bez znaczenia dla działalnoci Unipromu w zakresie wydawania czasopism oraz drukowania własnych i obcych tytułów prasowych. Uniprom jest wyposażony w maszyny rotograwiurowe Cerutti; poza tym w zakładzie przy Mińskiej pracujš maszyny MAN Rotoman 40 i Harris M1000 B.
W usługi typu commercial printing z wykorzystaniem zwojowych maszyn heatsetowych zainwestowało także wydawnictwo Passauer Neue Presse, budujšc w 1999 roku Đ poprzez firmę Euro-Druckservice AG Đ nowoczesny zakład Eurodruk Polska w Tarnowie Podgórnym k. Poznania, zatrudniajšcy 85 osób. Zainstalowana tu 32-stronicowa maszyna Lithoman III drukuje nie tylko czasopisma Polskapresse, ważnymi klientami sš m.in. Burda Polska i sieci hipermarketów Đ Selgros i Tesco. Firma podjęła decyzję o zakupie wielkoformatowego systemu CtP; kwestiš nierozstrzygniętš pozostaje wybór dostawcy, wiadomo natomiast, że produkcja z wykorzystaniem tej technologii ruszy w pierwszym kwartale 2002 roku.
Wielki konkurent Passauera na polskim rynku Đ norweska Orkla Đ również posiada w naszym kraju drukarnię heatsetowš: Orkla Media Magazines Sp. z o.o. Wyposażona w dwie maszyny Heidelberg Harris (modele 1000 i 850) drukarnia, założona w 1994 roku, zatrudnia ponad 70 osób, a jej zleceniodawcami sš przede wszystkim agencje reklamowe.
Spore inwestycje poczyniły w 2000 roku Prasowe Zakłady Graficzne SA w Bydgoszczy. Firma, obchodzšca wówczas 55-lecie istnienia, zainwestowała zarówno w sprzęt (nowoczesne studio prepress wyposażone przez Agfę), jak i system zarzšdzania jakociš ISO 9002. W zakresie produkcji czasopism drukarnia posiada trzy zwojowe maszyny heatsetowe Heidelberg Harris Đ modele M-1000, M-300 i M-850. Drukarnia, zatrudniajšca ponad 300 pracowników, osišgnęła w 2000 roku obroty rzędu 53 mln zł.
W gronie drukarń heatsetowych w Polsce, które zdecydowały w ostatnim czasie o inwestycji w CtP, znajduje się firma Elanders Polska z Płońska. Drukarnia, specjalizujšca się w drukowaniu czasopism, katalogów i ksišżek telefonicznych, posiada w swoim parku maszynowym dwie maszyny Rotoman. Głównie z mylš o produkcji czasopism Elanders zakupił w tym roku pełnoformatowy system CtP oparty na nawietlarce Trendsetter 3244.
Jak widać na przykładzie największych Đ nie wszystkich wszak Đ drukarń magazynowych, sektor ten wykazuje w ostatnim czasie duże skłonnoci do inwestycji. I dotyczy to zarówno gigantów, zatrudniajšcych ponad 500 osób, jak i nieco mniejszych drukarń. A jak sytuacja wyglšda w segmencie gazetowym?
Drukarnie gazetowe
Wydaje się, że po okresie wzmożonych inwestycji sytuacja na rynku drukarń gazetowych ustabilizowała się. Najwięksi gracze Đ Agora, Orkla, grupa Passauera Đ dokonali na przestrzeni ostatnich kilku lat znaczšcych inwestycji; teraz przyszła pora na ich konsumpcję. Ciekawie robi się natomiast w segmencie prasy bezpłatnej (czytaj artykuł o grupie 4Media na stronie 40).
Jeli chodzi o ăklasycznšÓ gazetę płatnš, w cišgu zaledwie trzech lat trzy nowe drukarnie wybudowała Agora, wydawca ăGazety WyborczejÓ. Zakłady: w Tychach (oddany we wrzeniu 1998), na warszawskiej Białołęce (czerwiec 2000) i w Pile (połowa tego roku) pozwoliły na przeniesienie całego nakładu ăGWÓ do własnych drukarń Agory (poza magazynami drukowanymi na maszynach heatsetowych w drukarni Winkowski). W sumie zatrudniajš one ponad 850 osób. We wszystkich trzech drukarniach park maszynowy jest bardzo podobny Đ przygotowalnia oparta na sprzęcie Agfy (nawietlarka do filmów Avantra), maszyny coldsetowe KBA Colora i systemy ekspedycyjne Ferag. Kršżš słuchy, że Agora przymierza się do inwestycji w CtP.
Presspublica (należšca w 51% do grupy Orkla Đ o niej samej nieco dalej), wydawca ăRzeczpospolitejÓ, największego konkurenta ăGWÓ, zainwestowała dziesištki milionów złotych w budowę drukarni w Koninku k. Poznania (ruszyła w 1999 r.) oraz rozbudowę zakładu Warszawa Print w Raszynie. Firma podjęła w ostatnim czasie decyzję o kolejnych inwestycjach w obu zakładach.
Spółka Polskapresse, polski oddział Passauer Neue Presse, obchodziła niedawno 10-lecie działalnoci w naszym kraju. Firma ta dysponuje dzi szecioma drukarniami gazetowymi (patrz tabela na stronie 37), drukujšcymi dziesištki tytułów lokalnych. Większoć z nich weszła w skład Polskapresse w pierwszej połowie lat 90. Jedynie poznański oddział uruchomiono dopiero w 1998 roku. Wszystkie drukarnie grupy Polskapresse posiadajš w swoim parku maszynowym maszyny Uniset, jedynie w drukarni krakowskiej pracujš także maszyny Goss. Ciekawostkš jest fakt, że włanie jeden z zakładów należšcych do Polskapresse jako pierwsza w naszym kraju drukarnia gazetowa zainstalował system CtP. Chodzi o drukarnię Polskapresse Oddział Prasa Łódzka, gdzie na poczštku roku ruszyły usługi z wykorzystaniem nawietlarki Polaris firmy Agfa.
Największy konkurent Passauera w Polsce, norweska Orkla Media też jest włacicielem kilku drukarń obsługujšcych głównie lokalne tytuły, będšce własnociš wydawnictwa. Strukturę i potencjał zakładów należšcych do norweskiego koncernu prezentujemy w osobnej tabeli. Jak widać, poza wspomnianymi już dwiema drukarniami Presspubliki, Orkla ma w Polsce pięć drukarń gazetowych, które w strukturach norweskiej spółki zaczęły funkcjonować w drugiej połowie lat 90. Także tu wyranie widać dominację maszyn MAN Đ firma ta jest zdecydowanym potentatem na polskim rynku w zakresie liczby zainstalowanych zwojowych maszyn gazetowych.
Na poczštku tego roku rozbudowa miała miejsce w drukarni Media Express, drukujšcej trzeciš z najlepiej sprzedajšcych się w Polsce gazet Đ ăSuper ExpressÓ. Pracujšca tu maszyna Goss Universal 45 została rozbudowana o trzeciš wieżę. Warto dodać, że ăSuper ExpressÓ należy do ekskluzywnego grona International Newspaper Color Quality Club. Ogromny udział w tym sukcesie ma oczywicie drukarnia Media Express.
Piszšc o nowych inwestycjach warto wspomnieć o dwóch nowych, zbudowanych od podstaw w 2000 roku drukarniach gazetowych. W Krakowie własnš drukarnię otworzyło wydawnictwo Jagiellonia. Drukarnia Polska, bo tak brzmi nazwa zakładu, została wyposażona w maszynę Goss Universal 45, która drukuje wydawany przez Jagiellonię ăDziennik PolskiÓ.
Z kolei w Bydgoszczy niemiecka firma Reinische Post uruchomiła drukarnię Pressinvest, powstałš na bazie zakładu drukujšcego ăExpress BydgoskiÓ. W wyposażeniu drukarni znajdujš się m.in. nowoczesna przygotowalnia oparta na nawietlarce Autologic i rotacja gazetowa Uniset, sterowana systemem PECOM firmy MAN Roland.
***
Zdajemy sobie sprawę, że publikacja powyższa nie wyczerpuje tematu ăRynek drukarń prasowych w PolsceÓ i że w tak krótkim tekcie pewne rzeczy można z jednej strony zasygnalizować, z drugiej Đ pokusić się o rodzaj podsumowania. Przede wszystkim za chodziło nam o pokazanie zmian, jakie zaszły na rynku drukarń prasowych w ostatnich latach oraz o prezentację potencjału największych graczy na tym rynku. Kontynuacja tego niezwykle ciekawego tematu znajdzie swoje miejsce w kolejnych wydaniach Poligrafiki.
